Decision Making of Brain: ଜଟିଳ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଜଣେ କିପରି ନିଏ ନିଷ୍ପତ୍ତି, କେମିତି କାମ କରେ ମସ୍ତିଷ୍କ...ଖୁଲାସା କଲେ ବୈଜ୍ଞାନିକ

ଘଡ଼ିସନ୍ଧି ମୂହୁର୍ତ୍ତରେ ଉଚିତ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ଆମକୁ ଆକାଶର ଉଚ୍ଚତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚାଇ ପାରିବ । ଅନେକ ସମୟରେ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ପାଇଁ ବାରମ୍ବାର ଭାବିବା ପାଇଁ ପଡ଼େ । ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ହେଉଛି ବିକଳ୍ପ ଗୁଡ଼ିକର ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ ବାଛିବାର ବିଧିବଦ୍ଧ ପ୍ରକ୍ରିୟା, ଯେଉଁଥିରେ ନିଷ୍ପତ୍ତିର ସମସ୍ତ ଅଙ୍ଗ ନିହିତ ଥାଏ । ଏହି କ୍ରମରେ କୌଣସି ପ୍ରକାରେ ଅନ୍ତିମ ନିଷ୍ପତ୍ତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆପଣ ପହଞ୍ଚି ଯାଆନ୍ତି । ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସେହି ତନ୍ତ୍ରର ଖୁଲାସା କରିଛନ୍ତି, ଯାହା ଅନ୍ତିମ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ପ୍ରିନ୍ସଟନ ବିଶ୍ୱ ବିଦ୍ୟାଳୟର ସ୍ନାୟୁବିଜ୍ଞାନୀମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି, ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ସମୟରେ ମସ୍ତିସ୍କ ବିଭିନ୍ନ ସଙ୍କେତ ଯେପରି ଦୃଶ୍ୟ ଓ ଧ୍ୱନୀ ଆଦି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦ୍ୱାରା ଗତି କରିଥାଏ ।

ବିବାଦୀୟ ଏବଂ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ସୂଚନାକୁ ନେଇ ଦ୍ୱନ୍ଦ ଉପୁଜିଲେ ସୁଦ୍ଧା ମଣିଷ କିପରି ବୁଦ୍ଧିମାନ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣ କରେ, ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ଅଧ୍ୟୟନ କରାଯାଇଥିଲା । ତଥାପି ଏହା ଏକ ରହସ୍ୟ କହିଲେ ଚଳେ । ନେଚର ନ୍ୟୁରୋସାଇନ୍ସରେ ପ୍ରକାଶିତ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ ପ୍ରିଫ୍ରଣ୍ଟାଲ୍ କର୍ଟେକ୍ସ ହେଉଛି ସେହି କ୍ଷେତ୍ର, ଯାହା ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ପାଇଁ ଇଙ୍ଗିତ କରିଥାଏ । ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ଆଖିର ଠିକ ପଛରେ ସ୍ଥିତ ଏବଂ ଏହାକୁ ଉଚ୍ଚ ସଜ୍ଞାନର କେନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

ପୂର୍ବ ଅଧ୍ୟୟନ ଅନୁସାରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ସମୟରେ ପ୍ରିଫ୍ରଣ୍ଟାଲ କର୍ଟେକ୍ସରେ ଏକକ ମସ୍ତିଷ୍କ କୋଷର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ବହୁମୁଖୀ ଏବଂ ଜଟିଳ ଅଟେ । ପ୍ରିଫ୍ରଣ୍ଟାଲ୍ କର୍ଟେକ୍ସରେ ଥିବା ମସ୍ତିଷ୍କ କୋଷଗୁଡ଼ିକ ଟ୍ରାଫିକ୍ ସିଗ୍ନାଲ୍ ଭଳି ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ସୂଚନାକୁ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କରନ୍ତି ଏବଂ ତାପରେ ଆଉଟପୁଟ ଉତ୍ପର୍ଣ୍ଣ କରିଥାଏ । ସେହିପରି ସ୍ନାୟୁ ଗତିଶୀଳତାକୁ ଚିହ୍ନିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ଅନ୍ୟ ଏକ ଗାଣିତିକ ମଡେଲ୍ ହେଉଛି ଆବର୍ତ୍ତକ ସ୍ନାୟୁ ନେଟୱର୍କ । ବାରମ୍ବାର ସ୍ନାୟୁ ନେଟୱର୍କଗୁଡିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡିକ ପାଇଁ ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ କରାଯାଇଥାଏ । ତଥାପି ବାରମ୍ବାର ସଂଯୋଗଗୁଡ଼ିକର ଘନତା ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିବା କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡ଼େ ।

ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାର ବୁଝାମଣାକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏକ ନୂଆ ଗାଣିତିକ ଢାଞ୍ଚା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି । ତାହାକୁ ଲୋ ଡାଇମେନସନାଲ ମଡେଲ କୁହାଯାଉଛି, ଯାହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ମସ୍ତିସ୍କର ଗତିବିଧି ପରିବର୍ତ୍ତେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କୋଷ ବ୍ୟବହାର ଉପରେ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ରିତ କରେ । ନିର୍ଣ୍ଣୟ ନେବାର କାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ recurrent neural networksକୁ ସେମାନଙ୍କ ପରିକଳ୍ପନାର ପରୀକ୍ଷଣ ନେବା ପାଇଁ ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ କରାଯାଏ ।

ଏହି ଅଧ୍ୟୟନରେ ମଣିଷ, ମାଙ୍କଡ଼କୁ ସାମିଲ କରାଯାଇଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ଚଳନ୍ତା ଗ୍ରୀଡରେ ଆକୃତି ଆଧାରରେ ରଙ୍ଗ ଓ ଗତିର ଚିହ୍ନଟ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ଆକାରକୁ ଚିହ୍ନଟ କରୁଥିବା ପ୍ରିଫ୍ରଣ୍ଟାଲ କର୍ଟେକ୍ସ କୋଷଗୁଡ଼ିକ ବିଶେଷ କରି ରଙ୍ଗ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ରିତ କରୁଥିବା ପଡ଼ୋଶୀ କୋଷଗୁଡ଼ିକୁ ଦବେଇ ରଖୁଥିବା ଏଥିରୁ ଜଣାପଡ଼ୁଛି । ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜାଣିହୁଏ, ବୃହତ ନେଟୱର୍କ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ନାୟୁ ସର୍କିଟ୍ କିପରି କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ସେ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରେ । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଲୁଚି ରହିଥିବା ନୋଡ କନେକ୍ସନ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦ୍ୱାରା କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିଥାଏ ।

ଏହି ମଡେଲର ଭବିଷ୍ୟତରେ ହେବାକୁ ଥିବା ପ୍ରୟୋଗଗୁଡ଼ିକ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପରି ସମସ୍ୟାକୁ ବୁଝିବାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିପାରେ ତଥା ଏହାକୁ ଅନ୍ୟ ପ୍ରୟୋଗଶାଳାରେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ-ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବିନିଯୋଗ କରାଯାଇପାରିବ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ।