ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ହୁ ହୁ ହୋଇ ବଢିଚାଲିଛି ଜନସଂଖ୍ୟା। ଏହାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ପ୍ରତି ବର୍ଷ ବିଶ୍ୱ ଜନସଂଖ୍ୟା ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଉଛି। ଲୋକଙ୍କୁ ଏ ଦିଗରେ ସଚେତନ କରାଯାଉଛି। ତେବେ ଭାରତରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ବୋଲି ଦେଖାଯାଇଛି। ଆଜି ଏହା ଭାରତର ସବୁଠୁ ବଡ ସମସ୍ୟା ରୂପେ ଠିଆ ହୋଇଛି।
ଭାରରରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧିର ଅନେକ କାରଣ ରହିଛି। ଆସନ୍ତୁ ଏହିସବୁ କାରଣ ଉପରେ ନଜର ପକେଇବା ଏବଂ କେଉଁ ଉପାୟ ଅନୁସରଣ କଲେ ଏଥିରେ ଲଗାମ ଦେଇହେବ ସେ ବିଷୟରେ ଜାଣିନେବା।
ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧିର କାରଣ:
ଦାରିଦ୍ର୍ୟ:
ସୁରକ୍ଷିତ ପ୍ରସବ ଅଭାବରୁ ଗରିବଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମୃତ୍ୟୁ ହାର ଅଧିକ ହୋଇଯାଏ। ତେଣୁ ସେମାନେ ଅଧିକ ସନ୍ତାନ ପ୍ରାପ୍ତି କରନ୍ତି। ଦ୍ୱିତୀୟରେ ସେମାନେ ଭାବନ୍ତି ଯେ ଯେତେ ସନ୍ତାନ ହେବେ ସେତେ ରୋଜଗାର ହେବ। ଏହାଦ୍ୱାରା ଜନ୍ମ ହାର ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ।
Also Read
ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ବିଶ୍ୱ ଜନସଂଖ୍ୟା ଦିବସର ଇତିହାସ ଓ ମହତ୍ୱ
ମୃତ୍ୟୁ ହାର ହ୍ରାସ:
ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଗ୍ରଗତି ହେତୁ ମଣିଷ ବିଭିନ୍ନ ମାରାତ୍ମକ ରୋଗର ଉପଶମ ପାଇସାରିଛି। ଚିକିତ୍ସାରେ ନୂତନ ଉଦ୍ଭାବନ ଅଧିକାଂଶ ଭୟଙ୍କର ରୋଗର ଚିକିତ୍ସା ଆଣିଛି। ଏହା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ଆୟୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଛି। ମୃତ୍ୟୁ ହାର ହ୍ରାସ ପାଇବା ଫଳରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି।
ଜନ୍ମହାର ବୃଦ୍ଧି:
ପୁଷ୍ଟିକର ବିଜ୍ଞାନରେ ନୂତନ ଆବିଷ୍କାର ଯୋଗୁଁ ପ୍ରଜନନ ହାର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଆଜିର ଔଷଧ ମାନବଠାରେ ପ୍ରଜନନ ହାର ବଢାଇ ପାରିଛି। ଏହିପରି ବିଜ୍ଞାନ ଜନ୍ମହାରରେ ବୃଦ୍ଧି ଘଟାଇଛି।
ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ:
ଦୁନିଆର କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ଏକ ସମସ୍ୟା ହୋଇଛି। ଯଦି ବିଭିନ୍ନ ଦେଶର ବାସିନ୍ଦା ପୃଥିବୀର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନକୁ ଯାଇ ବସବାସ କରନ୍ତି, ତେବେ ସେହି ଅଞ୍ଚଳ ଅତ୍ୟଧିକ ଜନସଂଖ୍ୟାର ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ପୀଡିତ ହେବ। ବିଶ୍ୱର କେତେକ ଭାଗରେ, ଜନସଂଖ୍ୟା ଘନତ୍ୱରେ ଅସନ୍ତୁଳନର ଫଳାଫଳ ହେଉଛି ପ୍ରବାସୀମାନଙ୍କ ପ୍ରବାହ।
ଶିକ୍ଷାର ଅଭାବ:
ଅଧିକ ଜନସଂଖ୍ୟା ପାଇଁ ନିରକ୍ଷରତା ଅନ୍ୟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାରଣ। ଶିକ୍ଷାର ଅଭାବ ଥିବା ଲୋକମାନେ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଅତ୍ୟଧିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ରୋକିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ବୁଝିବାରେ ବିଫଳ ହୁଅନ୍ତି।
ପାରମ୍ପରିକ ସମାଜ:
ମିଳିତ ପରିବାର, ବାଲ୍ୟ ବିବାହ ଏବଂ ପିଲାର ଆବଶ୍ୟକତା ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ। ଭାରତରେ ବିବାହ ଏକ ଜରୁରୀ ପରମ୍ପରା ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ। ବିବାହ ଅଧିକ ହେଲେ ଜନସଂଖ୍ୟା ବଢିବା ସ୍ୱଭାବିକ।
ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧିରେ ଲଗାମ ଦେବା ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ:
ଶିକ୍ଷାର ପ୍ରସାର:
ଭାରତର ୮୦ ପ୍ରତିଶତ ଜନସଂଖ୍ୟା ଗ୍ରାମରେ ରୁହନ୍ତି। ଅଜ୍ଞତା ଏବଂ ସହରଗୁଡିକର ବସ୍ତି ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷାର ଅଭାବ ହେତୁ ଜନସଂଖ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣର କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସଫଳ ହେଉନାହିଁ। ତେଣୁ, ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷାର ବିସ୍ତାର କରି ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇପାରିବ।
ପରିବାର ଯୋଜନା:
ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ବନ୍ଦ କରିବା ପାଇଁ ପରିବାର ଯୋଜନା ବାବଦ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆବଶ୍ୟକ। ପରିବାର ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ଏକ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନର ରୂପ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ।
ବିବାହ ବୟସ ବୃଦ୍ଧି:
ଆମ ଦେଶରେ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ବାଲ୍ୟ ବିବାହ ଏବେ ବି ପ୍ରଚଳିତ ଅଛି। ତେଣୁ ବାଲ୍ୟ ବିବାହ ଉପରେ ଏକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଆଇନଗତ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲାଗୁ କରାଯିବା ଉଚିତ। ଏହା ସହିତ ପୁଅ ଏବଂ ଝିଅମାନଙ୍କର ବିବାହର ବୟସ ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି କରାଯିବା ଉଚିତ।
ଜନସଂଖ୍ୟା ଶିକ୍ଷା:
ଜନସଂଖ୍ୟା ଶିକ୍ଷା ଏପରି ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଯାହା ସ୍ଥାନୀୟ ସରକାର ଏବଂ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ସଂଗଠନ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହେଉଛି। ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ହେତୁ ଅସୁବିଧା, ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା, ଖାଦ୍ୟ ଅଭାବ, ରୋଗ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସମସ୍ୟା, ବିବାହ ଯୋଗ୍ୟ ବୟସ ଇତ୍ୟାଦି ବିଷୟରେ ସୂଚନା ଦିଆଯାଏ।
ଯୌନ ଶିକ୍ଷା:
ଆଜି ବି ଆମ ସମାଜରେ ଯୌନ ସମ୍ପର୍କକୁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ତରରେ ରଖାଯାଏ। ଲୋକମାନେ ଯୌନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିଷୟ ଏବଂ ଏହା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସମସ୍ୟା ବିଷୟରେ ଖୋଲାଖୋଲି ଭାବରେ କହିବାକୁ ଲଜ୍ଜା କରନ୍ତି। ଯୌନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନାର ଅଭାବ ହେତୁ ଲୋକମାନେ ଅଧିକ ସନ୍ତାନ ଜାତ କରନ୍ତି। ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ଯୌନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ।