Teacher’s Day 2023: ଜାଣିନିଅନ୍ତୁ ଗୁରୁ-ଶିଷ୍ୟ ପରମ୍ପରା ସହ ଜଡ଼ିତ କେତେକ ମୂଲ୍ୟବାନ ବାଣୀ

ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଗୁରୁ ଏବଂ ଶିଷ୍ୟଙ୍କ ପରମ୍ପରା ବୈଦିକ କାଳରୁ ଚାଲିଆସୁଛି। ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ କେବଳ ସାଧୁ ସନ୍ଥମାନଙ୍କୁ ଗୁରୁଙ୍କର ମାନ୍ୟତା ମିଳି ନାହିଁ । ବେଦ, ପୁରାଣ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ଗ୍ରନ୍ଥଗୁଡ଼ିକୁ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁଙ୍କ ସହିତ ସମାନ ଭାବେ ଦେଖାଯାଏ। ସଂସ୍କୃତରେ ‘ଗୁରୁ’ ଦୁଇଟି ଶବ୍ଦରେ ଗଠିତ - 'ଗୁ' ଅର୍ଥାତ୍ ଅନ୍ଧକାର ଏବଂ 'ରୁ' ଅର୍ଥାତ୍ ଆଲୋକ (ଜ୍ଞାନ)। ଏହାର ଅର୍ଥ ଯିଏ ଆମକୁ ଅନ୍ଧକାରରୁ ଆଲୋକକୁ ନେଇଯାଆନ୍ତି ସେ ହେଉଛନ୍ତି ଗୁରୁ।

ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ଗୁରୁଙ୍କ ସ୍ଥିତି ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଏବଂ ସମ୍ମାନିତ। ଗୁରୁ ହିଁ ଆମକୁ ଠିକ୍ ଏବଂ ଭୁଲକୁ ଚିହ୍ନିବା ପାଇଁ ଦର୍ଶନ ଦିଅନ୍ତି। ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ଗୁରୁଙ୍କ ସ୍ଥାନ ଭଗବାନଙ୍କଠାରୁ ମଧ୍ୟ ଉଚ୍ଚ ଅଟେ। ଗୁରୁଙ୍କୁ କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ ମହେଶ ଏବଂ କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ଗୋବିନ୍ଦ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ତେବେ ଆଜିର ଏହି ପବିତ୍ର ଗୁରୁଦିବସ ଅବସରରେ ଆସନ୍ତୁ ଗୁରୁ ପରମ୍ପରା ସହିତ ଜଡିତ କେତେକ ମୂଲ୍ୟବାନ ବାଣୀ ବିଷୟରେ ଜାଣିନେବା।

ଗୁରୁ ବ୍ରହ୍ମା ଗୁରୁ ବିଷ୍ଣୁ,

ଗୁରୁ ଦେବ ମହେଶ୍ୱର,

ଗୁରୁ ସାକ୍ଷାତ ପରଂବ୍ରହ୍ମ,

ତସ୍ମୈ ଶ୍ରୀ ଗୁରୁଭେ ନମଃ

ଅର୍ଥ - ଗୁରୁ ହେଉଛନ୍ତି ବ୍ରହ୍ମା, ଗୁରୁ ହେଉଛନ୍ତି ବିଷ୍ଣୁ ଏବଂ ଗୁରୁ ହେଉଛନ୍ତି ଭଗବାନ ଶଙ୍କର। ଗୁରୁ ହେଉଛନ୍ତି ସାକ୍ଷାର ପରମାତ୍ମା। ମୁଁ ଏପରି ଗୁରୁଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କରେ।

ମହାନ ଗୁରୁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଜଣେ ଆଦର୍ଶ ଶିଷ୍ୟର ଗୁଣ ହେଉଛି-

କାକଚେଷ୍ଟା ବକୋ ଧ୍ୟାନ ଶ୍ୱାନନିଦ୍ରା ତଥୈବ ଚ।

ଅଳ୍ପାହାରୀ ଗୃହତ୍ୟାଗୀ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀ ପଞ୍ଚଲକ୍ଷଣମ୍ ॥

ଅର୍ଥ – କାଉ ଭଳି ବାରମ୍ବାର ଚେଷ୍ଟା, ବଗ ପରି ଧ୍ୟାନ, କୁକୁର ପରି ଶୟନ, ଅଳ୍ପ ଖାଦ୍ୟ, ଏବଂ ଗୃହ ତ୍ୟାଗ ଭଳି ପାଞ୍ଚଟି ଗୁଣ ଜଣେ ଶିଷ୍ୟ ପାଖରେ ଥିବା ଆବଶ୍ୟକ।

ଅନ୍ଧତମଃ ପ୍ରବିଶନ୍ତି ୟେଦବିଦ୍ୟାମୁପାସତେ।

ତ୍ତୋ ଭୁୟଦଭ୍ ତେ ତମୋ ୟେଦବିଦ୍ୟାରତା ॥

ଅର୍ଥ - ଯେଉଁମାନେ ଅନ୍ଧକାରରେ ପ୍ରବେଶ କରନ୍ତି ସେମାନେ କେବଳ ଜ୍ଞାନକୁ ଉପାସନା କରନ୍ତି ଏବଂ ଯେଉଁମାନେ କେବଳ ଜ୍ଞାନରେ ବ୍ୟସ୍ତ ରୁହନ୍ତି ସେମାନେ ଏକକ ମନୋଭାବ ପୋଷଣ କରନ୍ତି।

ଗୁରୁ ଗୋବିନ୍ଦ ଦୋଉ ଖଡେ, କାକେ ଲାଗୁଁ ପାଁଏ ।

ବଲିହାରୀ ଗୁରୁ ଅପନେ ଗୋବିନ୍ଦ ଦିୟୋ ବତାୟ ॥

ଅର୍ଥ - ଗୁରୁଙ୍କୁ ଭଗବାନଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଏ। ତେଣୁ ଗୁରୁ ଏବଂ ଭଗବାନ ଏକତ୍ର ଥିଲେ ଗୁରୁଙ୍କୁ ପ୍ରଥମ ସମ୍ମାନ ଦେବା ଉଚିତ ବୋଲି ସ୍ୱୟଂ ଭଗବାନ କହିଛନ୍ତି।

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଦେବୋ ଭବଃ

ଅର୍ଥ - ଗୁରୁ ଭଗବାନଙ୍କ ସହ ସମାନ।

ଗୁରୁ ବିନ୍ ଜ୍ଞାନ ନ ଉପଜୈ, ଗୁରୁ ବିନ ମିଲେ ନ ମୋଷ।

ଗୁରୁ ବିନ୍ ଲଖୈ ନ ସତ୍ୟ କୋ ଗୁରୁ ବିନ୍ ମିଟେ ନ ଦୋଷ

ଅର୍ଥ – ଗୁରୁ ବିନା ଜ୍ଞାନ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ, ଗୁରୁ ବିନା, ସୁଖ ମିଳିବ ନାହିଁ। ଗୁରୁ ବିନା ସତ୍ୟ ଲେଖାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ, ଗୁରୁ ବିନା ଦୋଷ ଲିଭାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ।