ହୋଲି ପରେ, ଦାମୀ ପୋଷାକରୁ ଲାଇଥିବା କଡା ରଙ୍ଗ ଛଡାଇବା ବଡ କଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ। ବେଳେବେଳେ ଏହି ରଙ୍ଗଗୁଡିକ ଏତେ ଗାଢ ହୋଇଯାଏ ଯେ ପୋଷାକ ନଷ୍ଟ ହେବାର ଭୟ ଥାଏ। କିନ୍ତୁ ଚିନ୍ତା କରିବାର କିଛି କାରଣ ନାହିଁ। ଏଠାରେ ଆମେ ଆପଣଙ୍କ ପାଇଁ କିଛି ସହଜ ଏବଂ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଟିପ୍ସ କହିବୁ, ଯାହା ସାହାଯ୍ୟରେ ଆପଣ କିଛି ମିନିଟରେ ରଙ୍ଗ ଛଡାଇଦେବେ।
ଆଜି ଚାରିଆଡେ ରଙ୍ଗ ବର୍ଷା। ସମସ୍ତଙ୍କ ଚେହେରାରେ ରଙ୍ଗର ବର୍ଷା। ଗାଁରୁ ସହର, ଗରିବ ଠାରୁ ଧନୀ ସମସ୍ତେ ଆଜି ଏକ। ସମସ୍ତେ ରଙ୍ଗରେ ଭିଜିବାକୁ ଆଗ୍ରହୀ। ଆସନ୍ତୁ ଏହି ଅବସରରେ କିଛି ଆକର୍ଷଣୀୟ ଫଟୋ ଉପରେ ନଜର ପକାଇ ନେବା।
ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ହୋଲିର ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ବ ରହିଛି। ସମଗ୍ର ଭାରତ ବର୍ଷରେ ଏହାକୁ ଧୁମଧାମରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ତେବେ ବାସ୍ତୁ ସହିତ ହୋଲି ଅଙ୍ଗାଙ୍ଗୀ ଭାବରେ ଜଡିତ। ହୋଲିରେ ଯଦି ଆପଣ ୫ଟି ଜିନିଷ କିଣୁଛନ୍ତି ତାହେଲେ ଏହା ଆପଣଙ୍କ ଭାଗ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ।
ଅନେକ ଲୋକ କାନରୁ ରଙ୍ଗ ଛଡାଇବା ପାଇଁ କଠିନ ସ୍କ୍ରବିଂ କିମ୍ବା ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି, ଯାହା ବହୁତ କ୍ଷତିକାରକ ହୋଇଥାଏ। ଯଦି ହୋଲି ରଙ୍ଗ ଆପଣଙ୍କ କାନରେ ଲାଗିଛି ଏବଂ ସହଜରେ ଛାଡୁ ନାହିଁ, ତେବେ ଚିନ୍ତା କରନ୍ତୁ ନାହିଁ।
ହୋଲି ଉତ୍ସବ ପଛର ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ବଡ଼ କୌତୂହଳ ପୂର୍ଣ୍ଣ। ହୋଲିକୁ ନେଇ ଆମ ସାହିତ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ବଢ଼ିଆ କଥା ରହିଛି। ହୋଲି ଓ ଦୋଳ ହେଉଛି ଓଡ଼ିଆ ପରମ୍ପରାର ଅଭିନ୍ନ ଅଂଶ। ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଇଷ୍ଟଦେବତା ମହାପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ନୀତି ପରମ୍ପରା ସହିତ ମଧ୍ୟ ହୋଲିର ସଂପର୍କ ରହିଛି।
ପିଲାଠୁ ବୁଢା ଆଜି ସମସ୍ତେ ହୋଲି ରଙ୍ଗରେ ରଙ୍ଗୀନ ହେବେ। ପୂରା ଦେଶ ବିଭିନ୍ନ ରଙ୍ଗରେ ରଙ୍ଗୀନ ହେବ। ରଙ୍ଗ, ଅବିର ଓ ପିଚକାରୀ ସହ ଭଳି କି ଭଳି ଚଷମା ଓ ଟୋପି ଆଦି କିଣା ସରିଛି। ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ତଥା ବିଭିନ୍ନ ଦେବାଳୟ ମାନଙ୍କରେ ମଧ୍ୟ ହୋଲିକୁ ନେଇ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ନୀତିକାନ୍ତି ରହିଛି।
ରାତି ପାହିଲେ ହୋଲି। ଫଗୁ ଅବିରରେ ରଙ୍ଗୀନ ହେବ ଗାଁଠୁ ସହର। ହେଲେ ତା ପୂର୍ବରୁ ଗାଁ ଗାଁ, ସହର ସହରରେ ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମାର ଧୁମ୍। ଦୋଳ ମେଳଣ ସାଙ୍ଗକୁ ଲଉଡ଼ି ଖେଳ। ସବୁଠି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ଭକ୍ତି ଓ ଭାବର ପରିବେଶ। ସେପଟେ ସୁନାବେଶରେ ଭକ୍ତଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ ଦେଇଛନ୍ତି ଆରାଧ୍ୟ ଦେବତା ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ।
ପବିତ୍ର ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ପାଇଁ ଉତ୍ସବ ମୁଖର ସାରା ରାଜ୍ୟ । ଚାରିଆଡ଼େ ଚାଲିଛି ଦୋଳ ମେଳଣ, ଭଗବାନଙ୍କ ସହ ହେଉଛି ଭକ୍ତର ମିଳନ । ପୁରୀରେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତାର କ୍ଷେତ୍ର ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରେ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଦୋଳ ଉତ୍ସବ ନୀତି ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ଭକ୍ତି ଓ ଭାବର ପରିବେଶ । ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରୁ ମଣି ବିମାନରେ ବିରାଜମାନ ହୋଇ ବଡ଼ ଦାଣ୍ଡକୁ ଆସିବା ପରେ ଦୋଳ ଗୋବିନ୍ଦ, ଭୂଦେବୀ ଓ ଶ୍ରୀଦେବୀଙ୍କ ସହ ଫଗୁ ଅବିର ଖେଳରେ ମଜିଯାଇଥିଲେ ଭକ୍ତ ।
ପାଞ୍ଚଦିନ ଧରି ଚାଲିଥିବା ଏହି ମେଳଣର ପ୍ରଥମ ଦିନରେ କାଳିକାପୁର, ଦ୍ଵିତୀୟ ଦିନରେ ଆୟତନ, ତୃତୀୟ ଦିନରେ ଦେଉଳି, ଚତୁର୍ଥ ଦିନରେ ଗିରିୟା ଓ ଶେଷରେ ରାଜମେଲଣ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ। କନିକା ରାଜବାଟି ପରିସରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଶେଷ ମେଲଣ ଉତ୍ସବ ପାଳିତ ହୋଇଥାଏ। ୫ଟି ଗାଁର ୨୫ରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ବ ରାଧାକୃଷ୍ଣଙ୍କ ବିଗ୍ରହକୁ ସୁସଜିତ ବିମାନରେ ରାଜବାଟି ମେଲଣ ପଡିଆକୁ ଅଣା ଯାଇଥାଏ।
ଯାଦବମାନଙ୍କ ଏକ ନିଆରା ପରମ୍ପରା ହେଉଛି ବାଡି ଖେଳ । ସ୍ବତନ୍ତ୍ର କେନ୍ଦୁ ବାଡିକୁ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରାଯାଇଥାଏ । ତାପରେ ଯାଦବ ସମାଜର ଯୁବକ ମାନେ ବାଡିକୁ ଧରି ଦୁଲଦୁଲିର ତାଳେ ତାଳେ ନାଚ କରିଥାନ୍ତି । ବିଭିନ୍ନ କୌଶଳ ଦେଖାଇବା ସହିତ, ବାଡିକୁ ବାଡି ବାଡେଇ ରଂଗ ଖେଳନ୍ତି ଯାଦବ ଟୋକା । ଦ୍ବାପର ଯୁଗରୁ ଚାଲି ଆସୁଛି ଏହି ବାଡ଼ି ପରମ୍ପରା ।
ପିପିଲିର କାରିଗରୀ ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ। ୨୦୦୮ରେ ପିପିଲିର ଚାନ୍ଦୁଆକୁ ତା'ର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ପାଇଁ ମିଳିଛ ଜି.ଆଇ ଟ୍ୟାଗ୍ । ତେବେ ରଙ୍ଗର ପର୍ବରେ ଜାଣିବା ଆସନ୍ତୁ ଓଡ଼ିଶାର ଏହି ରଙ୍ଗ ବେରଙ୍ଗର କାରିଗରୀ ବିଷୟରେ ।
ହୋଲିରେ ରଙ୍ଗ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଚର୍ମ ଏବଂ ଚୁଟିର ଯତ୍ନ ପାଇଁ ସତର୍କ ରୁହନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ନଖ ବିଷୟରେ ଭୁଲିଯାଆନ୍ତି। ରଙ୍ଗ କାରଣରୁ ନଖରେ ସ୍ଥାୟୀ ଦାଗ ରହିଯାଏ ଏବଂ ଏହି ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥର ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବା ହେତୁ ନଖ ସହଜରେ ଭାଙ୍ଗିବା ଆରମ୍ଭ କରେ। ଆପଣ କିପରି ରଙ୍ଗର ପ୍ରଭାବରୁ ନଖକୁ ରକ୍ଷା କରିପାରିବେ ଜାଣନ୍ତୁ।
ଆଜିକାଲି ବଜାରରେ ହର୍ବାଲ ରଙ୍ଗ ମିଳୁଥିଲେ ବି ଏହା ଅଧିକ ମହଙ୍ଗା ହୋଇଥାଏ ଆଉ ବେଳେବେଳେ ଭେଜାଲ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥାଏ । ତେବେ ସବୁଠାରୁ ସୁବିଧା ଉପାୟ ହେଲା ଏହାକୁ ନିଜ ଘରେ ତିଆରି କରିବା ।
ସାରା ଦେଶରେ ପାଳନ ହେଉଥିବା ରଙ୍ଗର ଉତ୍ସବ ହୋଲି, ଓଡ଼ିଶାରେ ନୂଆ ପରମ୍ପରା ନେଇ ପାଳନ ହୁଏ। ଏଠି ଠାକୁରମାନେ ହିଁ ପ୍ରଥମେ ହୋଲି ଖେଳନ୍ତି। ଯାହାକୁ କୁହାଯାଏ ମେଳଣ। ଗୋଟିଏ ଜାଗାରେ ଦିଅଁମାନେ ବିମାନରେ ଆସି ଏକାଠି ହୁଅନ୍ତି, ତା ପରେ ଭୋଗ ଖାଇ ହୋଲି ଖେଳନ୍ତି। ଏହା ପରଦିନ ହିଁ ମଣିଷମାନେ ହୋଲି ଖେଳନ୍ତି। ଅର୍ଥାତ ଦୋଳ ପରଦିନ ହୁଏ ହୋଲି।
ହୋଲି ତ ଖେଳିବାକୁ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ହୋଲିର ରଙ୍ଗ ସଫା କରିବାର ବେଳ ଆସେ ଏହା ଏକ ଦଣ୍ଡ ଭଳି ଲାଗେ। ଆଜିକାଲି କିଛି କେମିକାଲ୍ ରଙ୍ଗ ଏମିତି ହୋଇଥାଏ ଯେ ସେଗୁଡିକ ସହଜରେ ଛାଡି ନ ଥାଏ। ତେବେ ବ୍ୟସ୍ତ ହୁଅନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଜାଣନ୍ତୁ ରଙ୍ଗ ଛଡାଇବାର ସହଜ ଟିପ୍ସ।
ପୌରାଣିତ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ, ଓଡ଼ିଶାର ଏହି ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କର ଭକ୍ତ ବିଦୂରଙ୍କ ସହ ଦେଖାସାକ୍ଷାତ ହୋଇଥିଲା। ଭକ୍ତ ବିଦୁର ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଶାଗଭାତ ଦେଇ ଖୁବ୍ ଚର୍ଚ୍ଚା କରିଥିଲେ। ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଏଥିରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ବର ମାଗିବା ପାଇଁ ଭକ୍ତ ବିଦୂରଙ୍କୁ କହିଥିଲେ। ବିଦୂର ଏମିତି ବର ମାଗିଥିଲେ ଯେ, ସେବେଠାରୁ ଏହି ମେଳଣ ଚାଲିଆସିଛି।
ସବୁ ଗାଧୁଆ ଘାଟରେ ମୁତୟନ ରହିବେ ପୋଲିସ ସହ ଅଗ୍ନିଶମ ବିଭାଗ। ରାସ୍ତା ଉପରେ ହୋଲି ଖେଳ ନାଁରେ ଗହଳି କଲେ ଉଠାଇନେବ PCR।
ହର୍ବାଲ ରଙ୍ଗ ପ୍ରାକୃତିକ ଉପାଦାନରୁ ତିଆରି ଯାହା ଚର୍ମକୁ କୌଣସି ପ୍ରକାର କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଏ ନାହିଁ। ତେବେ ଏହିସବୁ ରଙ୍ଗକୁ ଚିହ୍ନିବା ଜରୁରୀ, ନଚେତ୍ କେହି ଆପଣଙ୍କୁ ଜୈବିକ ରଙ୍ଗ ନାଁରେ ଠକି ପାରେ।
ପୁରାଣ କହୁଛି, ଦେବୀ ପାର୍ବତୀ ମଧ୍ୟ ମହାପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପବିତ୍ର ରଥଯାତ୍ରା ଦେଖିବାକୁ ପୁରୀ ଆସିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ରଥଯାତ୍ରା ଦେଖୁଥିବା ବେଳେ ଏକ କରୁଣ ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖି ଆଉ ସହିପାରିଲେ ନାହିଁ। ମନସ୍କାମନା ପୂରଣ ପାଇଁ ସେ ବୃଦ୍ଧ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କୁ ବତାଇ ଦେଲେ ଏକ ସୁନ୍ଦର ଉପାୟ। ପଢ଼ନ୍ତୁ କଣ ଥିଲା ସେହି ଉପାୟ।
ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ଜୀବନରେ ମା, ଭଉଣୀ, ଝିଅ, ପତ୍ନୀ କିମ୍ବା ବୋହୂ ରୂପରେ କେହି ନା କେହି ମହିଳା ଥାଆନ୍ତି, ଯାହା ବିନା ଆମେ ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ। ଯଦି ମହିଳା ଅଛନ୍ତି, ତେବେ ଏ ଦୁନିଆ ଅଛି। ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ଜରୁରୀ। କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷେତ୍ରରେ ସେମାନଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ନେଇ କ’ଣ ଅଛି ଆଇନ୍ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା।
ଆଜି ସେ ନିଃଶଦ୍ଦ, ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ପଡ଼ିରହିଛି ଖାଲି ଟେଣ୍ଟ । ୪୫ ଦିନ ଧରି ଚାଲିଥିବା ମହାକୁମ୍ଭ ମେଳା ପରିସର ଏବେ ନିର୍ଜନ । ହଜାର ହଜାର ଟେଣ୍ଟ ଖୋଲିଯାଇଛି, ମେଳା ପରିସରରେ ଯାନବାହନ ଚଳାଚଳକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଛି । ଯାହା ଫଳରେ ସହର ଧୀରେ ଧୀରେ ସ୍ୱାଭାବିକ ହେବାକୁ ଯାଉଛି । ପ୍ରାୟ ଦୁଇ ମାସ ଧରି ବିଶ୍ୱର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରୁ ୬୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ ଆତିଥ୍ୟ ଦେଇଥିବା ପ୍ରୟାଗରାଜ ଏବେ ଖାଲି ଖାଲି ଲାଗୁଛି ।
୭୦ଟି ଦେଶରୁ ୫୦ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ବିଦେଶୀ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ଓ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ମହାକୁମ୍ଭକୁ ଆସିଥିଲେ । ୧୬ ହଜାର ଟ୍ରେନ୍ରେ ପ୍ରାୟ ୫ କୋଟି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ପ୍ରୟାଗରାଜ ଆସିଥିଲେ । ଆଜି ପ୍ରୟାଗରାଜ ରେଲୱେ ଷ୍ଟେସନକୁ ଯାଇ ସେଠାରେ ରେଳକର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଭେଟିବା ସହ, ମହାକୁମ୍ଭ ସଫଳତାର ସହ ଶେଷ ହୋଇଥିବାରୁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଛନ୍ତି ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଯୋଗୀ ଆଦିତ୍ୟନାଥ ।
ଗତକାଲି ମହାଦୀପ ଧରି ଲିଙ୍ଗରାଜ ମନ୍ଦିର ଚୂଡାକୁ ଚଢିବା ବେଳେ ହଠାତ ଖସିପଡିଥିଲେ ସେବାୟତ ଯୋଗେନ୍ଦ୍ର । ଫଳରେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ସମୟରୁ ପ୍ରାୟ ଅଧଘଣ୍ଟା ବିଳମ୍ବରେ ଅର୍ଥାତ ରାତି ପ୍ରାୟ ୧୦ଟା ୪୦ ବେଳକୁ ଉଠିଥିଲା ମହାଦୀପ।
ଅନ୍ତିମ ସ୍ନାନଯୋଗ ସହ ସରିଲା ପ୍ରୟାଗ ମହାକୁମ୍ଭ । ମହାଶିବରାତ୍ରିରେ ଦେଢ କୋଟି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ସ୍ନାନ । ସମ୍ମାନ ଜଣାଇ ଉଡ଼ିଲା ବାୟୁସେନାର ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ । ୪୫ ଦିନରେ ବୁଡ ପକାଇଲେ ୬୫ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ।
କ'ଣ ହୁଏ ଯଦି ଆମେ ଜାଣତରେ ହେଉ କି ଅଜାଣତରେ, ପ୍ରଭୁ ଶିବଙ୍କୁ ଅସମ୍ମାନ ହେଲାପରି କିଛି କରିବସନ୍ତି? ପ୍ରଭୁ ଶିବଙ୍କ ପୂଜାନୀତି ଏବଂ ଓଷାବ୍ରତ ସଂପର୍କରେ ଥରେ ମାତା ପାର୍ବତୀ ତାଙ୍କୁ ପଚାରି ବସିଲେ। ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ତରରେ ପ୍ରଭୁ ଶିବ ତାଙ୍କୁ ଏକାଦିକ ପୌରାଣିକ ଘଟଣାର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ। ଶୁଣନ୍ତୁ ଏହି ସୁନ୍ଦର କାହାଣୀଟି, ଯାହା ଜଣେ ଋଷିଙ୍କୁ ନେଇ।