Dharmaraj Yudhishthira: ଜୀବନରେ କେବେ ମିଛ କହିନଥିବା ଜଣେ ମହାନ ଚରିତ୍ର

ଭାରତୀୟ ମହାପୁରାଣ ‘ମହାଭାରତ’ରେ ଧର୍ମରାଜ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କ ଜୀବନୀ ଏକ ମହାନ ଚରିତ୍ରର ପରିଚୟ ଦିଏ। ଯିଏକି ଧର୍ମ, ସତ୍ୟ ଓ ନ୍ୟାୟର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ପରିଚିତ। ତାଙ୍କ ଜୀବନୀ ସଂପର୍କରେ ଆସନ୍ତୁ ସବିଶେଷ ଭାବରେ ଜାଣିବା।

ମହାଭାରତର ଆଦିପର୍ବ ଅନୁସାରେ, ଧର୍ମରାଜ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଏକ ଅସାଧାରଣ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ସେ ଧର୍ମଦେବତା ବା ନ୍ୟାୟର ଦେବତାଙ୍କଠାରୁ ନିଯୋଗ ପ୍ରଥା ମାଧ୍ୟମରେ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲେ, ଯାହା ଆଦି ପର୍ବରେ ବିସ୍ତୃତ ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି।

କୁରୁ ରାଜା ପାଣ୍ଡୁଙ୍କର କୁନ୍ତୀ ଓ ମାଦ୍ରୀଙ୍କ ସହ ବିବାହ ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଏକ ଭୟଙ୍କର ଅଭିଶାପ ତାଙ୍କ ଜୀବନର ମୋଡ଼ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲା। ଏକ ଶିକାରଜନିତ ଦୁର୍ଘଟଣାରୁ ତାଙ୍କୁ ସାଂଘାତିକ ଅଭିଶାପଟିଏ ମିଳିଥିଲା। ତାହା ଥିଲା ଏହିପରି- ପାଣ୍ଡୁ ଯଦି ପତ୍ନୀମାନଙ୍କ ସହ ସମ୍ଭୋଗ ସାନ୍ନିଧ୍ୟ ଲାଭ କରିବେ, ତେବେ ଏହା ତୁରନ୍ତ ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ ହେବ।

ଏହି ଶାପ ପାଇବା ପରେ ପାଣ୍ଡୁ ବ୍ରହ୍ମଚର୍ଯ୍ୟ ପାଳନ କରିବା ସହିତ, ତପସ୍ୱୀ ଜୀବନ ଗ୍ରହଣ କରି ନେଇଥିଲେ। ଏଥିସହିତ ରାଜସିଂହାସନ ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ଓ ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତିର ପଥ ଅନୁସରଣ କରିଥିଲେ। ଏକପ୍ରକାର ସନ୍ୟାସ ଜୀବନ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପରେ, ପାଣ୍ଡୁଙ୍କ ଜ୍ୟେଷ୍ଠଭ୍ରାତା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର, ଯିଏକି ଦୃଷ୍ଟିଶକ୍ତିହୀନ ଥିଲେ, ସେ ରାଜ୍ୟର ଶାସନଭାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।

ପାଣ୍ଡୁଙ୍କର ଅନିଚ୍ଛା ସତ୍ୱେ, ତାଙ୍କ ଅନୁଗତ ପତ୍ନୀମାନେ ମଧ୍ୟ ଆଶ୍ରମରେ ରହିବାକୁ ତାଙ୍କ ସହିତ ଯାଇଥିଲେ। ନିଜର କେହି ପିଲାପିଲି ନଥିଲେ ବି, ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଆଶ୍ରମ ଜୀବନରେ ପାଣ୍ଡୁ ଏଥିପାଇଁ ଅଧିକ ଚିନ୍ତିତ ନଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ପରେ ନିଃସନ୍ତାନ ହୋଇଥିବାରୁ କ୍ରମେ ଗଭୀର ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ପଡ଼ିଥିଲେ।

ଯେତେବେଳେ ସେ ପତ୍ନୀମାନଙ୍କ ସହ ପୁନଶ୍ଚ ସ୍ୱର୍ଗକୁ ଯାତ୍ରା କରିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ, ମୁନିଋଷିମାନେ ତାଙ୍କୁ ଅଟକାଇଥିଲେ। କହିଥିଲେ, ନିଃସନ୍ତାନ ରହିବା ତାଙ୍କ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିଫଳତା। ଏଭଳି ଏକ ଘଡ଼ିସନ୍ଧି ସମୟରେ ପୁତ୍ରଲାଭ କରିବାକୁ ଏକ ନୂଆ ଉପାୟ ବାହାର କରିଥିଲେ ପାଣ୍ଡୁଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପତ୍ନୀ କୁନ୍ତି।

କୁନ୍ତି ଯେତେବେଳେ କିଶୋରୀ ଥିଲେ, ଘଟଣାକ୍ରମରେ ସେତେବେଳେ ସେ ଋଷି ଦୁର୍ବାସାଙ୍କଠାରୁ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ମନ୍ତ୍ର ଶିଖିଥିଲେ, ଯାହାକୁ ବଡ଼ ହେଲାପରେ ପୂରା ଭୁଲି ଯାଇଥିଲେ। ମନ୍ତ୍ରଟି ଥିଲା ଏହିପରି। ଏହି ମନ୍ତ୍ର ବଳରେ କୁନ୍ତି ତାଙ୍କ ମନ ପସନ୍ଦର ଯେକୌଣସି ଦେବତାଙ୍କୁ ଡାକି, ତାଙ୍କ ଔରସରୁ ଏକ ପୁତ୍ର ପ୍ରାପ୍ତି ହୋଇପାରିବେ।

ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଗାନ୍ଧାରୀ, ନିଜର ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ଦେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିବା ସମୟରେ, ପାଣ୍ଡୁ ଉତ୍କଣ୍ଠିତ ହୋଇ କୁନ୍ତୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ କିଶୋରୀ ଦିନରେ ପାଇଥିବା ମନ୍ତ୍ରଟି ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ। ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ, କୁନ୍ତି ଧର୍ମଦେବତାଙ୍କୁ ଡାକନ୍ତୁ। ଯାହାଙ୍କଠାରୁ ସେ ଏକ ସତ୍ୟବାଦୀ, ଜ୍ଞାନୀ ଓ ନ୍ୟାୟପରାୟଣ ପୁତ୍ର ପାଇପାରିବେ, ଯିଏ ହସ୍ତିନାପୁରରେ ଶାସନ କରିପାରିବ।

ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ପରାମର୍ଶ କ୍ରମେ, କୁନ୍ତି ଧର୍ମଦେବତାଙ୍କୁ ଧ୍ୟାନ କରି ମନ୍ତ୍ରପାଠ କଲେ। ଦୈବୀ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ମାଧ୍ୟମରେ ତାଙ୍କର ଏକ ପୁତ୍ରସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ହେଲା। ଶିଶୁଟି ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ମାସର ଅଷ୍ଟମୀ ତିଥିର, ପଞ୍ଚମୀ ଚନ୍ଦ୍ର ଦିବସରେ, ଶୁଭ ମୁହୂର୍ତ୍ତର ମଧ୍ୟାହ୍ନରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା।

ଶିଶୁଟିର ଜନ୍ମ ସମୟରେ ଏକ ଦୈବୀବାଣୀ ହୋଇଥିଲା। ଘୋଷଣା ହୋଇଥିଲା- “ଏହି ବାଳକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଧାର୍ମିକ ଓ ସାହସୀ ରାଜା ହେବ, ନୀତିବାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ହେବ। ସେ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ନାମରେ ପରିଚିତ ହେବ।” ଏହି ଦୈବୀ ଘୋଷଣା ଅନୁସାରେ ଶିଶୁଟିର ନାମ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ରଖାଗଲା।

ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କ ଜନ୍ମ ପରେ, ପାଣ୍ଡୁଙ୍କର ଆହୁରି ଅଧିକ ସନ୍ତାନ ପାଇବାର ଇଚ୍ଛା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲା। ସେ କୁନ୍ତୀଙ୍କୁ ପୁନର୍ବାର ତାଙ୍କର ବର ପ୍ରୟୋଗ କରିବାକୁ ପ୍ରେରିତ କଲେ, ଯାହା ଫଳରେ ବାୟୁଦେବଙ୍କଠାରୁ ଭୀମ ଓ ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କଠାରୁ ଅର୍ଜୁନଙ୍କ ଜନ୍ମ ହେଲା।

ତେବେ କୁନ୍ତି ସର୍ବାଧିକ ତିନିଥର ଏହି ମନ୍ତ୍ର ପ୍ରୟୋଗ କରିବାର କ୍ଷମତା ପାଇଥିଲେ। ତାଙ୍କର ତିନିଥର ଶେଷ ହୋଇଯିବା ପରେ, ସେ ତାଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରଟିକୁ ସଉତୁଣୀ ମାଦ୍ରୀଙ୍କ ସହ ବାଣ୍ଟିଥିଲେ। ମାଦ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ଏହାର ଫାଇଦା ନେଇଥିଲେ। ସେ ଅଶ୍ୱିନୀ କୁମାରଙ୍କୁ ଡାକି ନକୁଳ ଓ ସହଦେବଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲେ। ଏହିପରି ପାଞ୍ଚ ପାଣ୍ଡବଙ୍କର ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ପାଣ୍ଡୁଙ୍କର ଶକ୍ତିଶାଳୀ ବଂଶଧର ପାଇବାର ଇଚ୍ଛାକୁ ପୂରଣ କରିଥିଲା। ପାଣ୍ଡୁ ଦୈବୀ ଉପାୟରେ ପାଞ୍ଚ ପୁତ୍ର ପାଇବା ପରେ, ସେ ନିଜ ପରିବାରକୁ ଶତଶୃଙ୍ଗ ଜଙ୍ଗଲକୁ ନେଇଗଲେ, ଯେଉଁଠାରେ ସେମାନେ ଋଷିମାନଙ୍କର ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ରହିଲେ।

ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କ ପରିବାର

•    ବାପା: ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଥିଲେ ପାଣ୍ଡୁଙ୍କ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ପୁତ୍ର, କିନ୍ତୁ ପାଣ୍ଡୁଙ୍କ ଶାପ ହେତୁ ସେ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲେ ଧର୍ମଦେବତା (ଯମ)ଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦରୁ। ତାଙ୍କ ଜନ୍ମ କୁନ୍ତୀଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରଲାଭ ମାଧ୍ୟମରେ ହୋଇଥିଲା।

•    ମାଆ: ତାଙ୍କ ମାତା ଥିଲେ କୁନ୍ତୀ, ଯିଏ ପାଣ୍ଡୁଙ୍କ ପ୍ରଥମ ପତ୍ନୀ ଏବଂ ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କର ମାତା।

•    ଭାଇମାନେ: ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କ ଚାରି ଭାଇ ଥିଲେ- ଭୀମ, ଅର୍ଜୁନ, ନକୁଳ ଓ ସହଦେବ। ନକୁଳ ଓ ସହଦେବ ମାଦ୍ରୀଙ୍କ ପୁତ୍ର ଥିଲେ, ଯିଏ ପାଣ୍ଡୁଙ୍କ ଦ୍ୱିତୀୟ ପତ୍ନୀ ଥିଲେ।

•    ପତ୍ନୀ: ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଥିଲେ ଦ୍ରୌପଦୀ, ଯିଏ ପାଞ୍ଚ ପାଣ୍ଡବଙ୍କର ସାଧାରଣ ପତ୍ନୀ ଥିଲେ। ତାଙ୍କର ଅନ୍ୟ ପତ୍ନୀ ଥିଲେ ଦେବିକା, ଯାହାଙ୍କଠାରୁ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଯୌଧେୟ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲେ।

•    ପୁତ୍ର: ଦ୍ରୌପଦୀଙ୍କଠାରୁ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କ ପୁତ୍ର ଥିଲେ ପ୍ରତିବିନ୍ଧ୍ୟ, ଯିଏ ଉପପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଥିଲେ।

ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କ ପିଲାଦିନ

•    ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କ ପିଲାଦିନ ହସ୍ତିନାପୁରରେ ରାଜକୀୟ ପରିବେଶରେ ଅତିବାହିତ ହୋଇଥିଲା। ପାଣ୍ଡୁଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ କୁନ୍ତୀ ତାଙ୍କ ପାଞ୍ଚ ପୁତ୍ରଙ୍କୁ ନେଇ ହସ୍ତିନାପୁରକୁ ଫେରିଥିଲେ।

•    ସେ ତାଙ୍କ ଭାଇମାନଙ୍କ ସହିତ କୌରବମାନଙ୍କ ସାଙ୍ଗରେ ବଢ଼ିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ କୌରବମାନଙ୍କ ସହ ତାଙ୍କର ସମ୍ପର୍କ ସର୍ବଦା ତିକ୍ତ ଥିଲା, ବିଶେଷତଃ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ଈର୍ଷା ଓ ଦ୍ୱେଷ ହେତୁ।

•    ପିଲାଦିନେ ସେ ଶାନ୍ତ, ଧୀର ଓ ଧର୍ମପରାୟଣ ସ୍ୱଭାବର ଥିଲେ, ଯାହା ତାଙ୍କୁ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ ପୃଥକ କରୁଥିଲା।

ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ ସମୟର ଘଟଣାବଳୀ

•    ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଓ ତାଙ୍କ ଭାଇମାନେ ଗୁରୁ ଦ୍ରୋଣାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଯୁଦ୍ଧବିଦ୍ୟାରେ ଅପେକ୍ଷାକୃତ କମ୍ ପାରଙ୍ଗମ ଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ସେ ରାଜନୀତି, ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ର ଓ ନୀତିଶାସ୍ତ୍ରରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପାରଙ୍ଗମ ଥିଲେ।

•    ସେ ରଥ ଯୁଦ୍ଧ ଓ ଶସ୍ତ୍ରବିଦ୍ୟାରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପାଇଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କର ପ୍ରମୁଖ ଶକ୍ତି ଥିଲା ତାଙ୍କର ଧୈର୍ଯ୍ୟ, ବିଚକ୍ଷଣତା ଓ ଧର୍ମଜ୍ଞାନ।

•    ଗୁରୁକୁଳରେ ସେ କୌରବମାନଙ୍କ ସହ ଅନେକ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଠାରେ ତାଙ୍କର ନୈତିକତା ଓ ନ୍ୟାୟପରାୟଣତା ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା।
ଧର୍ମବୀର ଓ ସତ୍ୟନିଷ୍ଠ ହେବାର କାରଣ

•    ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ଧର୍ମବୀର କୁହାଯାଏ, କାରଣ ସେ ଧର୍ମଦେବତାଙ୍କର ଅଂଶ ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଜୀବନ ଧର୍ମ ଓ ସତ୍ୟର ଆଦର୍ଶରେ ପରିଚାଳିତ ହେଉଥିଲା।

•    ସେ ସର୍ବଦା ନ୍ୟାୟ ଓ ସତ୍ୟର ପଥରେ ଚାଲୁଥିଲେ, ଯାହା ତାଙ୍କୁ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ମାନୀୟ କରିଥିଲା। ତାଙ୍କର ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଓ ସହନଶୀଳତା ତାଙ୍କୁ ଜଣେ ଆଦର୍ଶସ୍ଥାନୀୟ ବ୍ୟକ୍ତି ଭାବେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିଥିଲା।

•    ତାଙ୍କର ସତ୍ୟନିଷ୍ଠାର କାରଣ ଥିଲା ତାଙ୍କ ଧର୍ମଜ୍ଞାନ ଓ ନୈତିକତା ପ୍ରତି ଅଟଳ ଆନୁଗତ୍ୟ। ସେ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଥିଲେ ଯେ, ସତ୍ୟ ହିଁ ଧର୍ମର ମୂଳ ଆଧାର।

କେବେ ମିଛ ନକହିବାର ଘଟଣା

•    ଯୁଧିଷ୍ଠିର ସାଧାରଣତଃ ସତ୍ୟବାଦୀ ଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ମହାଭାରତରେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଘଟଣା ରହିଛି ଯେଉଁଠାରେ ସେ ପରୋକ୍ଷରେ ମିଛଟିଏ କହିଥିଲେ ବୋଲି ବିଚାର କରାଯାଏ। ଏହା ଥିଲା ଦ୍ରୋଣାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ସମୟର ଘଟଣା।

•    କୁରୁକ୍ଷେତ୍ର ଯୁଦ୍ଧରେ ଦ୍ରୋଣାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ବଧ କରିବା ପାଇଁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ ଏକ ଚକ୍ରାନ୍ତ ରଚନା କରାଯାଇଥିଲା। ଦ୍ରୋଣଙ୍କ ପୁତ୍ରଙ୍କ ନାମ ହେଲା ଅଶ୍ୱତ୍ଥାମା। କିନ୍ତୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ ଅଶ୍ୱତ୍ଥାମା ନାମକ ଏକ ହାତୀକୁ ହତ୍ୟା କରି, ଭୀମ ଘୋଷଣା କଲେ ଯେ, ସେ ଅଶ୍ୱତ୍ଥାମାକୁ ହତ୍ୟା କରିଛନ୍ତି। ଅଶ୍ୱତ୍ଥାମା ମରିଗଲା। ଯୁଦ୍ଧରତ ଦ୍ରୋଣ ଏହା ଶୁଣି ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱରେ ପଡ଼ିଗଲେ, ମରିଥିବା ଅଶ୍ୱତ୍ଥାମା ତାଙ୍କ ପୁଅ ନା ହାତୀ। ଶେଷରେ ସେ ଏହି ଖବରର ସତ୍ୟତା ବିଷୟରେ ଧର୍ମରାଜ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ପଚାରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତିନ ନେଇଥିଲେ। କାରଣ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କ ସତ୍ୟବାଦିତା ଉପରେ ତାଙ୍କର ବିଶ୍ୱାସ ଥିଲା।

•    ଦ୍ରୋଣଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦେବାକୁ ଯାଇ ଯୁଧିଷ୍ଠିର କହିଥିଲେ- “ଅଶ୍ୱତ୍ଥାମା ହତଃ… କୁଞ୍ଜରଃ” (ଅଶ୍ୱତ୍ଥାମା ମରିଗଲା… ହାତୀଟି)। ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଅଶ୍ୱତ୍ଥାମା ମରିବା ଖବରଟି ବଡ଼ପାଟିରେ କହିଲେ, କିନ୍ତୁ ତାହା ହାତୀଟିଏ ବୋଲି ପରି ଧୀରେ କରି କହିଲେ, ଯାହା ଦ୍ରୋଣ ଶୁଣି ପାରିନଥିଲେ। ଫଳରେ ସେ ପୁଅର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଗଲା ବୋଲି ଭାବି ଶସ୍ତ୍ର ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ଓ ଧୃଷ୍ଟଦ୍ୟୁମ୍ନ ତାଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ।

•    ଏହି ଘଟଣା ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କ ଜୀବନରେ ଏକ ବ୍ୟତିକ୍ରମ, ଯାହା ତାଙ୍କୁ ମାନସିକ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଦେଇଥିଲା, କାରଣ ଏହା ତାଙ୍କର ସତ୍ୟନିଷ୍ଠା Aର ଆଦର୍ଶକୁ ଖଣ୍ଡନ କରିଥିଲା।

ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ମତ

•    ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ: ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ଧର୍ମର ପ୍ରତୀକ ଭାବେ ସମ୍ମାନ କରୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ କେତେକ ସମୟରେ ତାଙ୍କୁ ଅତ୍ୟଧିକ ଧର୍ମପରାୟଣତା ହେତୁ ନମନୀୟ ହେବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ।

•    ଭୀଷ୍ମ: ଭୀଷ୍ମ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ନ୍ୟାୟପରାୟଣ ଓ ଧର୍ମଜ୍ଞାନୀ ରାଜା ଭାବେ ସମ୍ମାନ କରୁଥିଲେ। ସେ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ରାଜଧର୍ମ ଓ ନୀତିଶାସ୍ତ୍ର ଶିଖାଇଥିଲେ।

•    ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ: ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ଈର୍ଷା କରୁଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଧର୍ମପରାୟଣତାକୁ ଦୁର୍ବଳତା ଭାବେ ବିବେଚନା କରୁଥିଲେ। ସେ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ଜୁଆଖେଳରେ ପରାସ୍ତ କରି ତାଙ୍କର ସମ୍ମାନ ନଷ୍ଟ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ।

•    ଦ୍ରୌପଦୀ: ଦ୍ରୌପଦୀ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ଗଭୀର ସମ୍ମାନ କରୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଜୁଆଖେଳରେ ତାଙ୍କୁ ହାରିବା ପରେ ଦ୍ରୌପଦୀ ତାଙ୍କ ଉପରେ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲେ। ତଥାପି, ସେ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କ ଧର୍ମନିଷ୍ଠାକୁ ସମ୍ମାନ କରୁଥିଲେ।

•    ସାଧାରଣ ଜନତା: ହସ୍ତିନାପୁର ଓ ଇନ୍ଦ୍ରପ୍ରସ୍ଥର ଜନତା ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ଏକ ନ୍ୟାୟପରାୟଣ ଓ ଦୟାଳୁ ରାଜା ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରୁଥିଲେ। ତାଙ୍କର ଧର୍ମନିଷ୍ଠା ଓ ସତ୍ୟବାଦିତା ତାଙ୍କୁ ଜନପ୍ରିୟ କରିଥିଲା।
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟ

•    ଜୁଆଖେଳ: ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କ ଜୀବନର ଏକ ଦୁର୍ବଳତା ଥିଲା ଜୁଆଖେଳ ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଆସକ୍ତି। ଶକୁନିଙ୍କ ଚକ୍ରାନ୍ତରେ ସେ ଜୁଆଖେଳରେ ନିଜର ରାଜ୍ୟ, ଭାଇମାନଙ୍କୁ ଓ ଦ୍ରୌପଦୀଙ୍କୁ ହାରିଥିଲେ, ଯାହା ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ୧୩ ବର୍ଷର ବନବାସର କାରଣ ହୋଇଥିଲା।

•    ରାଜଧର୍ମ: ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ହସ୍ତିନାପୁରର ରାଜା ହୋଇଥିଲେ ଓ ତାଙ୍କର ଶାସନ ନ୍ୟାୟପରାୟଣ ଓ ଧର୍ମ ଅନୁସାରେ ଚାଲୁଥିଲା।

•    ସ୍ୱର୍ଗାରୋହଣ: ମହାଭାରତର ଶେଷରେ, ଯୁଧିଷ୍ଠିର ନିଜ ଭାଇ ଓ ଦ୍ରୌପଦୀଙ୍କ ସହ ସ୍ୱର୍ଗକୁ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ। ସେ ଏକମାତ୍ର ପାଣ୍ଡବ ଥିଲେ, ଯିଏ ଶାରୀରିକ ଭାବେ ସ୍ୱର୍ଗରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ, ଯାହା ତାଙ୍କର ଧର୍ମନିଷ୍ଠାର ପ୍ରମାଣ।