Saif Ali Khan Great Grandmother: ଭାରତୀୟ ବିଶ୍ୱ ବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଥମ ମହିଳା କୁଳପତି ଥିଲେ ସୈଫ୍‌ ଅଲ୍ଲୀ ଖାନଙ୍କ ଅଣ-ଜେଜେମା

ସୈଫ୍‌ ଅଲ୍ଲୀ ଖାନ ଭୋପାଳର ପୁରୁଣା ଶାସକ ପଟୌଦୀ ରାଜବଂଶର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ। ଏହି ସହର ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ରାଜଧାନୀ ଏବଂ ଦଶନ୍ଧି ଦଶନ୍ଧି ପରେ ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ପଟୌଦୀ ପରିବାରର ନାଁ ଅଛି। ତେବେ ଭୋପାଳର ପୂର୍ବତନ ଶାସକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏମିତି ଗୋଟିଏ ନାଁ ଅଛି ଯାହାର ଚର୍ଚ୍ଚା କ୍ୱଚିତ୍ କରାଯାଇଥାଏ।

କାରଣ ସେ ସମୟ ସହିତ ଅଜଣା ହୋଇଗଲେ। ଏହି ନାଁ ହେଉଛି ଭୋପାଳର ମହାରାଣୀ ବେଗମ୍ ସୁଲତାନ ଜହାଁ। ସେ ଶିକ୍ଷା ସମେତ ସହରର ବିକାଶ ପାଇଁ ଅନେକ କାମ କରିଥିଲେ। ସରକାର ଅମ୍ମାନଙ୍କ ନାଁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ବେଗମ୍ ସୁଲତାନ ଜହାଁ ନାଁରେ ପରିଚିତ ହୋଇଗଲା।

ବେଗମ୍ ସୁଲତାନ୍ ଜହାଁ କିଏ:

ସରକାର ଅମ୍ମାନ ୦୯ ଜୁଲାଇ ୧୮୫୮ରେ ଭୋପାଳରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ସେ ନବାବ ବେଗମ ସୁଲତାନ ଶାହାଜହାଁ ଏବଂ ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ମହମ୍ମଦ ଖାନ ବାହାଦୂରଙ୍କ କନ୍ୟା ଥିଲେ। ସେ ଭୋପାଳର ନବାବଙ୍କର ଏକମାତ୍ର ଜୀବିତ ସନ୍ତାନ ଥିଲେ।

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ସୈଫ ଅଲୀ ଖାନଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିବା ଅଭିଯୁକ୍ତ ଗିରଫ, ଘରେ ପଶି କରିଥିଲା ଛୁରାମାଡ଼

ତାଙ୍କୁ ଭୋପାଳର ମସନଦର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ଭାବରେ ନାମିତ କରାଯାଇଥିଲା। ସୁଲତାନ ଜହାଁ ତାଙ୍କ ଜେଜେମା ସିକନ୍ଦର ବେଗମ୍‌ଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ୧୮୬୬ ମସିହାରେ ତାଙ୍କ ମା’ଙ୍କ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିବା ପରେ ଏକମାତ୍ର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ହୋଇଥିଲେ।

ଶିକ୍ଷାର ସୁଧାରକ:

ତାଙ୍କ ମା’ଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ସୁଲତାନ ଜହାଁ ୧୯୦୧ ମସିହାରେ ଭୋପାଳର ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଦାର୍‌-ଉଲ୍‌-ଇକ୍‌ବାଲ୍‌-ଇ-ଭୋପାଳର ନବାବ ବେଗମ ହୋଇଥିଲେ। ବିଶେଷ କରି ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେ ଜଣେ ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ସମ୍ପନ୍ନ ତଥା ସୁଧାରକ ଭାବରେ ବେଶ ଜଣାଶୁଣା।

ସୈଫ୍‌ ଅଲ୍ଲୀ ଖାନଙ୍କ ଅଣ-ଜେଜେମା

ତିନି ଦଶନ୍ଧିର ରାଜତ୍ୱ:

ସୁଲତାନ ଜହାଁ ଭୋପାଳର ଶେଷ ମହିଳା ନବାବ ଥିଲେ। ସେ ଐତିହାସିକ ରାଜଧାନୀକୁ ଏକ ୟୁରୋପୀୟ ସହରରେ ପରିଣତ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ ଏବଂ ଏହା କରିବାରେ କିଛି ମାତ୍ରାରେ ସଫଳ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ। ସେ ପ୍ରାୟ ତିନି ଦଶନ୍ଧିର ରାଜତ୍ୱ ଉପଭୋଗ ପରେ ୧୯୩୦ରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ।

ସମାଜ ସୁଧାରକ:

ବେଗମ୍ ସୁଲତାନ ଜହାଁଙ୍କ ବହୁ ବର୍ଷ ପରେ ମଧ୍ୟ ଐତିହାସିକମାନେ ତାଙ୍କୁ ଜଣେ ମହାନ ସଂସ୍କାରକ ଭାବରେ ମନେ ପକାନ୍ତି। ସେ ଭୋପାଳରେ ପ୍ରମୁଖ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ଏବଂ ୧୯୧୮ ମାଗଣା ଏବଂ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ନବାବ ବେଗମ୍ ମଧ୍ୟ ବାଳିକା ଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଥିବା ‘ଭାରତ ସ୍ତ୍ରୀ ମହାମଣ୍ଡଳ’ର ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ।

ସୁଲତାନ ଜହାଁ ଭୋପାଳର ଶେଷ ମହିଳା ନବାବ ଥିଲେ ଏବଂ ସହରକୁ ଏକ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ତଥା ଆଧୁନିକ ରାଜକୁମାରୀ ରାଜ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ କାମ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କର ତିନି ଦଶନ୍ଧି ଶାସନ କାଳରେ ସେ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ବିଶେଷ କରି ବାଳିକା ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥିଲେ।

ପ୍ରଥମ ମହିଳା କୁଳପତି:

ବେଗମ୍ ସୁଲତାନ ଜହାଁ ସହରରେ ଅନେକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଖୋଲିଥିଲେ। ସୁଲତାନ ଜହାଁ ମଧ୍ୟ ଆଲିଗଡ ମୁସ୍‌ଲିମ୍‌ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ (AMU) ର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା କୁଳପତି ଥିଲେ। ସେ ୧୯୨୦ରେ ଏହି ପଦ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏକ ଭାରତୀୟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଥମ ମହିଳା କୁଳପତି ହୋଇଥିଲେ।

ସୁଲତାନ ଜହାଁ- ସୈଫ୍‌ ଅଲି ଖାନଙ୍କ ସମ୍ପର୍କ:

ବେଗମ୍ ସୁଲତାନ ଜହାଁ ବଲିଉଡ ଅଭିନେତା ସୈଫ୍‌ ଅଲି ଖାନଙ୍କ ଅଣ ଜେଜେମା’ ଥିଲେ। ନବାବ ବେଗମ୍‌ଙ୍କ ଏକମାତ୍ର ପୁଅ ହମିଦୁଲ୍ଲା ଖାନଙ୍କ ଝିଅ ସାଜିଦା ସୁଲତାନଙ୍କ ବିବାହ ପଟୌଦୀର ନବାବ ଇପ୍ତିଖାର୍‌ ଅଲି ଖାନଙ୍କ ସହ ହୋଇଥିଲା। ଇପ୍ତିଖାର୍‌ ସୈଫ୍‌ ଅଲି ଖାନଙ୍କ ଜେଜେବାପା ତଥା ମନ୍‌ସୁର ଅଲି ଖାନ ପଟୌଦୀଙ୍କ ବାପା ଥିଲେ।

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ‘ଧୁମ୍-୪’ ରେ ହେବ ରଣବୀର କପୁରଙ୍କ ଏଣ୍ଟ୍ରୀ! ହେବ ଡବଲ ଧମାକା