କାହିଁକି ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଛାତିରେ ରହିଛି ପାଦ ଚିହ୍ନ

ଆଉ କିଛିଦିନ ପରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଜନ୍ମ ବାର୍ଷିକୀ ଜନ୍ମାଷ୍ଟମୀ। ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣ ଭାଦ୍ରବ ମାସର କୃଷ୍ଣପକ୍ଷ ଅଷ୍ଟମୀ ତିଥି ରୋହିଣୀ ନକ୍ଷତ୍ରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଅଷ୍ଟମ ଅବତାର ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା।

ଆମେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ବାଳଗୋପାଳ, ବାଙ୍କବିହାରୀ, ଶ୍ୟାମ, ମୁରଲିଧର ଇତ୍ୟାଦି ଅନେକ ନାମରେ ଜାଣୁ। ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଶିଶୁ ରୂପକୁ ଲଡୁଗୋପାଳ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ଜନ୍ମାଷ୍ଟମୀ ଦିନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଲଡୁଗୋପାଳ ରୂପରେ ପୂଜା କରାଯାଏ। ଆପଣ ସମସ୍ତେ ଲଡୁଗୋପାଳଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତିରେ ନିଶ୍ଚୟ ଦେଖିଥିବେ ଯେ ତାଙ୍କ ଛାତିରେ ପାଦଚିହ୍ନ ରହିଛି। ଏହାର କାରଣ ଜାଣିଛନ୍ତି କି? ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହି ପାଦଚିହ୍ନର ରହସ୍ୟ କ’ଣ?

ପାଦ ଚିହ୍ନର ରହସ୍ୟ:

ପୌରାଣିକ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ ଥରେ ଋଷିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ଉପୁଜିଲା ଯେ ସନାତନ ଧର୍ମର ତିନି ମୁଖ୍ୟ ଦେବତା ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ ଏବଂ ମହେଶଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କିଏ ଶ୍ରେଷ୍ଠ? ସାଧୁମାନେ ଏହାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଋଷିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭୃଗୁଋଷିଙ୍କୁ ଏହି ଦାୟିତ୍ୱ ଦିଆଗଲା।

ଋଷି ଭୃଗୁ ସବୁ ଋଷିଙ୍କ କଥା ଶୁଣିବା ପରେ ପ୍ରଥମେ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କର ପରୀକ୍ଷା ନେବାକୁ ଗଲେ। ସେଠାରେ ସେ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ଉପରେ ରାଗିଯାଇ କହିଲେ, "ମୁଁ ତୁମ ପାଖକୁ ଆସିଛି ଏବଂ ତୁମେ ମୋତେ ସମ୍ମାନ ଦେଇ ନାହଁ। ଏହା ମୋର ଅସମ୍ମାନ।" ଅପରପକ୍ଷେ, ବ୍ରହ୍ମା ମଧ୍ୟ ରାଗି କ୍ରୋଧିତ ହୋଇ କହିଥିଲେ, “ମୁଁ ତୁମର ପିତା, ତୁମେ ତୁମ ପିତାଙ୍କଠାରୁ ସମ୍ମାନ ଚାହୁଁଛ? ଯଦି ବି ତୁମେ ପଣ୍ଡିତ ହୁଅ, ତୁମେ ତୁମର ଜ୍ୟେଷ୍ଠମାନଙ୍କୁ ଅପମାନ କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ଋଷି ଭୃଗୁ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କଠାରୁ କ୍ଷମା ମାଗିଥିଲେ ଆଉ କହିଲେ, “ମୁଁ ଦେଖୁଥିଲି ଆପଣ କ୍ରୋଧ କରୁଛନ୍ତି କି ନାହିଁ।”

ଏହା ପରେ ଭୃଗୁଋଷି କୈଳାଶ ପର୍ବତକୁ ଯାଇ ସେଠାରେ ଶିବ ଶମ୍ଭୁଙ୍କ ପରୀକ୍ଷା ନେବା ଆରମ୍ଭ କଲେ। ନନ୍ଦୀ ମହାରାଜ ତାଙ୍କୁ କହିଲେ ଯେ ମହାଦେବ ଏବେ ସମାଧୀରେ ଅଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଋଷି ରାଜି ତାଙ୍କ କଥା ନ ଶୁଣି ମହାଦେବଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚି କହିଲେ, “ହେ ଦେବଙ୍କ ଦେବ ମହାଦେବ, ତୁମ ଦ୍ୱାର ସବୁବେଳେ ସାଧୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଖୋଲା ଥାଏ, ତଥାପି ତୁମେ ମୋତେ ସ୍ୱାଗତ କରି ନାହଁ? ଏହା ଶୁଣି ଶିବ ଶମ୍ଭୁ କ୍ରୋଧିତ ହୋଇ ଋଷି ଭୃଗୁଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିବା ପାଇଁ ଅସ୍ତ୍ର ଉଠାଇଲେ। କିନ୍ତୁ ଦେବୀ ପାର୍ବତୀ ତାଙ୍କୁ ମହାଦେବଙ୍କଠାରୁ ରକ୍ଷା କରିଲେ।

ଉଭୟ ଦେବତାଙ୍କ ପରୀକ୍ଷା ନେବା ପରେ ଭୃଗୁ ଋଷି ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ବିଷ୍ଣୁ ଗଭୀର ନିଦ୍ରାରେ ଥିଲେ। ଋଷି ଭାବିଲେ ବୋଧହୁଏ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ଶୋଇବାର ନାଟକ କରୁଛନ୍ତି। ସେ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଛାତିକୁ ଗୋଇଠା ମାରିଦେଲେ। କିନ୍ତୁ ଏଥର ସେ ବିପରୀତ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପାଇଲେ। କ୍ରୋଧିତ ନ ହୋଇ ଶ୍ରୀହରି ବିଷ୍ଣୁ ଋଷି ଭୃଗୁଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ, "ତୁମର ଗୋଡ଼ ମୋ ଛାତିରେ ଆଜି ଆଘାତ ପାଇନି ତ ?" ଶ୍ରୀହରିଙ୍କ ଏହି ଆଚରଣରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ଭୃଗୁଋଷି ତାଙ୍କୁ ତ୍ରିଦେବଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଘୋଷଣା କରିଦେଲେ।

ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ସେବେଠାରୁ ଲଡୁ ଗୋପାଳଙ୍କ ଛାତିରେ ପାଦ ଚିହ୍ନ ରହିଛି। ଋଷି ଭୃଗୁ ହିଁ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ସତ୍ତୋଗୁଣି ଦେବ ଆଖ୍ୟା ଦେଇଥିଲେ।