ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କୁ ଦୁନିଆର ପ୍ରଥମ ଇଞ୍ଜିନିୟର ଭାବରେ ପରିଗଣିତ କରାଯାଏ। ଏନେଇ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ପୂଜାରେ ସମସ୍ତ ଯନ୍ତ୍ର ଓ ଉପକରଣ ପୂଜା କରାଯାଏ। ପ୍ରତିବର୍ଷ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଜୟନ୍ତୀ କନ୍ୟା ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଦିନ ପାଳନ କରାଯାଏ। ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କ ସନାତନ ଧର୍ମରେ ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି।
ବିଶ୍ୱକର୍ମା ପୂଜା ହେଉଛି ଏମିତି ଏକ ପର୍ବ ଯେଉଁଠାରେ କାରିଗର, ଶିଳ୍ପକାର, ଶ୍ରମିକମାନେ ଭଗବାନ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବା ସହ ବୃତ୍ତି ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଉପକରଣଗୁଡିକୁ ପୂଜା କରିଥାନ୍ତି। କୁହାଯାଏ ଯେ ହିନ୍ଦୁ ଦେବତା ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ପୁତ୍ର ବିଶ୍ୱକର୍ମା ସମଗ୍ର ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ। ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଦେବତାମାନଙ୍କ ପ୍ରାସାଦର ସ୍ଥପତି ବୋଲି କୁହାଯାଏ।
Also Read
ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କୁ ଜଗତର ସର୍ବ ପୁରାତନ ବୈଷୟିକ ଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକ ରଚନା କରିଥିବା ଶିଳ୍ପପତିଙ୍କ ଉଦ୍ଭାବକ ଏବଂ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପଣ୍ଡିତ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହି ଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକରେ କେବଳ ଭବନ, ବାସ୍ତୁ ବିଦ୍ୟା, ରଥ ଆଦି ଯାନ ନିର୍ମାଣର ବର୍ଣ୍ଣନା ନୁହେଁ ବିଭିନ୍ନ ରତ୍ନର ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ବ୍ୟବହାର ଇତ୍ୟାଦି ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି।
ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କ କେତେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ମାଣ:
ପୌରାଣିକ କାହାଣୀ ଅନୁଯାୟୀ ସ୍ୱର୍ଗର ଇନ୍ଦ୍ରପୁରୀ, ଯମପୁରୀ, ବରୁଣପୁରୀ, କୁବେରପୁରୀ, ରାବଣର ସୁବର୍ଣ୍ଣ ସହର ଲଙ୍କା, ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ସମୁଦ୍ର ନଗରୀ ଦ୍ୱାରକା ଏବଂ କୌରବଙ୍କ ରାଜଧାନୀ ହସ୍ତିନାପୁର ନିର୍ମାଣର ଶ୍ରେୟ ମଧ୍ୟ ବିଶ୍ୱକର୍ମାକୁ ଯାଇଥାଏ। ଏହି ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ସହରଗୁଡ଼ିକର ନିର୍ମାଣର କୌତୁହଳପୂର୍ଣ୍ଣ ବିବରଣୀ ପୁରାଣ କାହାଣୀରେ ମିଳିଥାଏ।
ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ଲଙ୍କା:
ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ଲଙ୍କା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ। ଏହା ପଛର କାହାଣୀ ହେଉଛି ଯେ ଯେତେବେଳେ ଭଗବାନ ଶିବ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କୁ ମାତା ପାର୍ବତୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରାସାଦ ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ କହିଥିଲେ, ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଏକ ସୁନାର ପ୍ରାସାଦ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ। ଏହି ପ୍ରାସାଦର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ସମୟରେ ଭଗବାନ ଶିବ ଅସୁରରାଜ ରାବଣକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ। ରାଜଭବନକୁ ଦେଖିବା ପରେ ରାବଣ ମନ୍ତ୍ରମୁଗ୍ଧ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ଯେତେବେଳେ ଭଗବାନ ଶିବ ତାଙ୍କୁ ଦକ୍ଷିଣା ଭାବେ କିଛି ଦେବାକୁ କହିଥିଲେ, ସେ ଏହି ରାଜପ୍ରାସାଦକୁ ମାଗିନେଲା। ଭଗବାନ ଶିବ ରାବଣକୁ ରାଜପ୍ରାସାଦ ଦେଇ ହିମାଳୟକୁ ଫେରିଗଲେ।
ଦ୍ୱାରକା ନଗରୀ:
ଦ୍ୱାପର ଯୁଗରେ, ଯେତେବେଳେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ କଂସକୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ, ସେତେବେଳେ କଂସର ଶ୍ୱଶୁର ଜରାସନ୍ଦ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିବା ପାଇଁ ମଥୁରା ଉପରେ ବାରମ୍ବାର ଆକ୍ରମଣ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଏବଂ ବଳରାମ ତାଙ୍କୁ ବାରମ୍ବାର ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ଜରାସନ୍ଦର ଆକ୍ରମଣ ବଢିବାରେ ଲାଗିଲା, ସେତେବେଳେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ମଥୁରାର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ମଥୁରା ଛାଡିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ।
ସେତେବେଳେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କୁ ଏକ ସୁରକ୍ଷିତ ସ୍ଥାନରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ନଗର ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ କହିଥିଲେ। ତା’ପରେ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଦ୍ୱାରକା ନଗର ନିର୍ମାଣ କଲେ। ଏହା ପରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ-ବଳରାମ ଏବଂ ଯଦୁବଂଶୀ ଦ୍ୱାରକା ସହରରେ ରହିବାକୁ ଗଲେ।
ଇନ୍ଦ୍ରପ୍ରସ୍ଥ:
ସେହିଭଳି ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କୁ ନେଇ ଆଉ ଏକ କାହାଣୀ ହେଲା, ମହାଭାରତରେ ପାଣ୍ଡବ ରହୁଥିବା ସ୍ଥାନ ହେଉଛି ଇନ୍ଦ୍ରପ୍ରସ୍ଥ। ଏହା ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା। କୌରବ ରାଜବଂଶର ହସ୍ତିନାପୁର ଏବଂ ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ଦ୍ୱାରକା ମଧ୍ୟ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା।
ପୁରୀ ନଗରୀ:
ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଓଡ଼ିଶା ପୁରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କ କାରିଗରର ଏକ ଅପୂର୍ବ ଉଦାହରଣ। ବିଷ୍ଣୁ ପୁରାଣରେ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ଯେ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରର ଅନନ୍ୟ ମୂର୍ତ୍ତିରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ତାଙ୍କୁ ଶିଳ୍ପାବତାର ରୂପେ ସମ୍ମାନିତ କରିଥିଲେ।