ସନାତନ ଧର୍ମରେ ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କୁ ଜ୍ଞାନର ଦେବୀ ଭାବରେ ପୂଜା କରାଯାଏ। ବସନ୍ତ ପଞ୍ଚମୀକୁ ମା’ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସମର୍ପିତ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ, ଏହି ବସନ୍ତ ପଞ୍ଚମୀକୁ ଏକ ଶୁଭ ଦିନ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ। ଭକ୍ତମାନେ ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଫଳତା ପାଇବା ନେଇ ଏହି ପବିତ୍ର ଦିନରେ ଜ୍ଞାନର ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରିଥାନ୍ତି।
ଯେଉଁ ପିଲାମାନେ ଶିକ୍ଷା, କଳା ଇତ୍ୟାଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଗ୍ରହ ରଖନ୍ତି କିମ୍ବା ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ କିଛି ବଡ ସଫଳତା ହାସଲ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବା ସେହି ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଲାଭଦାୟକ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି। ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ମହତ୍ତ୍ୱ ଅବିଶ୍ୱସନୀୟ। ସେଥିପାଇଁ ସରସ୍ୱତୀ ପୂଜା ଦିନ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ଦେବୀଙ୍କ ପୂଜା କରାଯାଏ।
Also Read
କେବଳ ଛାତ୍ର ଜୀବନରେ ନୁହେଁ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସ୍ଥିତିରେ ମୁକାବିଲା କରିବା ପାଇଁ ଜ୍ଞାନର ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ। ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କୁ ଭଗବତୀ, ଶାରଦା, ବୀଣାବାଦିନୀ ଏବଂ ଭାଗିଶ୍ୱରୀଙ୍କ ନାମରେ ମଧ୍ୟ ସମ୍ବୋଧିତ କରାଯାଏ। ଏହା ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ବିଶେଷତାକୁ ଚିହ୍ନିତ କରେ।
ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ଏତେ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର ଥାଉ ଥାଉ ମା’ ସରସ୍ୱତୀ ବୀଣା ଧରିଲେ କାହିଁକି
ଋଗ୍ବେଦରେ ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କୁ ମନୁଷ୍ୟର ବୁଦ୍ଧି, ଜ୍ଞାନ ଏବଂ ମନୋଭାବର ରକ୍ଷକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ମହିମା ବିଷୟରେ ଅନେକ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି। ସେମିତି ଏକ କାହାଣୀ ଅନୁସାରେ ମା’ ସରସ୍ୱତୀ ନିଜ ପିତା ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କୁ କେହି ବି ପୂଜା କରିବେ ନାହିଁ। ଦେବୀ କାହିଁକି ଏଭଳି ଅଭିଶାପ ଦେଲେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା।
ମାନବ ଜଗତର ଚକ୍ର ଆରମ୍ଭ:
ହିନ୍ଦୁ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ସହ ଜଡିତ ଅନେକ କାହାଣୀ ରହିଛି। ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କୁ ଧଳା ଶାଢି ପିନ୍ଧିଥିବା, ଗୋଟିଏ ହାତରେ ମାଳା, ଅନ୍ୟ ହାତରେ ଏକ ପୁସ୍ତକ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଦୁଇ ହାତରେ ବୀଣା ବଜାଇବା ଏକ ସୁନ୍ଦର ନାରୀ ଭାବେ ଉପସ୍ଥାପିତ କରାଯାଏ।
ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ଏହି ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ହେତୁ ଭଗବାନ ବ୍ରହ୍ମା ମଧ୍ୟ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ରୂପରେ ଆକର୍ଷିତ ହେଲେ ଏବଂ ସେ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ କରିବାକୁ ସ୍ଥିର କଲେ। କିନ୍ତୁ ମାତା ସରସ୍ୱତୀ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ପିତା ଭାବରେ ମାନୁଥିଲେ କାରଣ ବ୍ରହ୍ମା ହିଁ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କୁ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ। ସେଥିପାଇଁ ସେ ଭଗବାନ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିବାକୁ ଚାହୁଁ ନ ଥିଲେ।
ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ନିଜକୁ ଲୁଚାଇବା ନେଇ ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀ ଚାରି ଦିଗରେ ଲୁଚିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ କିନ୍ତୁ ତାହା ମଧ୍ୟ ସଫଳ ହୋଇପାରିଲା ନାହିଁ, ତେଣୁ ସରସ୍ୱତୀ ସ୍ୱର୍ଗରେ ଲୁଚି ରହିବାକୁ ସ୍ଥିର କଲେ, କିନ୍ତୁ ସେଠାରେ ମଧ୍ୟ ଭଗବାନ ବ୍ରହ୍ମା ଆସି ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କୁ ଧମକ ଦେଇଥିଲେ। ପରେ ନିଜ ପିତାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିବାକୁ ସେ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ। ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀ ଏବଂ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ମିଳନରୁ ସ୍ୱୟମ୍ବୁ ନାମକ ଏକ ଶିଶୁ ଜନ୍ମ ହେଲେ, ଯେଉଁଠୁ ମାନବ ଜଗତର ଚକ୍ର ଆରମ୍ଭ କଲା।
ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ:
ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମର କାହାଣୀ ଅନୁଯାୟୀ, ନିଜ ଝିଅକୁ ବିବାହ କରିବା ନେଇ ସମସ୍ତ ଦେବତା ଭଗବାନ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା କଲେ ଏବଂ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କୁ ତାଙ୍କ କଲାକର୍ମର ଫଳ ପାଇଁ ଦଣ୍ଡିତ କରିବାକୁ ଦେବତାମାନେ ଏକତ୍ର ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ନିକଟକୁ ଯାଇ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡ ଦେବାକୁ କହିଲେ।
ସମସ୍ତ ଦେବତାଙ୍କ କଥା ଶୁଣିବା ପରେ ଭଗବାନ ଶିବ ଅତ୍ୟଧିକ କ୍ରୋଧିତ ହେଲେ ଏବଂ ଶିବ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ପଞ୍ଚମ ମୁଣ୍ଡକୁ ଚ୍ଛେଦନ କରିଦେଲେ। ଅନ୍ୟ ଏକ କାହାଣୀ ଅନୁଯାୟୀ, ଭଗବାନ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ପଞ୍ଚମ ମୁଣ୍ଡ ସର୍ବଦା ଖରାପ ଜିନିଷରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା, ତେଣୁ ଶିବ ଏପରି ମୁଣ୍ଡ ନଷ୍ଟ କରିବା ଉଚିତ ବୋଲି ଭାବିଥିଲେ।
ତୃତୀୟ କାହାଣୀ ଅନୁଯାୟୀ ଭଗବାନ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ଦ୍ୱିତୀୟ ବିବାହ ହେତୁ ଦେବୀ ସରସ୍ୱତୀ ଅତ୍ୟଧିକ କ୍ରୋଧିତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ଭଗବାନ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କୁ ଏହି ପୃଥିବୀର କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ପୂଜା କରାଯିବ ନାହିଁ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଦେଖାଯାଏ ଯେ ରାଜସ୍ଥାନର ପୁଷ୍କର ଏବଂ ତାମିଲନାଡୁ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ମନ୍ଦିର ନାହିଁ।