ପାଣ୍ଡବମାନେ କୁରୁରାଜ୍ୟ ନିକଟରେ ଥିବା ଦ୍ଵୈତବନରେ ରହୁଥିବା ବେଳେ ବିଭିନ୍ନ ଆଡୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଓ ପଣ୍ଡିତମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ଦେଖା କରିବାକୁ ଆସୁଥା'ନ୍ତି । ଥରେ ଜଣେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ପାଖରୁ ଯାଇ ହସ୍ତିନାପୁରରେ ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ତାଙ୍କର ଯଥାରୀତି ଆଦର ଅଭ୍ୟର୍ଥନା କଲେ । ବ୍ରାହ୍ମଣ ଜଣକ ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ପାଖରୁ ଫେରୁଛନ୍ତି ବୋଲି କହିଲାରୁ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ପାଣ୍ଡୁ ପୁତ୍ରମାନଙ୍କ ଭଲ ମନ୍ଦ ପଚାରିଲେ । ବ୍ରାହ୍ମଣ କହିଲେ, “ହେ ମହାରାଜ! ଆପଣଙ୍କ ଭାଇଙ୍କ ପୁଅମାନେ ବଡ଼ ଦୁଃଖ କଷ୍ଟରେ ଜଙ୍ଗଲରେ ଅଛନ୍ତି । ଗଛର ବକଳ ଓ ମୃଗ ଚମଡ଼ା ପିନ୍ଧି ମାଟିରେ ଶୋଇ ସମୟ କାଟୁଛନ୍ତି । ଜଙ୍ଗଲରେ ଖରା ବର୍ଷା ଓ ଶୀତରେ ରହି ରାଜକୁମାରମାନଙ୍କର ଶରୀର ଦୁର୍ବଳ ଦିଶିଲାଣି ।”
ପାଣ୍ଡବମାନେ ଏପରି ଦୁଃଖ କଷ୍ଟର ଜୀବନ ବିତାଉଛନ୍ତି ଶୁଣି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କ ମନରେ ବଡ଼ କଷ୍ଟ ହେଲା । ସେ ବୁଝୁଥିଲେ ଏପରି ଦୁଃଖ କଷ୍ଟରେ ଜୀବନ ଅତିବାହିତ କରୁଥିବା ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ମନରେ କୌରବମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଥିବା କ୍ରୋଧ ନିଶ୍ଚୟ ବହୁଗୁଣିତ ହେଉଥିବ । ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର କହିଲେ, “ହେ ବ୍ରାହ୍ମଣ! ମୁଁ ଜାଣିପାରୁଛି ଭୀମ ଓ ଅର୍ଜୁନ ପ୍ରତିଶୋଧ କଥା ମନରେ ଭାବି ଭାବି ରାତିରେ ଶୋଇ ପାରୁନଥିବେ। ଶକୁନିର ବୁଦ୍ଧିରେ ପଡ଼ି କପଟ ପଶାରେ ସେମାନଙ୍କୁ ପରାଜିତ କରି ସେମାନଙ୍କୁ ବନବାସରେ ପଠାଇଲା ବେଳେ ଦୁଃଶାସନ କହିଥିବା କଟୁକଥା ଭୀମ କେବେବି ଭୁଲିନଥିବେ । ଭୀମ ଓ ଅର୍ଜୁନ ରାଗିଥିବା ବେଳେ ସେମାନଙ୍କ ସାମ୍ନାରେ ଠିଆ ହେଲାପରି ବୀର କେହି ନାହାଁନ୍ତି । ସେଥିରେ ପୁଣି ଅର୍ଜୁନ ଏବେ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ଦୈବୀ ଅସ୍ତ୍ରର ଅଧିକାରୀ । ଅର୍ଜୁନଙ୍କୁ ସାମ୍ନା କଲାପରି ବୀର ଏଠି କାହାକୁ ବି ମୁଁ ଦେଖିପାରୁନି। ମୋ ପୁଅମାନେ ଶକୁନି କଥାରେ ପଡ଼ି ସେମାନଙ୍କୁ ଯାହା କଲେ ସେମାନେ କେବେବି ଭୁଲିବେନି । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ, ଦୁଃଶାସନ, କର୍ଣ୍ଣ ଓ ଶକୁନିଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ କଲା କର୍ମର ଫଳ ନିଶ୍ଚୟ ଭୋଗ କରିବାକୁ ପଡିବ । ପାଣ୍ଡବ ଭାଇମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଏବେ ଅସ୍ତ୍ରବଳ ଅଛି ତା' ସାଙ୍ଗରେ ତପ ବଳ ବି ଅଛି । ସେମାନେ ଅପରାଜେୟ।”
Also Read
ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ସହ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କ କଥାବାର୍ତ୍ତା ଶକୁନି ଠିଆ ହୋଇ ଶୁଣୁଥିଲେ । ସେ ଆଉ ବିଳମ୍ବ ନକରି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ଦ୍ଵୈତବନରେ ଆସି ରହୁଥିବା ଖବର ଓ ରାଜା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କ ବିଳାପ କଥା କହିଲେ । ଶକୁନିଙ୍କ ପାଖରୁ ଖବର ପାଇ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ମନରେ କିଛି ଭାବାନ୍ତର ଆସିଲା । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ମନରେ ଉଠିଥିବା ବିଷାଦକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି କର୍ଣ୍ଣ କହିଲେ, “ହେ ବନ୍ଧୁ! ତୁମେ ଏ ଅଯଥା କଥାରେ ବିବ୍ରତ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ସର୍ବସ୍ୱ ହରେଇ ପାଣ୍ଡବମାନେ ଦରିଦ୍ର ଭିକାରୀଙ୍କ ପରି ବକଳ ଓ ଚମଡା ପିନ୍ଧି ବଣରେ ରହୁଛନ୍ତି । ଯେଉଁ ରାଜାମାନେ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ କରୁଥିଲେ ଏବେ ସେମାନେ ତୁମ ଅଧୀନରେ। ଏବେ ସମଗ୍ର ପୃଥିବୀ ତୁମ କରାଗତ । ଲକ୍ଷ୍ମୀ ତୁମର କାନ୍ଧରେ । ଅଥଚ ତୁମେ ଦରିଦ୍ର ହତଭାଗା ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ କଥା ଭାବି ବିବ୍ରତ ହେଉଛ? ବରଂ ଏବେ ସଠିକ ସମୟ ସେମାନଙ୍କୁ ଏଇ ଦରିଦ୍ର ଅବସ୍ଥାରେ ଥରେ ଯାଇ ଦେଖି ଆସିବାର କଥା ।”
ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ଅଗ୍ନିଙ୍କ ପ୍ରଣୟ ଓ ଦେବତାଙ୍କ ସେନାପତି ପ୍ରାପ୍ତି କଥା
ଶକୁନି ତାଳି ମାରି ଖୁସି ହେଇ କହିଲେ, “ଅଙ୍ଗ ନରେଶ ଠିକ କଥା କହିଛନ୍ତି ଭଣଜା । ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କୁ ଶ୍ରୀହୀନ ଦୁଃସ୍ଥ ଅବସ୍ଥାରେ ଥରେ ଯାଇ ଦେଖି ଆସିବା ଉଚିତ । ତୁମର ଥାଟ ବାଟ ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟ ଦେଖି ପରମ ଇର୍ଷାରେ ସେମାନଙ୍କ ମନ ଓ ହୃଦୟ ପୋଡି ଜଳି ଅଙ୍ଗାର ହୋଇଯିବ । ତାପରେ ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ଦୁଃଖ ଦୈନ୍ୟ ଅବସ୍ଥା ଦେଖିଲେ ତୁମ ହୃଦୟରେ ତୁମେ ବେଶ୍ ଶୀତଳତା ମଧ୍ୟ ଅନୁଭବ କରିବ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ। ଚାଲ ଦ୍ଵୈତବନକୁ ଯିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା।”
ଶକୁନି ଓ କର୍ଣ୍ଣଙ୍କ ଖଳ ମନ୍ତ୍ରଣା ଶୁଣି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ କହିଲେ, “ମାମୁ ତୁମମାନଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତାବ ଶୁଣି ହିଁ ମୋତେ ଆନନ୍ଦ ଲାଗୁଛି । ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ନିଜ ଆଖିରେ ଦେଖିଲେ ମୋ ହୃଦୟକୁ ଯୋଉ ଶାନ୍ତି ମିଳିବ ସେତିକି ଶାନ୍ତି ଏ ରାଜପ୍ରାସାଦର ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟ ଭୋଗରେ ନାହିଁ । ମୋର ତ ଯିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କିନ୍ତୁ ରାଜା ଆମମାନଙ୍କୁ ସହଜରେ ଅନୁମତି ଦେବେନି । ତାଙ୍କ ମନରେ ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଭୟ ଅଛି । ତାଙ୍କର ଧାରଣା ବଣ ଜଙ୍ଗଲରେ ବୁଲି ବୁଲି ପାଣ୍ଡବମାନେ ତପ ଶକ୍ତି ସଂଗ୍ରହ କରିବା ସହ ଦିବ୍ୟ ଅସ୍ତ୍ର ସବୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ପାଖକୁ ଗଲେ ସେମାନେ ମୋର କିଛି କ୍ଷତି କରିପାରନ୍ତି ବୋଲି ମହାରାଜା ଭୟ କରୁଛନ୍ତି । ତାପରେ ମହାରାଜାଙ୍କ ପାଖରେ ସବୁବେଳେ ବୁଢା ବିଦୂର ବସି ବସି ହଜାରେ କୁମନ୍ତ୍ରଣା ଦେଉଛନ୍ତି । ଆମ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ବିଦୂର ପ୍ରଥମେ ବିରୋଧ କରିବେ । ସେଇ ଅନୁସାରେ ମହାରାଜାଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେବେ । ମୁଁ କିଛି ବାଟ ପାଉନି । ବରଂ ତୁମେ ସବୁ ମିଶି କିଛି ଉପାୟ ଖୋଜ ।”
ରାତିସାରା ଭାବି ଭାବି କର୍ଣ୍ଣ ଓ ଶକୁନି ରାସ୍ତା ବାହାର କଲେ । ସକାଳୁ କର୍ଣ୍ଣ ଆସି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କୁ କହିଲେ, “ବନ୍ଧୁ ଉପାୟ ମିଳିଯାଇଛି । ଶୁଣ ଏବେ ବର୍ଷାଦିନ ପାଇଁ ଦ୍ଵୈତବନରେ ହସ୍ତିନାପୁରର ସମସ୍ତ ଗୋରୁଗୋଠ ରହିଛି । ସେମାନଙ୍କ ଦେଖା ଚାହାଁ କରିବାକୁ ତୁମ ଗୋପାଳମାନେ ସେଇଠି ରହୁଛନ୍ତି । ତେଣୁ ଗୋରୁମାନଙ୍କୁ ଗଣନା କରି ହିସାବ କରିବାର ଏ ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟ। ଆମେ ଏଇ କଥା କହି ସହଜରେ ଦ୍ଵୈତବନକୁ ଯାଇ ସେଠାରେ ବାସ କରୁଥିବା ପାଣ୍ଡବ ପାଞ୍ଚ ଭାଇ ଓ ପାଞ୍ଚାଳୀକୁ ଦେଖି ପାରିବା।” କର୍ଣ୍ଣଙ୍କ ଉପାୟଟି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ମନକୁ ପାଇଲା ଓ ସେ ସେଇକଥା କହି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କ ପାଖରୁ ଅନୁମତି ଆଣିବାକୁ ଶକୁନିଙ୍କୁ ପଠାଇଲେ ।
ଶକୁନି ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି କହିଲେ, “ମହାରାଜ! ଏବେ ଦ୍ୱୈତବନରେ ଆପଣଙ୍କ ଗୋରୁ ଗାଈଙ୍କୁ ଗଣିବା ସମୟ ଆସିଯାଇଛି । ସେମାନଙ୍କର ବୟସ, ବର୍ଣ୍ଣ ଓ ଜାତିର ହିସାବ କରାଯିବା କଥା । ବାଛୁରୀମାନଙ୍କ ଦେହରେ ଚିହ୍ନ ବି ଦିଆଯିବ । ଏହି ସମୟରେ ଆପଣଙ୍କ ପୁଅମାନେ ମୃଗୟାରେ ଯିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରୁଛନ୍ତି । ଆପଣ ଅନୁମତି ଦେଲେ ଦୁଇଟି କାମ ଏକା ସମୟରେ ହୋଇଯାଆନ୍ତା ।”
ଶକୁନିଙ୍କ କଥା ଶୁଣୁ ଶୁଣୁ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର କହିଲେ, “ଖୁବ ଭଲ କଥା । ଏକା ବେଳକେ ଗୋରୁ-ଗାଈଙ୍କ ଗଣନା ଓ ମୃଗୟା ଦୁଇଟା କାମ ହୁଅନ୍ତା । କିନ୍ତୁ ମୁଁ ଶୁଣୁଛି ପାଣ୍ଡବମାନେ ସେଇ ଦ୍ଵୈତବନରେ ରହୁଛନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଅସ୍ତ୍ରବଳ ଓ ତପ ବଳ ରହିଛି । ସେମାନେ ତୁମକୁ ତପୋବଳରେ ପୋଡିଦେଇ ପାରନ୍ତି । ସେମାନଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରି ବି ତୁମେ ଜିତି ପାରିବନି । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ସେମାନଙ୍କୁ ବନବାସକୁ ପଠେଇ କିଛି ଭଲ କରିନି । ସେ ରାଗ ସେମାନେ ଭୁଲିନଥିବେ । ତୁମେ କେହି ନଯାଇ ବରଂ ରାଜ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ପଠାଅ । ସେମାନେ ଗଣନା କାମ କରି ଫେରିବେ। ମୁଁ ଚାହୁଁନି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ସେଠାକୁ ଯାଉ ।”
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କ ନା' ଶୁଣିଲା ପରେ ଶକୁନି କହିଲେ, "ଆମେ ଆମ ବାଟରେ ଆମ କାମ କରି ଫେରି ଆସିବୁ । ଆମେ ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ପାଖକୁ କାହିଁକି ଅବା ଯିବୁ? ମୃଗୟା ଓ ଗାଈ ଗୋରୁ ଗଣନା ସରିଲେ ଆମେ ତୁରନ୍ତ ହସ୍ତିନାପୁରକୁ ଫେରିଆସିବୁ ।"
ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର କହିଲେ, “ନା ଶକୁନି ସେ ତ ସେଇ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନ। ମୋ ମତରେ ତୁମେ ସବୁ ପାଣ୍ଡବମାନେ ରହୁଥିବା ବଣକୁ ହିଁ ଯିବା କଥା ନୁହେଁ । ସେମାନେ ଦୁଃଖରେ ଅଛନ୍ତି । ତୁମେ ସବୁ ନିଜର ବଡିମା ଓ ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ପାଖକୁ ଯାଇଛ ବୋଲି ସେମାନେ ଯଦି ଭାବିଲେ ତେବେ ଅଯଥା ଅନର୍ଥ ଘଟିବ । ନିଆଁରେ ଘିଅ ପକାଇବା ପରି କଥା ହେବ । ତୁମେ ନକଲେ ବି ତୁମ ସାଙ୍ଗରେ ଯାଇଥିବା ଯେ କେହି ବି ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି ସେମାନଙ୍କର ଅପମାନ କରିପାରେ । ତା ପରର ପରିସ୍ଥିତି ଭଲ ହେବନି । ତେଣୁ ଦ୍ୱୈତବନକୁ ଯିବାର ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁନି ।”
ଶକୁନି କିନ୍ତୁ ନଛୋଡ଼ବନ୍ଧା ହୋଇ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କୁ ବହୁ ପ୍ରକାରର କଥା କହି ବୁଝାଇଲେ । କହିଲେ ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ବଡ଼ ଭାଇ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଧର୍ମରାଜ । ସେ ହିଁ ନିଜେ ରାଜି ହୋଇ ବାର ବର୍ଷ ବନବାସରେ ଯାଇଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ଭାଇମାନେ ତାଙ୍କ କଥାରୁ କେବେବି ବାହାରକୁ ଯିବେନି। ତାପରେ ଆମମାନଙ୍କର ଭେଟା ଭେଟି ହେବାର ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁନି । ବହୁତ ବୁଝାଇଲା ପରେ ଶେଷରେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ବହୁ କଷ୍ଟରେ ରାଜି ହେଲେ ।
ଅନୁମତି ପାଇଲାପରେ ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ତାଙ୍କର ବନ୍ଧୁ କର୍ଣ୍ଣ ଓ ମାମୁ ଶକୁନି ବିରାଟ କୌରବ ସେନାକୁ ସାଙ୍ଗରେ ଧରି ମହା ଆଡ଼ମ୍ବରରେ ଦ୍ୱୈତବନକୁ ବାହାରିଲେ । ଭୀଷ୍ମ, ଦ୍ରୋଣ, କୃପ ଓ ଅଶ୍ଵତ୍ଥାମା ଆଦି କେହି ଗଲେନି । ରଥ, ଘୋଡ଼ା, ହାତୀ, ଶଗଡ଼ରେ ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଜିନିଷ ସବୁ ସାଙ୍ଗରେ ଗଲା। ବନରେ ପହଞ୍ଚି ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଅଲଗା ଅଲଗା ଶିବିର ନିର୍ମାଣ ହେଲା। ଗାଈ ଗୋଠରୁ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଦୁଧ, ଦହି, ଘିଅ ଓ ଛେନା ଆସିଲା। ମୃଗ ଶିକାର କରାଯାଇ ରୋଷେଇ କରାଗଲା। ସାଙ୍ଗରେ ଯାଇଥିବା ନର୍ତ୍ତକୀମାନେ ନୃତ୍ୟ ପରିବେଷଣ କଲେ ଓ ଗାୟକମାନେ ବାଦ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ର ବଜାଇ ଗୀତ ଗାଇଲେ । ହସ୍ତିନା ରାଜପ୍ରାସାଦରୁ ଦୂରରେ ରହି ବି କୌରବ ଭାଇମାନଙ୍କର ରାଜସୁଖର କିଛି ଉଣା ରହିଲାନି। ସମସ୍ତେ ମହା ଆନନ୍ଦରେ ସମୟ କାଟିବା ଭିତରେ ଗୋରୁମାନଙ୍କ ଗଣନା ଓ ବାଛୁରୀ ସବୁରେ ଚିହ୍ନ ଦିଆ କାମ ବି ସରିଲା ।
ଦିନେ ମୃଗୟାରେ ବାହାରିଥିବା ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ବଣରେ ବୁଲୁ ବୁଲୁ ଏକ ସୁନ୍ଦର ସରୋବର ଦେଖିଲେ । ଆହୁରି ଦେଖିଲେ ସରୋବର ପାଖରେ ପାଣ୍ଡବମାନେ ରହୁଛନ୍ତି । ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କୁ ଦୂରରୁ ଦେଖି ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନଙ୍କ ମନ ଭିତରେ ଇର୍ଷା ଓ ରାଗ ବଢ଼ିଗଲା । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଭାବିଲେ ଏଇଟା ହିଁ ପ୍ରକୃତ ସ୍ଥାନ ଯୋଉଠି ସେ ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କ ଆଗରେ ତାଙ୍କର ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟ ଓ ପ୍ରତିପତ୍ତି ଦେଖାଇ ପାରିବେ । ପାଣ୍ଡବମାନେ ଜାଣିବା ଦରକାର କେମିତି ଦୀନ ଦରିଦ୍ର ପରି ସେମାନେ ଜଙ୍ଗଲରେ ସମୟ କାଟୁଛନ୍ତି । ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଆଉ ବିଳମ୍ବ ନକରି ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ତାଙ୍କର ପରିଚାରକମାନଙ୍କୁ ତୁରନ୍ତ ତାଙ୍କର ଶିବିର ସରୋବର ପାଖରେ ଲଗାଇବାକୁ ଆଦେଶ ଦେଲେ ।