Afghanistan to Cut Off Pakistan’s Water: ଭାରତ ପରେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟ ପାକିସ୍ତାନର ପାଣି ବନ୍ଦ କରିବ, ତାଲିବାନ କହିଲା- 'ଶୀଘ୍ର ହେବ ବନ୍ଧ'

ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ତାଲିବାନ ସରକାର ପାକିସ୍ତାନକୁ ପାଣି ପ୍ରବାହିତ ହେବାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ କୁନାର ନଦୀରେ ବନ୍ଧ ବାନ୍ଧିବାକୁ ଯୋଜନା କରୁଛି। ତାଲିବାନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନେତା ମୱଲାୱି ହିବାତୁଲ୍ଲା ଆଖୁନ୍ଦଜାଦା ଯଥାଶୀଘ୍ର ଏହି ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ପାକିସ୍ତାନ ସହିତ ସମ୍ପ୍ରତି ଯୁଦ୍ଧ ଏବଂ ଜଳ ଚୁକ୍ତିନାମା ଉପରେ ଭାରତ ସହିତ ଆଲୋଚନା ପରେ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଛି।

ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ , ତାଲିବାନ ସରକାରଙ୍କ ଉପ-ସୂଚନା ମନ୍ତ୍ରୀ ମୁହାଜେର ଫରାହି ଆଖୁନ୍ଦଜାଦାର ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ଜାରି କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ କୁହାଯାଇଥିଲା ଯେ କୁନାର ନଦୀରେ ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ ଯଥାଶୀଘ୍ର ଆରମ୍ଭ ହେବା ଉଚିତ ଏବଂ ଘରୋଇ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହେବା ଉଚିତ। ଏଥିରେ ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଥିଲା ଯେ ଆଫଗାନବାସୀଙ୍କର ନିଜସ୍ୱ ଜଳ ପରିଚାଳନା କରିବାର ଅଧିକାର ଅଛି।

କୁନାର ନଦୀର ଇତିହାସ

କୁନାର ନଦୀ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ହିନ୍ଦୁକୁଶ ପର୍ବତମାଳାରେ ପାକିସ୍ତାନ ସୀମା ନିକଟରେ ବ୍ରୋଗିଲ ପାସ୍ ନିକଟରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି। 480 କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ଏହି ନଦୀ କୁନାର ଏବଂ ନାଙ୍ଗରହାର ପ୍ରଦେଶ ଦେଇ ଦକ୍ଷିଣରେ ପ୍ରବାହିତ ହୋଇ ପାକିସ୍ତାନର ଖାଇବର ପଖତୁନଖ୍ୱାରେ ପ୍ରବେଶ କରିଛି ଏବଂ ତା’ପରେ ଜଲାଲାବାଦ ସହର ନିକଟରେ କାବୁଲ ନଦୀରେ ମିଶିଛି । କୁନାର ପାକିସ୍ତାନରେ ଚିତ୍ରଲ ନଦୀ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା।

କାବୁଲ ନଦୀ ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ନଦୀ। ଏହା ଆଟକ୍ ନିକଟରେ ସିନ୍ଧୁ ନଦୀ ସହିତ ମିଶିଥାଏ। ପାକିସ୍ତାନରେ ଜଳସେଚନ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକତା ପାଇଁ କାବୁଲ ନଦୀ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, ବିଶେଷକରି ଏହାର ଖାଇବର ପଖତୁନଖ୍ୱା ପ୍ରଦେଶ। କୁନାର ନଦୀର ଜଳ ପ୍ରବାହ ହ୍ରାସ ହେଲେ ସିନ୍ଧୁ ନଦୀ ଉପରେ ବଡ଼ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିବ, ଯାହା ପଞ୍ଜାବ ପ୍ରଦେଶକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ।
୨୦୨୧ ମସିହାରେ କ୍ଷମତାକୁ ଆସିବା ପରଠାରୁ ତାଲିବାନ ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ଜଳ ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇଛି। ସେମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ, ଜଳସେଚନ ଏବଂ ପଡ଼ୋଶୀ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ହ୍ରାସ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ। ଏଥିପାଇଁ ସେମାନେ ଦେଶର ନଦୀଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ ଏବଂ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ ବିକାଶ ଯୋଜନାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିଛନ୍ତି।
ଏହି ସମୟରେ ଇସଲାମାବାଦ ପୂର୍ବରୁ ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ଜଳ ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱକୁ ତାଲିବାନର ପ୍ରାଥମିକତା ଉପରେ ଚିନ୍ତା ପ୍ରକଟ କରିସାରିଛି । ଚେତାବନୀ ଦେଇସାରିଛି ଯେ ପାକିସ୍ତାନର ବର୍ଦ୍ଧିତ ଶକ୍ତି ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ମଧ୍ୟରେ ଏପରି ଏକପାଖିଆ କାର୍ଯ୍ୟ ଏକ ବ୍ୟାପକ ଆଞ୍ଚଳିକ ଜଳ ସଙ୍କଟ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ।

ଆଫଗାନିସ୍ତାନ-ପାକିସ୍ତାନ ବିବାଦ

୯ ଅକ୍ଟୋବର, ୨୦୨୫ରେ ପାକିସ୍ତାନ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ତେହରିକ-ଏ-ତାଲିବାନ ପାକିସ୍ତାନ (TTP) ଘାଟି ଉପରେ ସୀମାପାର ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା। ବିମାନ ଆକ୍ରମଣ କରାଯାଇଥିଲା। ପାକିସ୍ତାନ ବହୁ ଦିନ ଧରି ତାଲିବାନ ଉପରେ TTPକୁ ଆଶ୍ରୟ ଦେଉଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଆସୁଛି।
ଏହି ସମୟରେ ତାଲିବାନ ପ୍ରତିଶୋଧ ନେଇଥିଲା। ୧୨ ଅକ୍ଟୋବର, ୨୦୨୫ ରେ ତାଲିବାନ ପାକିସ୍ତାନୀ ସେନାକୁ ଏକ ବଡ଼ ଆଘାତ ଦେଇଥିଲା। ତାଲିବାନର ଦାବି ଅନୁଯାୟୀ, ସେମାନେ ୬୦ ରୁ ଅଧିକ ପାକିସ୍ତାନୀ ସୈନିକଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ ଏବଂ ୨୦ ରୁ ଅଧିକ ସୀମା ପୋଷ୍ଟକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଥିଲେ।

ଭାରତ-ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଚୁକ୍ତି

ତାଲିବାନ ଶାସିତ ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ଆମିର ଖାନ ମୁତାକି ଭାରତ ଗସ୍ତରେ ଆସିଥିଲେ। ସେ ତାଙ୍କର ଭାରତୀୟ ପ୍ରତିପକ୍ଷ ଏସ. ଜୟଶଙ୍କରଙ୍କ ସହ ସାକ୍ଷାତ କରିଥିଲେ। ଏହା ପରେ ଦୁଇ ଦେଶ ଦ୍ୱାରା ଏକ ମିଳିତ ବିବୃତି ଜାରି କରାଯାଇଥିଲା।

ହେରାଟରେ ଥିବା ସଲମା ଡ୍ୟାମ୍ ଭାରତ ସହାୟତାରେ ନିର୍ମାଣ ଏବଂ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କରାଯିବ। ଉଭୟ ପକ୍ଷ ଜଳ ପରିଚାଳନା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ବିଦ୍ୟୁତ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିବା ଏବଂ ଏହାର କୃଷି ବିକାଶକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତ ଜଳବିଦ୍ୟୁତ ପ୍ରକଳ୍ପରେ ସହଯୋଗ କରିବାକୁ ରାଜି ହୋଇଥିଲା।

୨୨ ଏପ୍ରିଲରେ ପହଲଗାମ ଆକ୍ରମଣ ପରେ ଭାରତ ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଚୁକ୍ତିନାମାକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖିଥିଲା। ସେହି ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣରେ ୨୨ ଜଣଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ସେତେବେଳେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ଯେ "ପାଣି ଏବଂ ରକ୍ତ ଏକାଠି ପ୍ରବାହିତ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ।" ପାକିସ୍ତାନ ସହିତ ୬ ଦଶନ୍ଧି ପୁରୁଣା ଜଳ ଚୁକ୍ତିନାମାକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖିବା ପରେ, ଏହା ସହିତ ଜଡିତ ସମସ୍ତ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ସମ୍ପର୍କ ସମାପ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା।