Decision Making of Brain: ଜଟିଳ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଜଣେ କିପରି ନିଏ ନିଷ୍ପତ୍ତି, କେମିତି କାମ କରେ ମସ୍ତିଷ୍କ...ଖୁଲାସା କଲେ ବୈଜ୍ଞାନିକ

ବିବାଦୀୟ ଏବଂ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ସୂଚନାକୁ ନେଇ ଦ୍ୱନ୍ଦ ଉପୁଜିଲେ ସୁଦ୍ଧା ମଣିଷ କିପରି ବୁଦ୍ଧିମାନ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣ କରେ, ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ଅଧ୍ୟୟନ କରାଯାଇଥିଲା । ତଥାପି ଏହା ଏକ ରହସ୍ୟ କହିଲେ ଚଳେ । ନେଚର ନ୍ୟୁରୋସାଇନ୍ସରେ ପ୍ରକାଶିତ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ ପ୍ରିଫ୍ରଣ୍ଟାଲ୍ କର୍ଟେକ୍ସ ହେଉଛି ସେହି କ୍ଷେତ୍ର, ଯାହା ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ପାଇଁ ଇଙ୍ଗିତ କରିଥାଏ । ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ଆଖିର ଠିକ ପଛରେ ସ୍ଥିତ ଏବଂ ଏହାକୁ ଉଚ୍ଚ ସଜ୍ଞାନର କେନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

କିପରି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଏ ମସ୍ତିଷ୍କ

ଘଡ଼ିସନ୍ଧି ମୂହୁର୍ତ୍ତରେ ଉଚିତ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ଆମକୁ ଆକାଶର ଉଚ୍ଚତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚାଇ ପାରିବ । ଅନେକ ସମୟରେ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ପାଇଁ ବାରମ୍ବାର ଭାବିବା ପାଇଁ ପଡ଼େ । ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ହେଉଛି ବିକଳ୍ପ ଗୁଡ଼ିକର ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ ବାଛିବାର ବିଧିବଦ୍ଧ ପ୍ରକ୍ରିୟା, ଯେଉଁଥିରେ ନିଷ୍ପତ୍ତିର ସମସ୍ତ ଅଙ୍ଗ ନିହିତ ଥାଏ । ଏହି କ୍ରମରେ କୌଣସି ପ୍ରକାରେ ଅନ୍ତିମ ନିଷ୍ପତ୍ତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆପଣ ପହଞ୍ଚି ଯାଆନ୍ତି । ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସେହି ତନ୍ତ୍ରର ଖୁଲାସା କରିଛନ୍ତି, ଯାହା ଅନ୍ତିମ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ । ପ୍ରିନ୍ସଟନ ବିଶ୍ୱ ବିଦ୍ୟାଳୟର ସ୍ନାୟୁବିଜ୍ଞାନୀମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି, ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ସମୟରେ ମସ୍ତିସ୍କ ବିଭିନ୍ନ ସଙ୍କେତ ଯେପରି ଦୃଶ୍ୟ ଓ ଧ୍ୱନୀ ଆଦି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦ୍ୱାରା ଗତି କରିଥାଏ ।

ବିବାଦୀୟ ଏବଂ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ସୂଚନାକୁ ନେଇ ଦ୍ୱନ୍ଦ ଉପୁଜିଲେ ସୁଦ୍ଧା ମଣିଷ କିପରି ବୁଦ୍ଧିମାନ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣ କରେ, ସେ ସମ୍ପର୍କରେ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ଅଧ୍ୟୟନ କରାଯାଇଥିଲା । ତଥାପି ଏହା ଏକ ରହସ୍ୟ କହିଲେ ଚଳେ । ନେଚର ନ୍ୟୁରୋସାଇନ୍ସରେ ପ୍ରକାଶିତ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ ପ୍ରିଫ୍ରଣ୍ଟାଲ୍ କର୍ଟେକ୍ସ ହେଉଛି ସେହି କ୍ଷେତ୍ର, ଯାହା ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ପାଇଁ ଇଙ୍ଗିତ କରିଥାଏ । ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ଆଖିର ଠିକ ପଛରେ ସ୍ଥିତ ଏବଂ ଏହାକୁ ଉଚ୍ଚ ସଜ୍ଞାନର କେନ୍ଦ୍ର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

ପୂର୍ବ ଅଧ୍ୟୟନ ଅନୁସାରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ସମୟରେ ପ୍ରିଫ୍ରଣ୍ଟାଲ କର୍ଟେକ୍ସରେ ଏକକ ମସ୍ତିଷ୍କ କୋଷର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ବହୁମୁଖୀ ଏବଂ ଜଟିଳ ଅଟେ । ପ୍ରିଫ୍ରଣ୍ଟାଲ୍ କର୍ଟେକ୍ସରେ ଥିବା ମସ୍ତିଷ୍କ କୋଷଗୁଡ଼ିକ ଟ୍ରାଫିକ୍ ସିଗ୍ନାଲ୍ ଭଳି ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ସୂଚନାକୁ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କରନ୍ତି ଏବଂ ତାପରେ ଆଉଟପୁଟ ଉତ୍ପର୍ଣ୍ଣ କରିଥାଏ । ସେହିପରି ସ୍ନାୟୁ ଗତିଶୀଳତାକୁ ଚିହ୍ନିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ଅନ୍ୟ ଏକ ଗାଣିତିକ ମଡେଲ୍ ହେଉଛି ଆବର୍ତ୍ତକ ସ୍ନାୟୁ ନେଟୱର୍କ । ବାରମ୍ବାର ସ୍ନାୟୁ ନେଟୱର୍କଗୁଡିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡିକ ପାଇଁ ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ କରାଯାଇଥାଏ । ତଥାପି ବାରମ୍ବାର ସଂଯୋଗଗୁଡ଼ିକର ଘନତା ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିବା କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡ଼େ ।

ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାର ବୁଝାମଣାକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏକ ନୂଆ ଗାଣିତିକ ଢାଞ୍ଚା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି । ତାହାକୁ ଲୋ ଡାଇମେନସନାଲ ମଡେଲ କୁହାଯାଉଛି, ଯାହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ମସ୍ତିସ୍କର ଗତିବିଧି ପରିବର୍ତ୍ତେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କୋଷ ବ୍ୟବହାର ଉପରେ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ରିତ କରେ । ନିର୍ଣ୍ଣୟ ନେବାର କାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ recurrent neural networksକୁ ସେମାନଙ୍କ ପରିକଳ୍ପନାର ପରୀକ୍ଷଣ ନେବା ପାଇଁ ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ କରାଯାଏ ।

ଏହି ଅଧ୍ୟୟନରେ ମଣିଷ, ମାଙ୍କଡ଼କୁ ସାମିଲ କରାଯାଇଥିଲା । ସେମାନଙ୍କୁ ଚଳନ୍ତା ଗ୍ରୀଡରେ ଆକୃତି ଆଧାରରେ ରଙ୍ଗ ଓ ଗତିର ଚିହ୍ନଟ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ଆକାରକୁ ଚିହ୍ନଟ କରୁଥିବା ପ୍ରିଫ୍ରଣ୍ଟାଲ କର୍ଟେକ୍ସ କୋଷଗୁଡ଼ିକ ବିଶେଷ କରି ରଙ୍ଗ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ରିତ କରୁଥିବା ପଡ଼ୋଶୀ କୋଷଗୁଡ଼ିକୁ ଦବେଇ ରଖୁଥିବା ଏଥିରୁ ଜଣାପଡ଼ୁଛି । ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜାଣିହୁଏ, ବୃହତ ନେଟୱର୍କ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ନାୟୁ ସର୍କିଟ୍ କିପରି କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ସେ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରେ । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଲୁଚି ରହିଥିବା ନୋଡ କନେକ୍ସନ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦ୍ୱାରା କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିଥାଏ ।

ଏହି ମଡେଲର ଭବିଷ୍ୟତରେ ହେବାକୁ ଥିବା ପ୍ରୟୋଗଗୁଡ଼ିକ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପରି ସମସ୍ୟାକୁ ବୁଝିବାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିପାରେ ତଥା ଏହାକୁ ଅନ୍ୟ ପ୍ରୟୋଗଶାଳାରେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ-ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବିନିଯୋଗ କରାଯାଇପାରିବ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ।