Warlike Situation:କେବଳ ଗୋଟିଏ ମନ୍ଦିର ପାଇଁ ଗଡିଲାଣି ୪୨ ମୁଣ୍ଡ, ତଥାପି ଥମୁନି ବିବାଦ

ସୀମାରେ ଥିବା ଗୋଟିଏ ଶିବ ମନ୍ଦିରକୁ ନେଇ ଦୁଇଟି ଦେଶ ମଧ୍ୟର ଉତ୍ତେଜନା ତୀବ୍ର ହୋଇଛି । ସଂଘର୍ଷରେ ୧୧ରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଛି । ଶିଖରେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର ନାମରେ ଥିବା ଏହି ଶିବ ମନ୍ଦିରଟି କେଉଁ ଦେଶର ମାଲିକାନା ଓ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରହିବ, ତାକୁ ନେଇ ଚାଲିଛି ବିବାଦ ।

ଆଜି ଥାଇଲାଣ୍ଡ ଓ କାମ୍ବୋଡିଆ ମଧ୍ୟରେ ସୀମା ଅଞ୍ଚଳରେ ସଂଘର୍ଷ ଘଟିବା ପରେ ଥାଇଲାଣ୍ଡ କାମ୍ବୋଡିଆର ସାମରିକ ଲକ୍ଷ୍ୟସ୍ଥଳ ଉପରେ ବିମାନ ଆକ୍ରମଣ କରିଛି । କାମ୍ବୋଡିଆ ମଧ୍ୟ ଥାଇଲାଣ୍ଡ ଉପରେ ରକେଟ ଓ ଆର୍ଟିଲେରୀ ମାଡ଼ କରି ପାଲଟା ଜବାବ ଦେଇଛି । ଏହି ସଂଘର୍ଷରେ ଅତି କମରେ ୧୧ ଜଣ ଥାଇ ନାଗରିକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଛି ଏବଂ ୧୪ ଜଣ ଆହତ ହୋଇଛନ୍ତି।

କାମ୍ବୋଡିଆ ଥାଇଲାଣ୍ଡର ସୁରିନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ଫାନୋମ ଡଙ୍ଗ ରାକ ହସ୍ପିଟାଲ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଛି। ଭିଡିଓ ଫୁଟେଜରେ ହସ୍ପିଟାଲ ପରିସର ବାହାରେ ରକେଟ ପଡ଼ୁଥିବା ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖାଯାଇଛି। ତେବେ ଏହି ଆକ୍ରମଣରେ କେହି ମୃତାହତ ହୋଇନଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି । କାରଣ ହସ୍ପିଟାଲକୁ ପୂର୍ବରୁ ଖାଲି କରାଯାଇ ସାରିଥିଲା।

ଏହି ଘଟଣା ପରେ ଥାଇଲାଣ୍ଡର ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ନାରୁମନ ପିନ୍ୟୋସିନୱାତ ଫାନୋମ ଡଙ୍ଗ ରାକ ଜିଲ୍ଲାରେ ସମସ୍ତ ବିଦ୍ୟାଳୟ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି । ଅଧିକାଂଶ ନାଗରିକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ସିସାକେତ ପ୍ରଦେଶରେ ଏକ ପେଟ୍ରୋଲ ଷ୍ଟେସନ ନିକଟରେ ରକେଟ ଆକ୍ରମଣ ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି।

ଥାଇଲାଣ୍ଡ ଓ କାମ୍ବୋଡିଆ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ଉତ୍ତେଜନାର ମୂଳ କାରଣ ହେଉଛି ପ୍ରେଆ ବିହାର (Preah Vihear)ରେ ଥିବା ଶିଖରେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର । ଏହି ଐତିହାସିକ ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିର ଦୁଇ ଦେଶର ସୀମାରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହି ମନ୍ଦିର ପାଇଁ ୧୦୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ବର୍ଷ ହେଲାଣି ସୀମା ବିବାଦ ଲାଗିରହିଛି । ବେଳେ ବେଳେ ଏହା ସଂଘର୍ଷରେ ପରିଣତ ହୋଇଥାଏ ।ଆଜି ପୁଣି ଥରେ ସଂଘର୍ଷ ହୋଇଛି । ଦୁଇ ଦେଶ ହୋଇଛନ୍ତି ମୁହାଁମୁହିଁ ।

ଏହି ମନ୍ଦିର ନବମରୁ ଏକାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀ ମଧ୍ୟରେ ଖ୍ମେର ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ହିନ୍ଦୁ ରାଜାମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଥାଇଲାଣ୍ଡ ଓ କାମ୍ବୋଡିଆର ସୀମାରେ ଡାଙ୍ଗରେକ ପର୍ବତମାଳାରେ ଅବସ୍ଥିତ। ୨୦୦୮ରେ ଏହାକୁ UNESCO ବିଶ୍ୱ ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳ ଭାବେ ଘୋଷଣା କରିଛି ।

ଏହି ବିବାଦର ମୂଳ କାରଣ ୧୯୦୭ରେ ଫ୍ରାନ୍ସ ଓ ଥାଇଲାଣ୍ଡ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ଏକ ଚୁକ୍ତିରେ ରହିଛି। ଏହି ଚୁକ୍ତି ଅନୁସାରେ ମନ୍ଦିର କାମ୍ବୋଡିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ରହିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଥାଇଲାଣ୍ଡ ଏହାକୁ ନିଜର ଦାବି କରିଥିଲା। ୧୯୬୨ରେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ନ୍ୟାୟାଳୟ (ICJ) ରାୟ ଦେଇଥିଲା ଯେ ମନ୍ଦିର କାମ୍ବୋଡିଆର, କିନ୍ତୁ ଏହାର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳ (୪.୬ ବର୍ଗ କି.ମି.)ର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ନେଇ ବିବାଦ ଜାରି ରହିଛି।

ଏମେରାଲ୍ଡ ଟ୍ରାଏଙ୍ଗଲ ଓ ଅନ୍ୟ ମନ୍ଦିର ପ୍ରେଆ ବିହାର ବ୍ୟତୀତ, ତା ମୋଆନ ଥୋମ (Ta Moan Thom) ନାମକ ଅନ୍ୟ ଏକ ଶିବ ମନ୍ଦିରକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ବିବାଦ ରହିଛି। ଏହି ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ସୀମା ଅଞ୍ଚଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏବଂ ଦୁଇ ଦେଶ ସେମାନଙ୍କ ଅଧିକାର ଦାବି କରୁଛନ୍ତି। ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ "ଏମେରାଲ୍ଡ ଟ୍ରାଏଙ୍ଗଲ" କୁହାଯାଏ । ଏଠାରେ ଥାଇଲାଣ୍ଡ, କାମ୍ବୋଡିଆ ଓ ଲାଓସର ସୀମା ମିଶୁଛି। କେତେକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ, ଏହି ବିବାଦ ଯୋଗୁଁ ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ୪୨ ଜଣଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହେଲାଣି ।

ସୀମାରେ ଥାଇଲାଣ୍ଡ ଏଫ-୧୬ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ମୁତୟନ କରିଥିବା ବେଳେ କାମ୍ବୋଡିଆ ମଧ୍ୟ ସୀମାରେ ସାମରିକ ବଳ ବୃଦ୍ଧି କରିଛି।ଏହି ମନ୍ଦିର ସହ ଉଭୟ ଦେଶର ସାଂସ୍କୃତିକ ଭାବାବେଗ ଜଡିତ ରହିଛି ।

UNESCO ଓ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମୁଦାୟ ଏହି ସଂଘର୍ଷକୁ ଶାନ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି।

୨୦୧୩ରେ ICJ ପୁନର୍ବାର ରାୟ ଦେଇଥିଲା ଯେ ମନ୍ଦିରର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ସାମରିକ ଉପସ୍ଥିତି ହ୍ରାସ କରାଯାଉ । କିନ୍ତୁ ଏହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇପାରିନାହିଁ।

ଏହି ସମସ୍ୟାର ସାମାଧାନ ପାଇଁ ଉଭୟ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଆଲୋଚନା ଓ କୂଟନୈତିକ ପ୍ରୟାସ ଜାରି ରହିଛି । କିନ୍ତୁ ସାଂସ୍କୃତିକ ଆବେଗ ଓ ଐତିହାସିକ ଦାବି ଯୋଗୁଁ ଏହାର ସମାଧାନ କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡ଼ିଛି।

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ଅପରେସନ ସିନ୍ଦୁରରେ ଘାଇଲା ହୋଇଥିଲା, ବିଛଣାରେ ପଡ଼ି ପଡ଼ି ମଲା