ରଥଯାତ୍ରା ପାଇଁ କିପରି ହୋଇଛି ପ୍ରସ୍ତୁତି? କେଉଁ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି? ଆଜି ଏସବୁର ସମୀକ୍ଷା କରିଛନ୍ତି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମୋହନ ମାଝୀ । ଏନେଇ ପୁରୀ ପୌର ସଦନଠାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବୈଠକ ବସିଛି ।
ଆଜି ଏନ.ଆଇ.ସି ଓଡିଶାର ଭୁବନେଶ୍ବର ସ୍ଥିତ ମୁଖ୍ୟାଳୟର ଡାଃ ଶେଷାଗିରୀ ମେମୋରିଆଲ ହଲରେ ଏକାଦଶ ଅନ୍ତର୍ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଯୋଗ ଦିବସ ବହୁ ଉତ୍ସାହ ମଧ୍ୟରେ ପାଳିତ ହୋଇଯାଇଛି। କାର୍ଯ୍ୟାଳୟର ସମସ୍ତ ଅଧିକାରୀ ତଥା କର୍ମଚାରୀମାନେ ବହୁସଂଖ୍ୟାରେ ଭାଗନେଇ ଯୋଗାସନ ଏବଂ ପ୍ରାଣାୟାମ ଆଦି କରିଥିଲେ।
୮୬ ବର୍ଷ ବୟସରେ ବି ସେ ଯୁବକ। ବ୍ରହ୍ମପୁର ନୂଆ ବସଷ୍ଟାଣ୍ଡ ରୋଡ଼ର ଟି.କୁରେଶ ପାତ୍ର। ବିଦ୍ୟୁତ ବିଭାଗରେ ଥିଲେ ନିର୍ବାହୀ ଯନ୍ତ୍ରୀ। ପରିଣତ ବୟସରେ କେତେ ଲୋକଙ୍କୁ କ’ଣ ହେଇଯାଉଛି, କିନ୍ତୁ କୁରେଶଙ୍କୁ କୁଆଡ଼େ ରୋଗ ଛୁଉଁନି।
ଏପରି କିଛି ଆସନ ଅଛି ଯାହା ଦ୍ୱାରା ବୃଦ୍ଧାବସ୍ଥାରେ ମଧ୍ୟ ଯୁବକ ଦେଖାଯିବେ । ଏ ସବୁ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଅନେକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉପକାର ମଧ୍ୟ ମିଳେ । ଅନେକ ବଡ ବଡ ରୋଗ ପାଇଁ ଆମେ ଔଷଧ ଖାଇଥାଉ । ଏହା କେବଳ ଏହିସବୁ ଯୋଗ ଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ ଭଲ ହୋଇପାରିବ ।
ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଯୋଗ ଦିବସ ପାଳନ । କଳିଙ୍ଗ ଷ୍ଟାଡିୟମରେ ଯୋଗ କଲେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ । ଉପମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସମେତ ଅନ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ବି ସାମିଲ । ବିଶାଖାପାଟଣାରେ ଆୟୋଜିତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସାମିଲ ହୋଇ ଯୋଗ କରିଛନ୍ତି । ଚଳିତ ବର୍ଷର ଥିମ୍ ହେଉଛି "ଏକ ପୃଥିବୀ, ଏକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଯୋଗ" ।
ଯୋଗ କେବଳ ରୋଗରୁ ମୁକ୍ତି ଦେଇ ନ ଥାଏ, ଏହା ଆମର ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସକୁ ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ । ଏ ବିଷୟରେ ସଚେତନ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଜୁନ୍ ୨୧ରେ ଯୋଗ ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଏ । ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଏହା ପଛର ଇତିହାସ ଓ ଲକ୍ଷ୍ୟ ବିଷୟରେ ଜାଣିନେବା ।
ଆମର ଆଚରଣ ଠିକ୍ ନରହିଲେ, ଆମ ଘରେ ଥିବା ଦେବୀଦେବତା ମଧ୍ୟ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ରୁହନ୍ତି। ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ, ଘରର ପରିବେଶ ହିଁ ଦିଅଁ ଦେବତାଙ୍କୁ ଘରକୁ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରିଥାଏ। ପଣ୍ଡିତମାନେ କୁହନ୍ତି, ଆମ ଘରେ ଥିବା ମାଆ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଯଦି ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ସେ ଏହି ୫ଟି ସଙ୍କେତ ଦିଅନ୍ତି।
ଅଣସର ଘରେ ଶ୍ରୀଜିଉଙ୍କ ଗୁପ୍ତ ସେବା ଜାରି ରହିଛି । ଧୀରେ ଧୀରେ ସୁସ୍ଥ ହେଉଛନ୍ତି ମହାପ୍ରଭୁ । ଆସନ୍ତାକାଲି ଏକାଦଶୀରେ ଲାଗି ହେବ ଦଶମୂଳ ମୋଦକ । ଏହାକୁ ସମର୍ପଣ ପରେ ସୁସ୍ଥ ହେବେ ଶ୍ରୀଜିଉ ।
୨୧ ଜୁନ୍ ୨୦୨୫ ରେ ପାଳିତ ହେବାକୁ ଥିବା ‘ବିଶ୍ୱ ଯୋଗ ଦିବସ’। ଏହା ପୂର୍ବରୁ, ଜମ୍ମୁ ଏବଂ କାଶ୍ମୀର କ୍ରୀଡା ପରିଷଦ କାଶ୍ମୀର ଉପତ୍ୟକାରେ ଏହି ଦିବସ ପାଳନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଏବଂ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିଛି। ପହଲଗାମରେ ଯୋଗ ଅଧିବେଶନ ଆୟୋଜନ କରାଯାଉଛି।
ଗାଁରେ ଗଡ଼ୁଛି ମା’ର ରଥ... ଭକ୍ତ ଟାଣି ଟାଣି ନେଉଛି... ପୂରା ଗାଁ ଭକ୍ତିରେ ଉଚ୍ଛୁଳୁଛି... କେବଳ ଏଇ ବର୍ଷ ନୁହେଁ, ୨୫ ବର୍ଷ ହେଲା ମା’ କରୁଛି ରଥଯାତ୍ରା । ନା ଇଏ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରର ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ନନ୍ଦିଘୋଷ, ନା ଏ ବାବା ଲିଙ୍ଗରାଜଙ୍କ ରୁକୁଣା । ଇଏ ହେଉଛି ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲା ରେମୁଣାରେ ମା’ତାରିଣୀମଙ୍ଗଳାଙ୍କର ଆଦିଶକ୍ତି ରଥ ।
ଆଗେ ଅଦିନିଆ ରଥଯାତ୍ରା କରୁଥିଲା ଏବେ ସ୍ନାନଯାତ୍ରା ବି ତିଥି ବାହାରେ ଆୟୋଜନ କଲାଣି ଇସ୍କନ। ଯାହାକୁ ନେଇ ପୁଣି କ୍ଷୁବ୍ଧ ଗଜପତି ମହାରାଜା। ଏଥିରୁ ବିରତ ରହିବାକୁ ପୁଣି ମାୟାପୁର ଇସ୍କନ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ ଗତକାଲି ଲେଖିଛନ୍ତି କଡ଼ା ଚିଠି।
କୁହାଯାଏ ‘ବାପା ଥିବା ପୁଅ ସଭାରେ ହାରେନି’। ଆପଣ ଯଦି ବାପା ହୋଇସାରିଛନ୍ତି ଆଜି ପିତୃ ଦିବସ ଅବସରରେ ଜଣେ ଉତ୍ତମ ବାପାର ଉଦାହରଣ ହେବା ନେଇ ଆସନ୍ତୁ ନିଜ ପୁଅକୁ କେଉଁ ସବୁ କଥା ଶିଖାଇବା ଉଚିତ୍ ଜାଣିନେବା।
ସନ୍ତାନ ପ୍ରତି ଜଣେ ବାପାର ବଳିଦାନ ଏବଂ ଉତ୍ସର୍ଗରକୁ ମନେପକେଇବା ନେଇ ପ୍ରତି ବର୍ଷ ପାଳନ କରାଯାଏ ‘ବିଶ୍ୱ ପିତୃ ଦିବସ’। ତେବେ ଏହି ଦିନ ପାଳନ କରିବା ପଛରେ ଜଣେ ଝିଅର ହିଁ ହାତ ଅଛି। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ସେ କିଏ…
ରଜ ପର୍ବରେ ଦୋଳି ଉପରେ ବା ସାଙ୍ଗସାଥୀ ମେଳରେ ବୋଲା ଯାଉଥିବା ଗୀତର ମାଧୁର୍ଯ୍ୟ ଅନନ୍ୟ । ଏହି ରଜଗୀତ କାହିଁ କେଉଁ ଅନାଦି କାଳରୁ ଆମରି ଗାଆଁଗହଳିରେ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲା । ବିଶେଷ କରି ତରୁଣୀମାନେ ଦୋଳି ଖେଳ ସମୟରେ ନିଜର ସାଥୀ ମାନଙ୍କୁ, ପ୍ରେମିକମାନଙ୍କୁ ବା ଭାଉଜମାନଙ୍କୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଖୁସିରେ ଗୀତଗାଇ ଚାଲନ୍ତି।
୨୭ରେ ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ରଥଯାତ୍ରା । କଡ଼ା ସୁରକ୍ଷା ବଳୟରେ ରହିବ ପୁରୀ ସହର । ଅଣସେବାୟତ ରଥ ଉପରକୁ ଚଢ଼ିଲେ ଗିରଫ ହେବେ। ରଥରେ ସେବାୟତ ମୋବାଇଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେନି। ସେପଟେ ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ନେଇ ପୋଲିସ ଡିଜିଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ବୈଠକ ବସିଛି । ରଥଯାତ୍ରାରେ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ନେଇ ଆଲୋଚନା ହୋଇଛି ।
ରଜ ପର୍ବର ଦ୍ୱିତୀୟ ଦିନରେ ସବୁଠି ଉତ୍ସବର ମାହୋଲ । ପହିଲି ରଜ ଭଳି ରଜ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ମଧ୍ୟ ବେଶ ଧୁମଧାମରେ ପାଳନ କରାଯିବ । ଆସନ୍ତାକାଲି ଶେଷ ରଜ ଓ ଏହାପରେ ବସୁମତୀ ସ୍ନାନ ରହିଛି ।
ଏମିତି କାହାଣୀ ଆପଣ କେବଳ ଭାରତୀୟ ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତିରେ ହିଁ ଦେଖିବାକୁ ପାଇବେ। ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତିର ବିଶେଷତ୍ୱ ହେଉଛି ଏହା ସାଧାରଣ ମଣିଷର କଥା କୁହେ। ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ନୀତି ସହିତ ଜଡ଼ିତ ଏହି କାହାଣୀଟି ପଢ଼ନ୍ତୁ, ଜାଣିପାରିବେ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଗୁରୁତ୍ୱ।
ଆପଣମାନେ ଜାଣନ୍ତି କି ଆମ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଆରାଧ୍ୟ ମହାପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ମଧ୍ୟ ପୋଡ଼ପିଠା ଖାଇବାକୁ ଭଲ ପାଆନ୍ତି। ରଥଯାତ୍ରା ସାରି ବଡ଼ଦେଉଳକୁ ଫେରିବା ସମୟରେ ବାଟରେ ମହାପ୍ରଭୁ ନିଜ ମାଉସୀଙ୍କ ହାତରୁ ପୋଡ଼ପିଠା ଖାଆନ୍ତି। ବଳଗଣ୍ଡିରେ ଥିବା ମାଉସୀ ମା ମନ୍ଦିରରେ ମା ଅର୍ଦ୍ଧଶୋଷିଣୀ ଦେବୀଙ୍କ ପିଠରେ ତାଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ସେବକ ପ୍ତସ୍ତୁତ କରନ୍ତି ପୋଡ଼ପିଠା।
ପହିଲି ରଜରେ ଚଳଚଞ୍ଚଳ ରହିଛି ଗାଁଠୁ ସହର । ଘରେ ଘରେ ପୋଡପିଠାର ଆସର । ନୂଆ ଡ୍ରେସ ପିନ୍ଧି ବୁଲାବୁଲି କରିବା ସହ ଦୋଳି ଖେଳି ମଜା ନେଉଛନ୍ତି ସମସ୍ତେ ।
ସମସ୍ତଙ୍କ ମନରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ, ସ୍ନାନବେଦିରୁ ଶ୍ରୀଜିଉମାନେ ଅଣସର ଘରକୁ ଯିବାପରେ ସେଠି କଣ ହୁଏ? ସେଠାରେ ସେବାୟତମାନେ କେଉଁସବୁ ଗୁପ୍ତନୀତି ସମ୍ପାଦନ କରନ୍ତି? ଏ ସଂପର୍କରେ ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତିର ଗବେଷକମାନେ ଯାହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ପଢ଼ନ୍ତୁ ଏହା ଉପରେ ଏହି ଲେଖାଟି।
ଆଜିଠୁ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ଅଣସର ନୀତି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ତେଣୁ ଆଜିଠୁ ଅଲାରନାଥ ଦର୍ଶନ କରିବେ ଭକ୍ତ । 15 ଦିନ ଧରି ଲୋକାରଣ୍ୟ ହୋଇ ଉଠିବ ଅଲାରନାଥ ପୀଠ । ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରଶାସନ ପକ୍ଷରୁ ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି ।
ଯେତେ ଯେତେ ସିନ୍ଦୂରା ଫାଟୁଥିଲା... ସେତେ ସେତେ ସୁନ୍ଦର ଦିଶୁଥିଲା ନୀଳମଣିଙ୍କ ନୀଳକନ୍ଦର। ବଡ଼ ଦେଉଳର ପାରା ଦଳ ଦଳ ଉଡ଼ିଯିବା ପରି, ରାତି ପାହିବା ବେଳକୁ ବଡ଼ଦାଣ୍ଡରେ ଛୁଟିଥିଲା ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ସୁଅ। ସ୍ନାନ ମଣ୍ଡପରେ ଶ୍ରୀଜୀଉଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରିବାକୁ, ଦିନ ବଢ଼ିବା ସହ... ଉଛୁଳି ଉଠୁଥିଲା ଭକ୍ତିର ଜୁଆର।
ସ୍ନାନ ମଣ୍ଡପରେ ଦାରୁଦିଅଁ । ହାତୀ ବା ଗଜାନନ ବେଶରେ ଶୋଭାପାଉଛନ୍ତି ଚତୁର୍ଦ୍ଧାମୂର୍ତ୍ତି । ଇଏ ସେଇ ଅପୂର୍ବ ଦୃଶ୍ୟ...ସେଇ ଅବର୍ଣ୍ଣନୀୟ ଅନୁଭୂତି...ସକାଳେ ଘଣ୍ଟଘଣ୍ଟାର ତାଳେ ତାଳେ ଟାହିଆର ଅପୂର୍ବ ଦୋଳନରେ, ରତ୍ନବେଦୀରୁ ଧାଡ଼ିପହଣ୍ଡିରେ ସ୍ନାନ ବେଦୀକୁ ବିଜେ କରିଥିଲେ ଶ୍ରୀଜିଉ ।
ସ୍ନାନ ମଣ୍ଡପରେ ଦାରୁଦିଅଁ । ହାତୀ ବା ଗଜାନନ ବେଶରେ ଶୋଭାପାଉଛନ୍ତି ଚତୁର୍ଦ୍ଧାମୂର୍ତ୍ତି । ଇଏ ସେଇ ଅପୂର୍ବ ଦୃଶ୍ୟ...ସେଇ ଅବର୍ଣ୍ଣନୀୟ ଅନୁଭୂତି...ସକାଳେ ଘଣ୍ଟଘଣ୍ଟାର ତାଳେ ତାଳେ ଟାହିଆର ଅପୂର୍ବ ଦୋଳନରେ, ରତ୍ନବେଦୀରୁ ଧାଡ଼ିପହଣ୍ଡିରେ ସ୍ନାନ ବେଦୀକୁ ବିଜେ କରିଥିଲେ ଶ୍ରୀଜିଉ ।
ଯେତେ ଯେତେ ସିନ୍ଦୂରା ଫାଟୁଥିଲା... ସେତେ ସେତେ ସୁନ୍ଦର ଦିଶୁଥିଲା ନୀଳମଣିଙ୍କ ନୀଳକନ୍ଦର। ବଡ଼ ଦେଉଳର ପାରା ଦଳ ଦଳ ଉଡ଼ିଯିବା ପରି, ରାତି ପାହିବା ବେଳକୁ ବଡ଼ଦାଣ୍ଡରେ ଛୁଟିଥିଲା ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ସୁଅ। ସ୍ନାନ ମଣ୍ଡପରେ ଶ୍ରୀଜୀଉଙ୍କ ଦର୍ଶନ କରିବାକୁ, ଦିନ ବଢ଼ିବା ସହ... ଉଛୁଳି ଉଠୁଥିଲା ଭକ୍ତିର ଜୁଆର।