Mahabharat: ଲାଉରୁ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବା ଷାଠିଏ ହଜାର ପୁଅଙ୍କ କାହାଣୀ

ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଜାଣିବାକୁ ଚାହିଁଲେ କାହିଁକି ମାଆ ଗଙ୍ଗା ସ୍ୱର୍ଗରୁ ଧରାବତରଣ କଲେ । କେମିତି ରାଜା ଭଗୀରଥ ତାଙ୍କୁ ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠକୁ ଆଣିଲେ । ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କ ଅନୁରୋଧ ଶୁଣି ଲୋମଶ ଋଷି କହିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ ।

ଅନେକ ବର୍ଷ ତଳର କଥା । ଇକ୍ଷାକୁ ବଂଶରେ ସଗର ନାମରେ ଜଣେ ରାଜା ଥିଲେ । ରାଜାଙ୍କର ବୈଦର୍ଭୀ ଓ ଶୈବ୍ୟା ନାମରେ ଦୁଇ ରାଣୀ ଥାଆନ୍ତି । ମହା ବଳଶାଳୀ ରାଜା ସଗର ବଡ ଦୁଃଖରେ କିନ୍ତୁ ରହୁଥିଲେ । କାରଣ ରାଜାଙ୍କର ଦୁଇ ରାଣୀଙ୍କ ଗର୍ଭରୁ କୌଣସି ସନ୍ତାନ ସନ୍ତତି ସମ୍ଭବ ହେଉନଥିଲା । ତେଣୁ ରାଜା ଦିନେ ସାଙ୍ଗରେ ଦୁଇ ରାଣୀଙ୍କୁ ଧରି କୈଳାଶ ପର୍ବତରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ଓ ଦେବ ଦେବ ମହାଦେବଙ୍କ ପାଖରୁ ବର ପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ଏକନିଷ୍ଠ ଘୋର ତପସ୍ୟା କଲେ । ରାଜାଙ୍କ ତପସ୍ୟାରେ ମହାଦେବ ପ୍ରୀତ ହୋଇ ଦିନେ ଦର୍ଶନ ଦେଲେ ଓ କହିଲେ ହେ ରାଜା ତୁମ ପ୍ରାର୍ଥନାରେ ମୁଁ ଖୁସି । ଏବେ କ'ଣ ମାଗୁଛ ମାଗ । ରାଜା ବିଳମ୍ବ ନକରି ପୁତ୍ର ସନ୍ତାନ କଥା କହିଲେ । ମହାଦେବ କହିଲେ, ହେ ରାଜା ତୁମେ ଯେଉଁ ଲଗ୍ନରେ ପୁତ୍ର ସନ୍ତାନ ପାଇଁ ମୋ ପାଖରେ କାମନା କଲ, ସେଥିରେ ତୁମର ଜଣେ ପତ୍ନୀଙ୍କ ଗର୍ଭରୁ ଷାଠିଏ ହଜାର ପୁଅ ଜନ୍ମ ନେବେ ଓ ଅନ୍ୟ ପତ୍ନୀଙ୍କ କୋଳରୁ ଗୋଟିଏ ମାତ୍ର ପୁତ୍ର ଜନ୍ମ ନେବ । କିନ୍ତୁ ତୁମର ପୁଅମାନେ ବେଶି ଦିନ ବଞ୍ଚି ରହିବେନି । ଏତିକି କହି ମହାଦେବ ଅର୍ନ୍ତଦ୍ଧାନ ହେଇଗଲେ ।

ରାଜା ତାଙ୍କ ଦୁଇ ରାଣୀଙ୍କୁ ଧରି ଦେଶକୁ ଫେରି ଆସିଲେ । କିଛି ମାସ ପରେ ରାଣୀ ବୈଦର୍ଭୀ ଗର୍ଭବତୀ ହେଲେ ଓ ଗୋଟେ ବଡ ଲାଉ ଜନ୍ମ କଲେ । ସେପଟେ ଅନ୍ୟ ଜଣେ ରାଣୀ ଶୈବ୍ୟା ଗୋଟେ ସୁନ୍ଦର ପୁଅ ଜନ୍ମ ଦେଲେ । ରାଜା ଭାବିଲେ ଏବେ ଏଇ ଲାଉରେ କି କାମ? ତେଣୁ ରାଜା ସେ ଲାଉକୁ ପାଣିରେ ଫିଙ୍ଗିଦେବାକୁ ବାହାରିଲେ । ଫିଙ୍ଗିଲା ବେଳକୁ ହଠାତ୍ ଆକାଶବାଣୀ ହେଲା – ହେ ରାଜା ଏପରି ଭୁଲ୍ କରନି । ସେ ଲାଉକୁ ଘରକୁ ନେଇ ତା'ର ମଞ୍ଜି ସବୁକୁ ବାହାର କର । ଲାଉରେ ଷାଠିଏ ହଜାର ମଞ୍ଜି ଅଛି । ସବୁ ମଞ୍ଜିକୁ ଗୋଟେ ଗୋଟେ କରି ଷାଠିଏ ହଜାର ଘିଅ ମାଠିଆରେ ରଖ । କଥାମାନି ରାଜା ସେଇଆ କଲେ। କିଛି ଦିନ ପରେ ମାଠିଆମାନଙ୍କ ଭିତରୁ ଷାଠିଏ ହଜାର ପୁଅ ବାହାରି ବାହାରକୁ ଆସିଲେ । ରାଣୀ ଶୈବ୍ୟାଙ୍କ କୋଳରୁ ଆଉ ଏକ ପୁଅ ଜନ୍ମ ନେଲା । ନାମ ଦିଆଗଲା ଅସମଞ୍ଜା।

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ନିଜ ସାନ ଭାଇକୁ ମେଣ୍ଢା କରି ମାରୁଥିବା ଜଣେ ଦାନବ ରାଜାର କାହାଣୀ  

ଶିବଙ୍କ କୃପାରେ ଜନ୍ମିତ ଷାଠିଏ ହଜାର ପୁଅ ବଡ ହେଲା ପରେ କାହାକୁ ମାନିଲେନି । ଦେବ, ମାନବ, ଗନ୍ଧର୍ବ, ରାକ୍ଷସ ଓ ଯକ୍ଷ ଆଦି ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସେମାନେ ହଇରାଣ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଦିନେ ସଗର ପୁଅମାନଙ୍କ ବ୍ୟବହାରରେ ଅତିଷ୍ଠ ହୋଇ ଦେବତାମାନେ ପିତାମହ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି ସେମାନଙ୍କ ଦୁଃଖ ଜଣେଇଲେ । ବ୍ରହ୍ମା କହିଲେ ବ୍ୟସ୍ତ ହୁଅନି ଖୁବ ଶୀଘ୍ର ସଗର ପୁଅମାନେ ନିଜ କର୍ମ ପାଇଁ ଏକାଥରକରେ ବିନାଶ ଯିବେ ।

ସଗର ରାଜା ଅଶ୍ୱମେଧ ଯଜ୍ଞର ଆୟୋଜନ କଲେ । ଯଜ୍ଞ ଅଶ୍ୱକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାକୁ ରାଜାଙ୍କ ପୁଅମାନେ ତା' ପଛେ ପଛେ ଗଲେ । ଅଗସ୍ତ୍ୟ ଋଷି ସମୁଦ୍ରର ସବୁତକ ପାଣି ପିଇଦେଇଥିବାରୁ ସମୁଦ୍ର ଅନେକ ଦିନରୁ ଶୁଖିଲା ପଡିଥାଏ । ଦିନେ ସଗରଙ୍କ ଯଜ୍ଞ ଅଶ୍ୱ ସେଇ ଶୁଖିଲା ସମୁଦ୍ର ଭିତରେ କୁଆଡେ ହଜିଗଲା । ରାଜାଙ୍କ ପୁଅମାନେ ଘୋଡାକୁ ଯେତେ ଖୋଜିଲେ ଆଉ ପାଇଲେନି । ଘୋଡାକୁ କିଏ ଜଣେ ହରଣ କରିନେଲା ଭାବି ନିରାଶ ହୋଇ ସେମାନେ ରାଜାଙ୍କ ପାଖକୁ ଲେଉଟି ଆସିଲେ । ଯଜ୍ଞ ଅଶ୍ୱ ନିଖୋଜ ଶୁଣି ରାଜା ପ୍ରଥମେ ରାଗିଗଲେ । ପୁଅମାନଙ୍କୁ କହିଲେ ଷାଠିଏ ହଜାର ପୁଅ ଥାଇ କି ଲାଭ? ଯାଅ ଯେମିତି ହେଲେ ଯଜ୍ଞ ଘୋଡାକୁ ଖୋଜି ଆଣ । ମନେରଖ ଘୋଡା ନମିଳିଲେ ତୁମେମାନେ ମୋ ଦେଶକୁ ଆଉ ଫେରିବନି ।

ପିଲାମାନେ ପୁଣି ଥରେ ଶୁଖିଲା ସମୁଦ୍ର ପାଖକୁ ଘୋଡା ଖୋଜିବାକୁ ବାହାରିଲେ । ଖୋଜୁ ଖୋଜୁ ଠାଏ ଦେଖିଲେ ଶୁଖିଲା ସମୁଦ୍ର ଭିତରେ ବଡ ଗାତଟେ ରହିଛି । ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ଲାଗିପଡି ସେଇ ଗାତକୁ ଭଲରେ ଖୋଳିବାକୁ ଲାଗିଲେ ।ଫଳରେ ପାଣି ବିନା ମାଟି ତଳେ ଆଶ୍ରୟ ନେଇଥିବା ହଜାର ହଜାର ସମୁଦ୍ର ଜୀବମାନେ ମରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ସମସ୍ତେ ତ୍ରାହି ତ୍ରାହି ଡାକିଲେ । ବହୁତ ବାଟ ତଳକୁ ଖୋଳି ସାରିଲା ପରେ ସଗର ପିଲାମାନେ ଶେଷରେ ପାତାଳ ଲୋକରେ ପହଞ୍ଚିଗଲେ ଓ ଦେଖିଲେ ସେମାନଙ୍କ ଯଜ୍ଞ ଅଶ୍ୱ ସେଇଠି ଅଛି । ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କ ହଜିଲା ଘୋଡାକୁ ପାଇ ଅତି ଆନନ୍ଦରେ ଚିଲେଇବାକୁ ଲାଗିଲେ । ସେଇ ପାଖରେ କପିଳ ମୁନି ତପସ୍ୟା କରୁଥାନ୍ତି । ସଗର ପିଲାଙ୍କ କୋଳାହଳରେ ତାଙ୍କ ଏକାଗ୍ରତା ଭାଙ୍ଗିଗଲା । ସେ ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ରୋଧରେ ଆଖି ଖୋଲି ସଗର ରାଜାଙ୍କ ପୁଅମାନଙ୍କୁ ଅନେଇ ଦେବାରୁ ଋଷିଙ୍କୁ ଆଖିର ତେଜରେ ପୂରା ଷାଠିଏ ହଜାର ପୁଅ ନିମିଷେକ ଭିତରେ ପୋଡି ପାଉଁଶ ହୋଇ ଝଡି ପଡିଲେ ।

ତାଙ୍କ ଷାଠିଏ ହଜାର ପୁଅଙ୍କ ମରଣ ଖବର ସଗର ରାଜା ନାରଦଙ୍କ ପାଖରୁ ପାଇଲେ । ରାଜାଙ୍କର ମହାଦେବ କହିଥିବା କଥା ମନେ ଥିଲା। ତେଣୁ ସେ ପୁତ୍ର ଶୋକରେ ବେଶି ସମୟ ନଷ୍ଟ ନକରି ତାଙ୍କ ଯଜ୍ଞ କାମ ଶେଷ କରିବାକୁ ଚାହିଁଲେ । ରାଣୀ ଶୈବ୍ୟା ଓ ରାଜା ସଗରଙ୍କ ପୁଅ ହେଲେ ଅସମଞ୍ଜା । ମହାଦେବଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦରେ ଜନ୍ମିତ ପୁତ୍ର ଅସମଞ୍ଜା ବହୁତ କ୍ରୁର ପ୍ରକୃତିର ଥିଲେ ଓ ନଗରବାସୀଙ୍କୁ ବହୁତ ପ୍ରକାରର ହଇରାଣ କରୁଥିଲେ । ସେଥିପାଇଁ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କ ଅଭିଯୋଗ ଶୁଣି ରାଜା ସଗର ବହୁତ ପୂର୍ବରୁ ତାଙ୍କୁ ଦେଶରୁ ବହିଷ୍କାର କରିସାରିଥିଲେ । ଅସମଞ୍ଜାଙ୍କ ପୁଅ ହେଉଛନ୍ତି ଅଂଶୁମାନ । ତେଣୁ ରାଜା ସଗର, ତାଙ୍କ ନାତି ଅଂଶୁମାନଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି କହିଲେ ଏବେ ତୋତେ ହିଁ ଯଜ୍ଞ ଅଶ୍ୱକୁ ଫେରେଇ ଆଣିବାକୁ ହେବ । ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ମୁକ୍ତି ପାଇଁ ଆମକୁ ଯଜ୍ଞ ଶେଷ କରିବାକୁ ହେବ ।

ଯଜ୍ଞ ଅଶ୍ୱ ଖୋଜି ଖୋଜି ଅଂଶୁମାନ ପାତାଳରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ଓ କପିଳ ମୁନିଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କଲେ । ପ୍ରାର୍ଥନାରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ କପିଳ ମୁନି ଅଂଶୁମାନଙ୍କୁ ଦୁଇଟି ବର ମାଗିବାକୁ କହିଲେ । ପ୍ରଥମ ବର ଭାବରେ ଅଂଶୁମାନ କହିଲେ ସୁରୁଖୁରୁରୁରେ ଅଶ୍ୱମେଧ ଯଜ୍ଞ ସମ୍ପନ୍ନ ହେଉ ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ବର ଭାବରେ ମାଗିଲେ ତାଙ୍କ ପିତୃପୁରୁଷ କେମିତି ମୁକ୍ତି ପାଇବେ ମୁନି ତା'ର ବାଟ ବତାନ୍ତୁ । କପିଳ ମୁନି ଯଜ୍ଞ ଅଶ୍ୱ ନେଇଯିବାକୁ ଅଂଶୁମାନଙ୍କୁ ଅନୁମତି ଦେଲେ ଓ କହିଲେ ଗଙ୍ଗା ଧରଣୀ ବକ୍ଷରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ ଯାଇଁ ତାଙ୍କରି ସ୍ପର୍ଶରେ ସଗର ପୁତ୍ରମାନେ ମୁକ୍ତି ପାଇ ସ୍ୱର୍ଗକୁ ଯିବେ ।

ଓଟିଭି

ଅଂଶୁମାନ ଘୋଡା ଧରି ଦେଶକୁ ଫେରି ଆସିଲେ । ସଗର ରାଜା ଅଶ୍ୱମେଧ ଯଜ୍ଞ ସମ୍ପନ୍ନ କରି ଅନେକ ଦିନ ଦେଶ ଶାସନ କଲା ପରେ ନାତି ଅଂଶୁମାନଙ୍କ ହାତରେ ଦେଶ ଶାସନର ଭାର ଦେଇ ସନ୍ୟାସ ନେଇ ଜଙ୍ଗଲକୁ ଚାଲିଗଲେ । ଅଂଶୁମାନ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ବର୍ଷ ସୁଚାରୁରୂପେ ଦେଶ ଚଳାଇଲେ । ଅଂଶୁମାନଙ୍କ ପରେ ତାଙ୍କ ପୁଅ ଦିଲ୍ଲୀପ ଦେଶର ରାଜା ହେଲେ । ସେ ଦିନେ ଜାଣିଲେ ତାଙ୍କ ପିତୃପୁରୁଷମାନଙ୍କ ଆତ୍ମା ଏବେବି ମୁକ୍ତି ପାଇନି ଓ ସେଥିପାଇଁ ଗଙ୍ଗାଙ୍କୁ ପୃଥିବୀକୁ ଆସିବାକୁ ପଡିବ । ସେ ସେଥିପାଇଁ ଅନେକ ଚେଷ୍ଟା କଲେ କିନ୍ତୁ ଫଳ କିଛି ହେଲାନି । ଦିଲ୍ଲୀପଙ୍କ ପରେ ତାଙ୍କ ପୁଅ ଭଗୀରଥ ରାଜା ହେଲେ ।

ଭଗୀରଥ ଜଣେ ଅତି ଧର୍ମପରାୟଣ ଓ ଉତ୍ତମ ପ୍ରକୃତିର ରାଜା ଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କ ପିତୃପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ ମୁକ୍ତି ଦେବାକୁ ଦିନେ ବାହାରି ହିମାଳୟରେ ବସି ଗଙ୍ଗାଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଘୋର ତପସ୍ୟା କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଭଗୀରଥଙ୍କ ତପସ୍ୟାରେ ପ୍ରୀତ ହୋଇ ଗଙ୍ଗା ତାଙ୍କ ସାମ୍ନାରେ ଆସି ଉଭା ହେଲେ । ପଚାରିଲେ, ହେ ରାଜା କ'ଣ ମାଗୁଛ ମାଗ । ଭଗୀରଥ କହିଲେ, ମାଆ ଗଙ୍ଗା ତୁମେ ଧରାବତରଣ କରି ଆସିଲେ ହିଁ ମୋର ପିତୃପୁରୁଷମାନେ କପିଳ ମୁନିଙ୍କ ଅଭିଶାପରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇ ସ୍ୱର୍ଗକୁ ଯାଇ ପାରିବେ । ଗଙ୍ଗା କହିଲେ ତାଙ୍କର ଧରାବତରଣ କରିବାରେ ଅସୁବିଧା ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ସେ ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ପ୍ରବଳ ସ୍ରୋତ ସହ ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠରେ ପଡିବେ ତାଙ୍କୁ ଧାରଣ କରିବାର ଶକ୍ତି ଧରଣୀର ନାହିଁ । ସେଥିରେ ପୃଥିବୀ ବିଦୀର୍ଣ୍ଣ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି । କେବଳ ମହାଦେବ ଶିବ ହିଁ ତାଙ୍କ ଧରାବତରଣର ଧାରକୁ ସମ୍ଭାଳି ପରିବେ । ତେଣୁ ପ୍ରଥମେ ତୁମେ ଶିବଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରି ରାଜି କରାଅ ।

ଗଙ୍ଗାଙ୍କ ଉପଦେଶ ଶୁଣି ଭଗୀରଥ କୈଳାଶ ପର୍ବତରେ ପହଞ୍ଚି ମହାଦେବଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରି ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରି ରାଜି କରାଇଲେ । ମହାଦେବ ଭଗୀରଥଙ୍କ କଥାରେ ରାଜି ହୋଇ ହିମାଳୟକୁ ଗଲେ ଓ ଭଗୀରଥଙ୍କୁ ଗଙ୍ଗାଙ୍କୁ ଆବାହନ କରିବାକୁ କହିଲେ ।

ଧରଣୀକୁ ଗଙ୍ଗାଙ୍କ ଆଗମନକୁ ଦେବତା, ଗନ୍ଧର୍ବ ଅପସରୀ, ଯକ୍ଷ ଓ ବ୍ରହ୍ମର୍ଷିମାନେ ଦେଖୁଥାନ୍ତି । ପ୍ରଚଣ୍ଡ ବେଗରେ ଗଙ୍ଗା ତାଙ୍କର ଜଳ ଧାର ସହ ମହାଦେବଙ୍କ ମୁଣ୍ଡ ଉପରେ ସ୍ୱର୍ଗରୁ ଆସି ପଡିଲେ ଓ ଭୂମି ସ୍ପର୍ଶ କରି ତିନି ଧାରରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇ ବହିବାକୁ ଲାଗିଲେ। ଗଙ୍ଗା ଭଗୀରଥଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ, ହେ ରାଜା ତୁମ କଥାରେ ମୁଁ ପୃଥିବୀକୁ ଆସିଲି । ଏବେ ମୋତେ କୁହ ମୁଁ କେଉଁଆଡକୁ ଗତି କରିବି?

ମାଆ ଗଙ୍ଗା

ଭଗୀରଥ ଆଗେ ଆଗେ ସମୁଦ୍ର ଆଡକୁ ଚାଲିଲେ ଓ ଗଙ୍ଗା ତାଙ୍କୁ ଅନୁସରଣ କଲେ । ଗଙ୍ଗାଙ୍କ ଆଗମନରେ ଏକଦା ଅଗସ୍ତ୍ୟ ଋଷିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଶୁଖିଲା ପଡିଥିବା ସମୁଦ୍ର ଭରିଗଲା । ଅସଂଖ୍ୟ ଜଳଚର ଜୀବ ଅତି ଆନନ୍ଦରେ ମାଟି ତଳୁ ପାଣିକୁ ବାହାରି ଆସି ଖେଳିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ଗଙ୍ଗାଙ୍କ ସ୍ପର୍ଶରେ କପିଳ ମୁନିଙ୍କ ଅଭିଶାପରେ ସଗର ରାଜାଙ୍କ ଯେଉଁ ଷାଠିଏ ହଜାର ପୁଅ ଭସ୍ମ ହୋଇଥିଲେ, ସେମାନେ ଏଥର ମୁକ୍ତି ପାଇ ସ୍ୱର୍ଗ ପ୍ରାପ୍ତି କଲେ । ଭଗୀରଥଙ୍କ ପାଇଁ ଗଙ୍ଗା ପୃଥିବୀକୁ ଆସିଲେ ବୋଲି ଗଙ୍ଗାଙ୍କର ଅନ୍ୟନାମ ହେଲା ଭାଗିରଥୀ ।

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ଅଗସ୍ତ୍ୟ ଋଷି ଓ ରାଜକୁମାରୀ ଲୋପାମୁଦ୍ରାଙ୍କ କାହାଣୀ