Ayodhya Ram Mandir: ଅଯୋଧ୍ୟା ରାମ ମନ୍ଦିରରେ ଉଡିବାକୁ ଥିବା ଧ୍ୱଜରେ କାହିଁକି ଅଛି ସୂର୍ଯ୍ୟ ଓ କୋଭିଦାର ବୃଷ

ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ଭବ୍ୟ ରାମ ମନ୍ଦିର ପ୍ରାୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ। ରାମ ମନ୍ଦିରର ଗର୍ଭଗୃହ ସମେତ ପରିସର ପାଇଁ ଅନେକ ମୂର୍ତ୍ତି ମଧ୍ୟ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଛି। ସେହିପରି ରାମ ମନ୍ଦିରରେ ଉଡିବାକୁ ଥିବା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପତାକା ମଧ୍ୟ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ରେୱାଠାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି। ଏହି ପତାକାରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ସହିତ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କୋଭିଦାର ବୃକ୍ଷ ଚିତ୍ରିତ ହୋଇଛି।

ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ସୂର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ କୋଭିଦାର ଗଛକୁ କାହିଁକି ଏହି ପତାକାରେ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇଛି ଏବଂ ଏହା କ’ଣ ସୂଚାଉଛି? ବାସ୍ତବରେ, ସୂର୍ଯ୍ୟ ଭଗବାନ ରାମଙ୍କ ବଂଶ (ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶୀ) କୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରନ୍ତି। ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ସେତେବେଲେ କୋଭିଦାର ଗଛ ଅଯୋଧ୍ୟା ରାଜ୍ୟର ଶକ୍ତି ଏବଂ ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱର ପ୍ରତୀକ ଥିଲା। ଯେପରି ବରଗଛ ଗଛ ହେଉଛି ଭାରତର ଜାତୀୟ ବୃକ୍ଷ, ସେହିପରି ସେତେବେଳେ କୋଭିଦାର ବୃକ୍ଷ ଅଯୋଧ୍ୟାଙ୍କର ରାଜ ବୃକ୍ଷ ଥିଲା।

ପ୍ରକାଶଥାଉ ଯେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ସଂସ୍କୃତି ବିଭାଗର ଅଯୋଧ୍ୟା ଅନୁସନ୍ଧାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଡା. ଲବକୁଶ ଦ୍ୱିବେଦୀ ସାରା ଦେଶରେ ବାଲ୍ମୀକି ରାମାୟଣ ଉପରେ ଚିତ୍ରିତ କୋଭିଦାର ବୃକ୍ଷକୁ ନେଇ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବାକୁ ଗବେଷକ ଲଲିତ ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ଏହା ସହିତ ଶ୍ଲୋକଗୁଡ଼ିକୁ ଭଲ ଭାବରେ ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ କହିଛନ୍ତି। ଏହି ଅନୁସନ୍ଧାନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ତ୍ରେତୟା ଯୁଗରେ ଅଯୋଧ୍ୟା ରାଜ୍ୟର ପତାକାରେ ଏକ କୋଭିଦାର ବୃକ୍ଷ ଥିଲା।

ମହାରାଣା ପ୍ରତାପଙ୍କ ବଂଶଧର ରାଣା ଜଗତ ସିଂହ ତାଙ୍କ ସମୟରେ ସମଗ୍ର ବାଲ୍ମୀକି ରାମାୟଣ ଉପରେ ଚିତ୍ର କରିଥିଲେ। ଏଥିରେ ଭରତ ତାଙ୍କ ସୈନ୍ୟବାହିନୀ ସହିତ ଚିତ୍ରକୁଟକୁ ଆସିବା ଏବଂ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କୁ ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ଫେରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିବାର ଏକ ଘଟଣା ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ଭରଦ୍ୱାଜ ଆଶ୍ରମରେ ବିଶ୍ରାମ ନେଉଥିବା ପ୍ରଭୁ ରାମ କିଛି ଶବ୍ଦ ଶୁଣି ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କୁ ଦେଖିବା ପାଇଁ କହିଲେ। ଉତ୍ତରରୁ ଆସୁଥିବା ସେନାର ରଥରେ ପତାକା ଦେଖି ଲକ୍ଷ୍ମଣ ବୁଝିଲେ ଯେ ସେନା ଅଯୋଧ୍ୟାରୁ ଆସିଛି। ଏହି ପତାକା ଉପରେ ଏକ କୋଭିଦାର ବୃକ୍ଷ ତିଆରି ହୋଇଥିଲା।

ଏହା ସହିତ, ବାଲ୍ମୀକି ରାମାୟଣର ୯୬ତମ ସର୍ଗର ୧୮ ତମ ପଦରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କୁ ସେନାର ପତାକାରେ ଥିବା କୋଭିଦାର ବୃକ୍ଷ ଦେଖାଯିବାରୁ ସେ ଜାଣିଳେ ଯେ ଏହି ସେନା କେବଳ ଅଯୋଧ୍ୟାର। ଶ୍ଲୋକ ୨୧ରେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ କୁହନ୍ତି, “ଭରତଙ୍କୁ ଆସିବାକୁ ଦିଆଯାଉ। ଆମେ ତାଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି ପତାକାକୁ ବଶୀଭୂତ କରିବୁ।”‌ ଏହି ଶ୍ଲୋକଟି ଦର୍ଶାଏ ଯେ ସେହି ସମୟରେ ଅଯୋଧ୍ୟାର ରାଜକୀୟ ବୃକ୍ଷ ଥିଲା କୋଭିଦାର ଗଛ, ଯାହା ପତାକା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଚିତ୍ରିତ ହୋଇଥିଲା।

ଅନେକ ଲୋକ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ପତାକାରେ ଥିବା କୋଭିଦାର ବୃକ୍ଷ ଏବଂ କଚନାର ଗଛ ଏକା। ପ୍ରକାଶ ଥାଉକି, ବନାରସ ହିନ୍ଦୁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଫେସର ଡା. ଜ୍ଞାନେଶ୍ୱର ତାଙ୍କ ଅନୁସନ୍ଧାନରେ କୋଭିଦାର ଏବଂ କଚନାର ଗଛକୁ ଭିନ୍ନ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି।