
ଆଜି ସେ ନିଃଶଦ୍ଦ, ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ପଡ଼ିରହିଛି ଖାଲି ଟେଣ୍ଟ । ୪୫ ଦିନ ଧରି ଚାଲିଥିବା ମହାକୁମ୍ଭ ମେଳା ପରିସର ଏବେ ନିର୍ଜନ । ହଜାର ହଜାର ଟେଣ୍ଟ ଖୋଲିଯାଇଛି, ମେଳା ପରିସରରେ ଯାନବାହନ ଚଳାଚଳକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଛି । ଯାହା ଫଳରେ ସହର ଧୀରେ ଧୀରେ ସ୍ୱାଭାବିକ ହେବାକୁ ଯାଉଛି । ପ୍ରାୟ ଦୁଇ ମାସ ଧରି ବିଶ୍ୱର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରୁ ୬୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ ଆତିଥ୍ୟ ଦେଇଥିବା ପ୍ରୟାଗରାଜ ଏବେ ଖାଲି ଖାଲି ଲାଗୁଛି ।
ଏଥର ମୌନି ଅମାବାସ୍ୟା ଜାନୁଆରୀ ୨୯ରେ ପଡ଼ୁଛି । ଏଥିପାଇଁ ତୀର୍ଥନଗରୀ ପ୍ରୟାଗରାଜକୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ସୁଅ ଛୁଟୁଛି । ମହାକୁମ୍ଭକୁ ମୌନି ଅମାବାସ୍ୟା ଅବସରରେ କୋଟି କୋଟି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ପ୍ରୟାଗରାଜ ପହଞ୍ଚି ସାରିଛନ୍ତି । ଏଥର ୧୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ବୁଡ଼ ପକାଇବେ । ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରୟାଗରାଜରେ ଅସମ୍ଭାଳ ଭିଡ଼ ଲାଗି ରହିଥିବାବେଳେ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା କଡ଼ାକଡ଼ି କରାଯାଇଛି । ୧୦ କୋଟି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ପାଇଁ ୧୨ କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ଘାଟ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି ।
୪୫ ଦିନ ଧରି ଚାଲିଥିବା ପ୍ରୟାଗରାଜ ମହାକୁମ୍ଭ ମେଳାରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ଭିଡ଼ ଜମୁଛି। ଗତକାଲି କିଛି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ଡଙ୍ଗାରେ ସ୍ନାନ କରିବା ପାଇଁ ସଙ୍ଗମ ସ୍ଥଳକୁ ଯାଉଥିଲେ। ଏହି ସମୟରେ ଡଙ୍ଗାଟି ଭାରସାମ୍ୟ ହରାଇ ଓଲଟି ପଡ଼ିଥିଲା।
ମହାକୁମ୍ଭର ମହାବିପଣୀରେ ନାନା ଦୃଶ୍ୟ। ପ୍ରୟାଗରାଜରେ ଚାଲିଥିବା ମହାକୁମ୍ଭରେ ରାମ ମନ୍ଦିର ସାଦୃଶ ଏକ ପେଣ୍ଡାଲ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି। ଗଙ୍ଗା ଯମୁନା ସରସ୍ୱତୀ ନଦୀ ତ୍ରୟର ତ୍ରିବେଣୀ ସଙ୍ଗମରେ ସାଧୁଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସାଂଧ୍ୟ ଆଳତୀ ତ୍ରିବେଣୀ ସଙ୍ଗମରେ ତିଳକ ସେବା। ମହାକୁମ୍ଭରେ ମହାବିପଣୀ, ଖୋଲିଛି ଭଳିକ ଭଳି ଦୋକାନ, ଚାଲିଛି କିଣାବିକା।
ବିଚିତ୍ର ଏ ଦେଶ, ବିଚିତ୍ର ଏହାର ଧର୍ମ ପରମ୍ପରା। ୪୫ ଦିନ ଧରି ଚାଲିବାକୁ ଥିବା ମହାକୁମ୍ଭ ମେଳା ୨୦୨୫ ପାଇଁ ରଙ୍ଗୀନ ହୋଇଉଠିଛି ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶର ପ୍ରୟାଗରାଜ ସହର। ଭକ୍ତ ଓ ସାଧୁମାନେ ବିଚିତ୍ର ବେଶରେ ନିଜକୁ ସଜେଇବା ମଧ୍ୟ ଏକ ମାନସିକ ପୂଜାରେ ଯାଏ। ଦେଖନ୍ତୁ କିଛି ଦୃଶ୍ୟ।
ସେତେବେଳେ ଜବାହରଲାଲ ନେହରୁ ଆହ୍ଲାବାଦ ମ୍ୟୁନିସିପାଲିଟି କର୍ପୋରେସନର ଚେୟାରମ୍ୟାନ୍ ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଆତ୍ମକଥାରେ ପବିତ୍ର କୁମ୍ଭମେଳା ସମ୍ପର୍କରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ଜବାହରଲାଲ ନେହରୁ । ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ କାଳରେ ତ୍ରିବେଣୀ ସଙ୍ଗମରେ ବୁଡ଼ ପକାଇବାକୁ ବାରଣ କରାଯାଇଥିଲା । ହେଲେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଯାଇ ମହାନ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଭକ୍ତ ତଥା ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ମଦନ ମୋହନ ସିଂ ମାଲବ୍ୟ ଜଳ ସତ୍ୟାଗ୍ରହ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
ନାଗାସାଧୁ ହେବାର ପଥରେ ଯାତ୍ରା କରିବା କେବଳ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନୁହେଁ; ଏହା ଏକ କଠୋର ଯାତ୍ରା । ଏଥିପାଇଁ ଦିବ୍ୟ ସମର୍ପଣ ଭାବ ଓ କଠିନ ଅନୁଶାସନ ଆବଶ୍ୟକ । ପ୍ରାଚୀନ ହିନ୍ଦୁ ପରମ୍ପରାରେ ନିହିତ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ପାଇଁ ଇଚ୍ଛୁକ ଲୋକଙ୍କୁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଏବଂ ଶାରୀରିକ ଆହ୍ୱାନର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼େ । ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ ପରି କଠିନ ବ୍ରତ ସହିତ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଏହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ।
ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ସୁବିଧା ପାଇଁ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି । ମହାକୁମ୍ଭ ମେଳାରେ ସାମିଲ ହେବା ପାଇଁ ଦେଶ ତଥା ବିଶ୍ୱରୁ ଅନେକ ସାଧୁସନ୍ଥ ପହଞ୍ଚିଛନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ବିଶେଷ କରି ' ତଙ୍ଗତୋଡ଼ା ସାଧୁ' ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି । ତଙ୍ଗତୋଡ଼ା ସାଧୁ ଉଦାସୀନ ଆଖଡ଼ା ସହିତ ଜଡିତ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବର୍ଗର । ଆଖଡ଼ା ପରମ୍ପରାରେ ତାଙ୍କର ସ୍ଥାନ ବହୁତ ଉଚ୍ଚରେ । ସେମାନଙ୍କୁ ସାଧାରଣ ନାଗା ସାଧୁ ଠାରୁ ଭିନ୍ନ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଏବଂ ଏମାନଙ୍କ ଚୟନ ଖୁବ କଠିନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଜରିଆରେ କରାଯାଏ ।