Ganga River: ୧୩୦୦ ବର୍ଷ ପରେ ମାଡ଼ି ଆସୁଛି ଅକାଳ, ଶୁଖୁଛି ଗଙ୍ଗା

ଭାରତର ଜୀବନରେଖା ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିବା ଗଙ୍ଗା ନଦୀ ୧୩୦୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସବୁଠାରୁ ଭୟଙ୍କର ସ୍ଥିତିର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛି। ଯାହା ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନକୁ ଗୁରୁତର ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ। IIT ଗାନ୍ଧୀନଗରର ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ହୋଇଥିବା ଏକ ଅଧ୍ୟୟନ ଏହି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଦାବି କରିଛି। ଏହା ଅନୁଯାୟୀ, ଗଙ୍ଗାର ଜଳ ପ୍ରବାହରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିପାରେ, ଯାହା ଭାରତ, ନେପାଳ ଏବଂ ବାଂଲାଦେଶରେ ଜଳ ଯୋଗାଣ, ଜଳସେଚନ, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ କୃଷି ଉପରେ ଗୁରୁତର ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ।
ଭାରତୀୟ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଗାନ୍ଧୀନଗର ଏବଂ ଆମେରିକାର ଆରିଜୋନା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଗବେଷକଙ୍କ ଦଳ ୧,୩୦୦ ବର୍ଷର ପୁରୁଣା ଗଙ୍ଗା ପ୍ରବାହର ରେକର୍ଡକୁ ପୁନଃନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ। ଗଙ୍ଗା ଅବବାହିକା ୧୯୯୧ ରୁ ୨୦୨୦ ମଧ୍ୟରେ ସବୁଠାରୁ ଶୁଖିଲା ସ୍ଥିତିରେ ରହିଛି। ଜଳ ପ୍ରବାହ ୭୬% ହ୍ରାସ ପାଇଛି, ଯାହା ୧୬ଶ ଶତାବ୍ଦୀର ସବୁଠାରୁ ଖରାପ ମରୁଡ଼ି ଅପେକ୍ଷା ମଧ୍ୟ ଖରାପ ସ୍ଥିତି। ଏହି ହ୍ରାସ କେବଳ ଯେ ପ୍ରାକୃତିକ କାରଣ ଯୋଗୁଁ ନୁହେଁ, ବରଂ ମାନବକୃତ କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଦୁର୍ବଳ ମୌସୁମୀ ଯୋଗୁଁ ମଧ୍ୟ ହୋଇଛି।
୧୯୫୧ ରୁ ୨୦୨୦ ମଧ୍ୟରେ ବାର୍ଷିକ ବର୍ଷା ୯.୫ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ପାଇଛି, ଭାରତର ପଶ୍ଚିମ ଅଞ୍ଚଳରେ ୩୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ହ୍ରାସ ଘଟିଛି। ଚାଷ ପାଇଁ ଭୂତଳ ଜଳକୁ ପମ୍ପ କରାଯାଉଛି ଏବଂ ନଦୀ କୂଳରେ ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏକ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଡ୍ୟାମ୍ ଓ ବ୍ୟାରେଜ୍ ନିର୍ମାଣ ନଦୀ ଗତିକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇଛି। ଏହାଛଡ଼ା ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବଢ଼ୁଥିବା ଉତ୍ତାପ ଏବଂ ଉପମହାଦେଶରେ ହ୍ରାସ ପାଉଥିବା ଉତ୍ତାପ ଉତ୍ତର ଭାରତରେ ମୌସୁମୀକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିଦେଇଛି। ତେଣୁ କମ ବର୍ଷା ଯୋଗୁଁ ଭୂତଳ ଜଳ ସ୍ତର ବୃଦ୍ଧି ପାଇପାରୁନାହିଁ।
ଗଙ୍ଗା ଏହାର ବାର୍ଷିକ ଜଳର ୭୫% ରୁ ଅଧିକ ଅଂଶ ମୌସୁମୀରୁ ପାଇଥାଏ। ଫଳସ୍ୱରୂପ, ମୌସୁମୀର ଅନିଶ୍ଚିତତା ସମଗ୍ର ଉତ୍ତର ଭାରତରେ ଜଳ ସଙ୍କଟ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ। ଅଧ୍ୟୟନରେ ସାମିଲ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ କହିଛନ୍ତି, "ଆମକୁ ମୌସୁମୀ ଏବଂ ଜଳ ପ୍ରବାହକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିବା କାରକଗୁଡ଼ିକୁ ବୁଝିବାକୁ ପଡିବ ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଭବିଷ୍ୟତରେ ସଠିକ୍ ଜଳ ପୂର୍ବାନୁମାନ ଏବଂ ପରିଚାଳନା କରାଯାଇପାରିବ।" ଏହି ଅଧ୍ୟୟନ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ୬୦୦ ନିୟୁତରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନରେଖା ଗଙ୍ଗା ଆଜି ଗମ୍ଭୀର ସଙ୍କଟରେ ଅଛି। ତେଣୁ ସମସ୍ତେ ଏକାଠି ହୋଇ ସଠିକ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାର ସମୟ ଆସିଛି।

ଅଧିକ ଦେଖନ୍ତୁ: