• Facebook
  • Twitter
  • Instagram
  • LinkedIn
  • Youtube
  • Telegram
  • Koo
  • Read in English
Pramod Behera

ଏବେ ଶ୍ରାବଣ ମାସ ଚାଲିଛି। ରାସ୍ତାସାରା କାଉଡିଆଙ୍କ ଭିଡ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି। ଗଗନ ପବନ ‘ବୋଲ୍ ବମ୍’ ନାରାରେ ପ୍ରକମ୍ପିତ ହେଉଛି। ଶିବ ଭକ୍ତମାନେ ମହାଦେବଙ୍କ କୃପା ପାଇବା ନେଇ ପାଣି ଭାର ନେଇ ସବୁ ସୋମବାରରେ ବିଭିନ୍ନ ଶୈବପୀଠକୁ ଯାଇ ଶିବ ଲିଙ୍ଗରେ ଜଳାଭିଷେକ କରୁଛନ୍ତି।

ଶାସ୍ତ୍ର ଅନୁଯାୟୀ, 'ଲିଙ୍ଗମ୍' ଶବ୍ଦଟି 'ଲିୟା' ଏବଂ 'ଗମ୍ୟ' ଦୁଇ ଶବ୍ଦର ମିଶ୍ରରେ ସୃଷ୍ଟି ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି 'ଆରମ୍ଭ' ଏବଂ 'ଶେଷ'। ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମର ସମସ୍ତ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଏହା ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ଯେ ଶିବଙ୍କଠାରୁ ହିଁ ଏ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ଏବଂ ତାଙ୍କରି ଠାରେ ହିଁ ଲୀନ ହେବ। ତେବେ ଏହି ଶିବ ଲିଙ୍ଗର ରହସ୍ୟ କ’ଣ? ଏହା ପଛରେ କି ବୈଜ୍ଞାନିକ କାରଣ ରହିଛି ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା।

ସଂରଚନା:

ଯଦି ଆପଣ ଭାବା ପରମାଣୁ ଅନୁସନ୍ଧାନ କେନ୍ଦ୍ର (ମୁମ୍ବାଇ) ର ଆଣବିକ ରିଆକ୍ଟରର ଗଠନକୁ ଦେଖିଥିବେ, ତେବେ ଆପଣ ଜାଣିଥିବେ ଯେ ଶିବଲିଙ୍ଗ ଏବଂ ପରମାଣୁ ରିଆକ୍ଟର ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ସମାନତା ଅଛି। ଉଭୟର ଗଠନ ମଧ୍ୟ ସମାନ। ଶିବଲିଙ୍ଗ ଉପରେ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ଜଳାଭିଷେକ କରିବାର ଏକ ନିୟମ ଅଛି। ଦେଶରେ ସର୍ବାଧିକ ଶିବଲିଙ୍ଗ ସେହି ସ୍ଥାନରେ ମିଳିଥାଏ ଯେଉଁଠାରେ ନଦୀ, ପୋଖରୀ, ହ୍ରଦ, ସମୁଦ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ଜଳ ଭଣ୍ଡାର ଥାଏ। ସେହିପରି ବିଶ୍ୱର ସମସ୍ତ ଆଣବିକ କାରଖାନା ମଧ୍ୟ ଜଳ (ସମୁଦ୍ର) ନିକଟରେ ଅଛି।

ବେଲଣାକାର:

ଶିବଲିଙ୍ଗର ଆକୃତି ହେଉଛି ବେଲଣାକାର। ଭାବା ପରମାଣୁ ଅନୁସନ୍ଧାନ କେନ୍ଦ୍ର (ମୁମ୍ବାଇ) ର ରିଆକ୍ଟରର ଗଠନ ମଧ୍ୟ ବେଲଣାକାର। ପରମାଣୁ ରିଆକ୍ଟରକୁ ଥଣ୍ଡା ରଖିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ଜଳକୁ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ନାହିଁ। ସେହିଭଳି ଶିବଲିଙ୍ଗ ଉପରେ ଢଳାଯାଉଥିବା ଜଳ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସାଦ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣୀୟ ନୁହେଁ।

ଶକ୍ତିର ଉତ୍ସ:

ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଶିବଲିଙ୍ଗ (ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ) ମଧ୍ୟ ଶକ୍ତିର ଉତ୍ସ, ଯେଉଁଥିରୁ ଶକ୍ତି କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ। ଲୋକମାନେ ଭକ୍ତି ସହିତ ଶିବଲିଙ୍ଗ ଉପରେ ବେଲ ପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି। ବୈଜ୍ଞାନିକ ଅନୁସନ୍ଧାନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ବେଲପତ୍ରର ରେଡିଓ ବିକିରଣ ବନ୍ଦ କରିବାର କ୍ଷମତା ଅଛି। ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହେଉଛି ଯେ ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ଲୋକମାନେ ଶିବଲିଙ୍ଗକୁ ଉର୍ଜା ଏବଂ ବିକିରଣର ଉତ୍ସ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରି ଜଳ ଏବଂ ବେଲ ପତ୍ର ଚଢଉଥିଲେ।

ଶିବଲିଙ୍ଗର ଆକୃତି:

ଆମେ ଆମର ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ମଧ୍ୟ ଦେଖିପାରୁ ଯେ ଯେତେବେଳେ ବି କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ହଠାତ୍ ଶକ୍ତି ନିଷ୍କାସିତ ହୁଏ, ସେହି ଶକ୍ତିର ବିସ୍ତାର ଏହାର ମୂଳ ସ୍ଥାନର ଚାରିପାଖରେ ଏକ ବୃତ୍ତାକାର ପଥରେ ଉପର ତଳ ହୋଇ ଗତି କରେ। ଏହା ସମସ୍ତ ଦଶ ଦିଗରେକୁ ବ୍ୟାପିଯାଏ। ଫଳସ୍ୱରୂପ ଏକ କ୍ଷଣିକ ଶିବଲିଙ୍ଗ ଆକୃତି ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ, ଯାହା ବୋମା ବିସ୍ଫୋରଣରୁ ମିଳିଥିବା ଶକ୍ତିର ନମୁନା, ସ୍ଥିର ପାଣିରେ ଏକ ପଥର ଫିଙ୍ଗିବା ଦ୍ୱାରା ପ୍ରାପ୍ତ ତରଙ୍ଗ (ଶକ୍ତି)ର ନମୁନା।

ଉତ୍ପତ୍ତି:

ପୁରାଣରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଯୁଗ ପରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ ଏହି ଶିବଲିଙ୍ଗରେ ସମାହିତ ହୋଇଯାଏ। ମହାବିସ୍ଫୋଟକର ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ପ୍ରଥମେ ୧୯୨୦ରେ ଜର୍ଜ ଲେମାଇଟ୍ରେ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ। ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ପ୍ରାୟ ୧୩୭୦ କୋଟି ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଅତ୍ୟଧିକ ଗରମ ଏବଂ ଘନ ଅବସ୍ଥାରେ ଏ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଅନୁଯାୟୀ, ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ସୃଷ୍ଟି ଏକ ବିନ୍ଦୁରୁ ହୋଇଥିଲା ଯାହାର ଶକ୍ତି ଅସୀମ ଥିଲା।

ଉର୍ଜା ନିର୍ଗମନ:

ସେହି ସମୟରେ ମଣିଷ, ସମୟ ଏବଂ ସ୍ଥାନ ଭଳି କୌଣସି ଜିନିଷ ବିଦ୍ୟମାନ ନଥିଲା ବା କିଛି ନଥିଲା। ଏହି ବିସ୍ଫୋରଣରେ ବହୁ ଶକ୍ତି ନିର୍ଗତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଶକ୍ତି ଏତେ ଅଧିକ ଥିଲା ଯେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ହେତୁ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିସ୍ତାର ହେଉଛି। ସମସ୍ତ ଭୌତିକ ବିଶ୍ୱାସ ଏହି ଗୋଟିଏ ଘଟଣାରୁ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଥାଏ, ଯାହାକୁ “ମହାବିସ୍ଫୋଟକ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ” କୁହାଯାଏ।

ପଞ୍ଚତତ୍ତ୍ୱ:

ମହାବିସ୍ଫୋଟକ ନାମକ ଏହି ବିସ୍ଫୋରଣର ମାତ୍ର ୧.୪୩ ସେକେଣ୍ଡର ବ୍ୟବଧାନ ପରେ, ସମୟ ଏବଂ ସ୍ଥାନର ବର୍ତ୍ତମାନର ବିଶ୍ୱାସର ଅସ୍ତିତ୍ୱରେ ଆସିଥିଲା। ଭୌତିକର ନିୟମ ଲାଗୁ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା। ୧.୪୩ ସେକେଣ୍ଡରେ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ୧୦୩୦ ଗୁଣ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିସ୍ତାର ହୋଇଥିଲା। ଏଥିରେ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍, ହିଲିୟମ୍ ଇତ୍ୟାଦିର ଅସ୍ତିତ୍ୱ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭୌତିକ ପଞ୍ଚତତ୍ତ୍ୱ ଆକାଶ, ବାୟୁ, ଅଗ୍ନି, ଜଳ, ପୃଥିବୀ ସୃଷ୍ଟି ହେବାକୁ ଲାଗିଲା।

ଅନେକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଅତିକ୍ରମ କରିବା ପରେ ଆଧୁନିକ ବିଜ୍ଞାନ ଏପରି ଏକ ସ୍ଥିତିରେ ପହଞ୍ଚିଛି ଯେଉଁଠାରେ ଏହା ପ୍ରମାଣ କରୁଛନ୍ତି ଯେ ଆମେ ଜୀବନ ଭାବରେ ଜାଣିଥିବା ସମସ୍ତ ଜିନିଷ କେବଳ ଶକ୍ତି (ଉର୍ଜା) ଯାହା ନିଜକୁ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଏବଂ କୋଟି କୋଟି ରୂପରେ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥାଏ।

ଶିବଲିଙ୍ଗର ଆକୃତି ମଧ୍ୟ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ପରି ଦେଖାଯାଏ, ଏହାର ଆକାର ମଧ୍ୟ ଶୂନ୍ୟ। ସବୁକିଛି ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡରେ ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ ହୋଇଛି, ଏହିପରି ସମଗ୍ର ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ଶିବଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମାହିତ।