Indian Ordnance Factories Day: କେବେ ଓ କାହିଁକି ପାଳନ ହୁଏ ‘ଭାରତୀୟ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର କାରଖାନା ଦିବସ’

ପ୍ରତିବର୍ଷ ୧୮ ମାର୍ଚ୍ଚରେ ସମଗ୍ର ଭାରତରେ ‘ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର କାରଖାନା ଦିବସ’ ପାଳନ କରାଯାଏ। କୋଲକାତାର କୋସିପୁରରେ ଥିବା ଭାରତର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର କାରଖାନା ୧୮ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୮୦୨ରେ ଉତ୍ପାଦନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା, ଯାହା ୧୮୦୧ରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା। ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର କାରଖାନା, ଫିଲ୍ଡ ଗନ୍ କାରଖାନା, କ୍ଷୁଦ୍ର ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର କାରଖାନା, ଅର୍ଡନାନ୍ସ ପାରାଚ୍ୟୁଟ୍ କାରଖାନା ଏବଂ ଅର୍ଡନାନ୍ସ ଯନ୍ତ୍ରପାତି କାରଖାନା ଏହି ଦିନକୁ ବଡ଼ ଧୂମ୍‌ଧାମ୍ ସହିତ ଏହି ଦିବସକୁ ପାଳନ କରନ୍ତି ଯେଉଁଥିରେ ସମସ୍ତ ବର୍ଗର କର୍ମଚାରୀ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି।

ଏହି ଦିନକୁ ସାରା ଭାରତରେ ପାଳନ କରାଯାଏ। ପ୍ରଦର୍ଶନୀରେ ବନ୍ଧୁକ, ଗୋଳା-ବାରୁଦ, ରାଇଫଲ, କମାଣ ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରଦର୍ଶନକୁ ସ୍ମରଣ କରାଯାଇଥାଏ।

ଇତିହାସ:

ଭାରତ ସରକାର ପ୍ରତିବର୍ଷ ୧୮ ମାର୍ଚ୍ଚରେ ‘ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର କାରଖାନା ଦିବସ’ ପାଳନ କରିବାକୁ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ। ଅର୍ଡନାନ୍ସ ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ରି ବୋର୍ଡକୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ଭାବେ ଦେଶର "ରକ୍ଷାର ଚତୁର୍ଥ ହତିଆର" କୁହାଯାଏ। ଅବଶିଷ୍ଟ ତିନୋଟି ହତିଆର ହେଉଛି ନୌସେନା, ବାୟୁସେନା ଏବଂ ସେନା। ଏସବୁ ଭିତରେ ପ୍ରତ୍ୟେକର ନିଜସ୍ୱ ଉତ୍ସବ ଦିବସ ଅଛି।

ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର କାରଖାନା ପ୍ରତିରକ୍ଷାର ଚତୁର୍ଥ ଅସ୍ତ୍ର ହୋଇଥିବାରୁ ସରକାର ଏହାକୁ ଅର୍ଡନାନ୍ସ କାରଖାନା ଦିବସ ଭାବରେ ପାଳନ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ। ପ୍ରଥମ ଅର୍ଡନାନ୍ସ କାରଖାନାର ୨୦୦ତମ ବାର୍ଷିକୀରେ ଏହି ଦିନ ଘୋଷିତ ହୋଇଥିଲା।

ଭାରତୀୟ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର କାରଖାନାର ଇତିହାସ ସିଧା ଭାରତରେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ସହିତ ଜଡିତ। ଇଷ୍ଟ୍‌ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ ଭାରତରେ ରାଜନୈତିକ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି ତଥା ଏହାର ଆର୍ଥିକ ସ୍ୱାର୍ଥ ରକ୍ଷା କରିବାରେ ସାମରିକ ହାର୍ଡୱେରକୁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପାଦାନ ଭାବରେ ଦେଖିଥିଲା। ୧୭୭୫ ମସିହାରେ ଇଷ୍ଟ୍‌ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନୀ କଲିକତାର ଫୋର୍ଟ ୱିଲିୟମ୍ ଠାରେ ବୋର୍ଡ ଅଫ୍ ଅର୍ଡନାନ୍ସ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲା।

ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହେବା ଏବଂ ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗୋଳା-ବାରୁଦ ଓ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଉପରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ହେଉଛି ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର କାରଖାନାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ।

କାହିଁକି ପାଳନ ହୁଏ ଏହି ଦିବସ:

‘ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର କାରଖାନା ଦିବସ’ ପାଳନ ଅବସରରେ ଭାରତର ସଶସ୍ତ୍ରବାହିନୀ ପାଇଁ ଉଚ୍ଚମାନର ଉତ୍ପାଦ ତଥା କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଉନ୍ନତମାନର ଉତ୍ପାଦ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରି ଅର୍ଡନାନ୍ସ ବୋର୍ଡର ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତତାକୁ ନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ଏକ ସ୍ମାରକ ରୂପେ ପାଳନ କରାଯାଏ। ଏହି ଅବସରରେ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର କାରଖାନାର କର୍ମଚାରୀମାନେ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଉତ୍କର୍ଷତା ପାଇଁ ସ୍ମରଣୀୟ ଅଟନ୍ତି। ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜାତୀୟ ପୁରସ୍କାର ଅନୁପାତରେ ବୋର୍ଡ ଆୟୁଧ ଶ୍ରୀ / ଦେବୀ, ଆୟୁଧ ଭୂଷଣ, ଆୟୁଧ ରତ୍ନ ଭଳି ପୁରସ୍କାର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଛି।

ଭାରତୀୟ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଟ୍ରେନିଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ତାଲିକା:

• ଅର୍ଡନାନ୍ସ ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ରି ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଲର୍ନିଂ, ଅମ୍ବାଗରୀ ନାଗପୁର
• ନ୍ୟାସ୍‌ନାଲ୍ ଏକାଡେମୀ ଅଫ୍ ଡିଫେନ୍ସ ପ୍ରଡକ୍ସନ୍ ନାଗପୁର
• ଅର୍ଡନାନ୍ସ ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ରି ଇନ୍‌ଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଲର୍ନିଂ ଅଭଡୀ, ଚେନ୍ନାଇ
• ଅର୍ଡନାନ୍ସ ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ରି ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଲର୍ନିଂ ଖମରିଆ, ଜବଲପୁର
• ଅର୍ଡନାନ୍ସ ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ରି ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଲର୍ନିଂ ମେଡକ୍
• ଅର୍ଡନାନ୍ସ ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ରି ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଲର୍ନିଂ ଅମ୍ବରନାଥ, ମୁମ୍ବାଇ
• ଅର୍ଡନାନ୍ସ ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ରି ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଲର୍ନିଂ ଡେହରାଡୁନ୍
• ଅର୍ଡନାନ୍ସ ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ରି ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଲର୍ନିଂ କାନପୁର
• ଅର୍ଡନାନ୍ସ ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ରି ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଲର୍ନିଂ ଇଶାପୁର, କୋଲକାତା