International Dance Festival: ନୃତ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଏକତାର ସନ୍ଦେଶ

ନୃତ୍ୟ କେବଳ ଏକ କଳା ନୁହେଁ, ଏହା ହେଉଛି ଭାବ, ଅନୁଭୂତି ଓ ଆତ୍ମାର ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି। ଏହା ସାଂସ୍କୃତିକ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ଦ୍ୱାର ମାତ୍ର ନୁହେଁ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିର ହୃଦୟ ଏବଂ ସଂସ୍କୃତିର ନୁଆ ଆକାର ନୃତ୍ୟରେ ପ୍ରକାଶ ପାଏ।

ଏହା ଏକ ବିଶ୍ୱମାନ୍ୟ ଅବସର, ଯେଉଁଥିରେ ନୃତ୍ୟ ଶିଳ୍ପକୁ ଉତ୍ସବର ଆକାର ଦିଆଯାଏ ଏବଂ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଏହି କଳାରେ ଅଂଶ ନେବାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ମିଳେ। ଏହି ଦିନ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସୀମାରୁ ପରେ ଜାଗତିକ ଜଗତକୁ ଏକତାର ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇ ଆପଣମାନଙ୍କୁ ନୃତ୍ୟ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ। ଏହି ଅବସରରେ ବିଭିନ୍ନ ନୃତ୍ୟ ଓ ସଂସ୍କୃତିର ଆଲୋଚନା ହୁଏ। ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏପ୍ରିଲ ୨୯ ତାରିଖରେ ପାଳିତ ହୁଏ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ନୃତ୍ୟ ଦିବସ (International Dance Day)। ଏହି ଦିନଟି ନୃତ୍ୟ କଳାର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିବା, ଶିଳ୍ପୀମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ସମ୍ମାନ ଜଣେଇବା, ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ସୂତ୍ରରେ ନୃତ୍ୟର ଭୂମିକାକୁ ଉଦ୍‌ଘାଟିତ କରିବା ପାଇଁ ପାଳିତ ହୁଏ।

ଇତିହାସ ଓ ପାଳନ ପ୍ରଣାଳୀ

ଏହି ଦିନଟି 1982 ମସିହାରୁ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ୍ ଥିଏଟର ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ (International Theatre Institute) ଓ ୟୁନେସ୍କୋ (UNESCO) ପକ୍ଷରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଓ ଏହା ଫ୍ରାନ୍ସର କ୍ରାନ୍ତିକାରୀ ନୃତ୍ୟଶିଳ୍ପୀ ଜାନ୍-ଜର୍ଜ ନୋଭେରଙ୍କ (Jean-Georges Noverre) ଜନ୍ମଦିନକୁ ସ୍ମରଣୀୟ କରି ପାଳନ କରାଯାଏ, ଯିଏ ଆଧୁନିକ ବାଲେର ଜନକ ଭାବେ ପରିଚିତ।

ଏହି ଦିନ ଉପଲକ୍ଷେ ବିଶ୍ୱର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ନୃତ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ, କର୍ମଶାଳା, ସେମିନାର୍ ଓ ଆଲୋଚନାଚକ୍ର ଆୟୋଜିତ ହୁଏ। ଏହି ଦିବସର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ନୃତ୍ୟକୁ ଏକ ବିଶ୍ୱ ଭାଷା ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିବା, ଯାହା ମାନବତା, ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ସମନ୍ୱୟ ଓ ଶାନ୍ତିର ପ୍ରତୀକ ହିସାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ।

ନୃତ୍ୟ ଏକ ବ୍ୟାପକ ଭାଷା ଓ ଆତ୍ମାର ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି

ନୃତ୍ୟ କେବଳ ଏକ ଶିଳ୍ପ ନୁହେଁ, ଏହା ଏକ ଭାବନାର ସ୍ଫୁରଣ, ଏକ ଆତ୍ମାର ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି। ଭାଷା ବଦଳି ଯାଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ନୃତ୍ୟ ରହିଛି ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ବୋଧଗମ୍ୟ ଏକ ମାଧ୍ୟମ। ଓଡ଼ିଶାର ଓଡ଼ିଶୀ ନୃତ୍ୟ ହେଉଛି ଏକ ଅମୂଲ୍ୟ ଐତିହ୍ୟ, ଯାହା ବିଶ୍ୱ ମଞ୍ଚରେ ଓଡିଆ ସଂସ୍କୃତିର ଗରିମା ବଢ଼ାଇଛି।

ନୃତ୍ୟ ମାନବ ଭାବନାର ଗଭୀର ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି। ଶରୀରରେ ହେଉଥିବା ଏହି ଗତିବିଧି ମାନସିକ ଶାନ୍ତି, ଶାରୀରିକ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ଓ ସାମାଜିକ ଏକତା ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଏ। ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ ନୃତ୍ୟ କେବଳ ଏକ ଆନ୍ଦୋଳନ ନୁହେଁ, ଏହା ଏକ ଚିକିତ୍ସା ମାଧ୍ୟମ, ଏକ ଶିକ୍ଷା ଓ ସମ୍ବେଦନାର ମIଧ୍ୟମ ହେବାକୁ ଯାଉଛି।

ନୃତ୍ୟ ଆମ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ଚାପକୁ କମାଇ ଆନନ୍ଦ ଦିଏ। ଏହା ଏକ ମନୋରମ ମାଧ୍ୟମ ଯାହା ଆମ ସାଂସ୍କୃତିକ ପରିବେଶକୁ ଜୀବନ୍ତ କରିଦିଏ। କ୍ଲାସିକାଲ୍ ଓ ଆଧୁନିକ ନୃତ୍ୟର ମିଶ୍ରଣ ଆମକୁ ନୂତନ ଆବିଷ୍କାର ଓ ପ୍ରେରଣାର ପଥ ଦେଖାଏ।

ଦିବସର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ

▪ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିନିମୟ: ବିଭିନ୍ନ ଦେଶର ନୃତ୍ୟ ଶୈଳୀକୁ ଏକତ୍ରିତ କରି ସାମଗ୍ରିକତା ପ୍ରତିପାଦନ କରିବା।

▪ ଶିକ୍ଷାରେ ପ୍ରଚାର: ନୃତ୍ୟକୁ ଶିକ୍ଷାନୀତିରେ ସ୍ଥାନ ଦେବା ପାଇଁ ସରକାରୀ ଓ ବେସରକାରୀ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା।

▪ ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି: ନୃତ୍ୟର ମହତ୍ତ୍ୱ ବିଷୟରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା।

▪ ସାମାଜିକ ସଂଯୋଗ: ବୟସ, ଜାତି ବା ଅକ୍ଷମତାକୁ ଅତିକ୍ରମ କରି ସମାଜରେ ନୃତ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ସମ୍ବେଦନଶୀଳତା ବୃଦ୍ଧି।

▪ ସାମାଜିକ ଜୀବନର ଅଂଶ ଭାବରେ ସ୍ଥାନ ଦେବା।

▪ ସମସ୍ତ ଦେଶର ଲୋକଙ୍କୁ ଏହି ଶିଳ୍ପରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା।

2025ର ବିଷୟବସ୍ତୁ ଏବଂ ପ୍ରସଙ୍ଗିକତା

ଏ ବର୍ଷର ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ନୃତ୍ୟ ଦିବସର ବିଷୟବସ୍ତୁ ହେଉଛି- "ଏକତା ଓ ଆନ୍ତରିକ ଚିକିତ୍ସାର ମାଧ୍ୟମ ଭାବରେ ନୃତ୍ୟ।" ଏହି ଥିମ୍ ବିଶ୍ୱରେ ଚାଲିଥିବା ଦୁଃଖଦ ଘଟଣା, ଯୁଦ୍ଧ, ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପରେ ଲୋକଙ୍କ ମନଃସ୍ଥିତିକୁ ସୁସ୍ଥ କରିବାରେ ନୃତ୍ୟ କିପରି ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଅଫରିଂ ହେବାକୁ ସମର୍ଥ, ସେଥିପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଅଛି।

ଓଡ଼ିଶାର ଯୋଗଦାନ; ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତିରେ ନୃତ୍ୟର ଭୂମିକା

ଓଡ଼ିଶା ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ସଂସ୍କୃତି ଓ କଳା ଧରୋହର ଥିବା ରାଜ୍ୟ। ଓଡ଼ିଶାର ଓଡିଶୀ ନୃତ୍ୟ ଭାରତର ପ୍ରାଚୀନତମ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ନୃତ୍ୟ ରୂପ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ, ଯାହା ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଓ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମଞ୍ଚରେ ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତିକୁ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ କରେ। ଓଡିଶୀ ନୃତ୍ୟର ସଂଗଠିତ ନୃତ୍ୟ ଶୈଳୀ, ଯାହା ଜଗନ୍ନାଥ ଭକ୍ତି ଓ ଦେବଦାସୀ ପ୍ରଥା ସହ ସଂପୃକ୍ତ। ଏହି ଶୈଳୀ ବିଶ୍ୱ ମଞ୍ଚରେ ଓଡିଆ ସଂସ୍କୃତିର ଗରିମା ବଢ଼ାଇଛି। ମIହାରୀ ପ୍ରଥା, ମୁଦ୍ରା ଓ ଅଭିନୟ ଦ୍ୱାରା ଏହା ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତିର ଗବେଷଣାତ୍ମକ ଦିଗକୁ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ କରେ।

ଓଡିଶାରେ ଆୟୋଜିତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ

ଏହି ଅବସରରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ବିଭିନ୍ନ ସଂସ୍କୃତିକ ସଂସ୍ଥା, ଜନସଂଘ ଓ ନୃତ୍ୟଶିଳ୍ପୀମାନେ ନୃତ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ, ସେମିନାର୍, ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଓ ଓଡ଼ିଆ ଲୋକନୃତ୍ୟର ଉତ୍ସବ ଆୟୋଜନ କରନ୍ତି, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ନୃତ୍ୟ ପ୍ରତି ଆକୃଷ୍ଟ କରାଯାଏ। ମହିଳା ଓ ଯୁବପିଢି ମଧ୍ୟରେ ନୃତ୍ୟ ନେଇ ଆଗ୍ରହ ଦେଖାଯାଉଛି, ଯାହା ଆମ ସଂସ୍କୃତି ର ସଂରକ୍ଷଣରେ ଏକ ଶୁଭ ସଙ୍କେତ।

ବିବିଧ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରେ ଏକତାର ସନ୍ଦେଶ:

ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ନୃତ୍ୟ ଦିବସ ସାରା ବିଶ୍ୱକୁ ଏକତାର ସନ୍ଦେଶ ଦେଇଥାଏ, ଜାଗତିକ ଭାଇଚାରାକୁ ବଢ଼ାଇଥାଏ। ନୃତ୍ୟକୁ ବିଭିନ୍ନ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ପାଳନ ଯାଇଥାଏ।  ପ୍ରତିବର୍ଷ ଜଣେ ବିଶ୍ୱବିଖ୍ୟାତ ନୃତ୍ୟଶିଳ୍ପୀ ଏହି ଦିବସର ମୁଖ୍ୟ ସନ୍ଦେଶବାହକ ଭାବେ ବିଶ୍ୱବାସୀଙ୍କୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରନ୍ତି। ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ନୃତ୍ୟ ଦିବସ ଆମକୁ ଏହି ସୂତ୍ର ଦିଏ ଯେ, ନୃତ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ଆମେ ବିଭିନ୍ନତା ମଧ୍ୟରେ ଏକତା ସୃଷ୍ଟିରେ ସଫଳ ହୋଇପାରିବା। ଏହି ଅବସରରେ ଆସନ୍ତୁ ଆମେ ନୃତ୍ୟଶିଳ୍ପୀମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ କରିବା।

ଭବିଷ୍ୟତ ପ୍ରଶାନ୍ତି ଓ ପୂର୍ଣ୍ଣତା:

▪ ନୃତ୍ୟ ଏକ ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଏକତାର ସୂତ୍ର ଭାବେ ମାନବ ଜୀବନ ଉପରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇଛି। 'ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ନୃତ୍ୟ ଦିବସ' ମାନବ ସଂସ୍କୃତି ପାଇଁ ଏକତା, ଶକ୍ତି ଓ ଭାବକୁ ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦାନର ଦିନ। ନୃତ୍ୟ ଆମେ କେବଳ ଶିଖନ୍ତି ନାହିଁ, ଏହାକୁ ଆମେ ଅନୁଭବ ମଧ୍ୟ କରିଥାଉ। ଏହି ଅବସରରେ ଆମେ ସମସ୍ତେ ନୃତ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ଏକତା ଓ ଆନନ୍ଦର ଅନୁଭବ କରିପାରିବା।

▪ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ନୃତ୍ୟ ଦିବସ, ଗୋଟିଏ ଦିନର ସୀମା ଅତିକ୍ରମ କରି, ବର୍ଷସାରା ନୃତ୍ୟପ୍ରେମୀଙ୍କ ମନରେ ଏକ ନୂତନ ଉତ୍ସାହ ସୃଷ୍ଟି କରେ। ଓଡ଼ିଶାର ଓଡିଶୀ ନୃତ୍ୟ ପରି ପାରମ୍ପରିକ ନୃତ୍ୟ ରୂପଗୁଡ଼ିକ ଏହି ଦିବସରେ ନୂଆ ପିଢ଼ିକୁ ପ୍ରେରଣା ଦେବା ଉଚିତ୍।

▪ ସବୁଥର ନୃତ୍ୟ ଦିବସ ପାଳନ ଅବସରରେ ଆମେ ଆମର ଅନ୍ତଃକଳ୍ପନା ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଉତ୍ସବକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରି ଆଗକୁ ବଢିବା।

▪ ଏହି ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଦିବସରେ ଆସନ୍ତୁ ଆମେ ଏହି ସୁନ୍ଦର କଳାକୁ ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦର୍ଶନ ସହିତ, ନୃତ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଏକ ସାର୍ବଭୌମ ସନ୍ଦେଶ ଦେବା– "ସମ୍ମିଳନ, ଶାନ୍ତି ଓ ଆନନ୍ଦର ଜୟ ହେଉ, ନୃତ୍ୟର ସମ୍ମାନରେ- ଓଡିଆ ମାଟିରୁ, ବିଶ୍ୱ ମଞ୍ଚ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ।”