ପେଟ୍ରୋଲ ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ନେଇ କେନ୍ଦ୍ର ନା ରାଜ୍ୟ ଦାୟୀ?

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ଦେଶରେ ପେଟ୍ରୋଲ ମୂଲ୍ୟ ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ଲିଟର ପିଛା ୧୦୦ ଟଙ୍କା ପାର କରିଛି। ପ୍ରତି ମାସରେ ଏହି ମୂଲ୍ୟ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତିର ଏକ ନୂଆ ରେକର୍ଡ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ପେଟ୍ରୋଲର ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ନେଇ କଂଗ୍ରେସ ଓ ବିଜେପି ପରସ୍ପରକୁ ଅଭିଯୋଗ କରିବାରେ ଲଗିଛନ୍ତି। ଏହାକୁ ନେଇ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ମଧ୍ୟ ଝଡ ଉଠୁଛି।

ସୋସିଆଲ୍ ମିଡିଆରେ ଦାବି କରାଯାଉଛି ଯେ ପେଟ୍ରୋଲ୍ ବୃଦ୍ଧି ନେଇ ମୋଦୀ ସରକାର ନୁହେଁ ବରଂ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଦାୟୀ। ପେଟ୍ରୋଲ ମୂଲ୍ୟ ଉପରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଅଧିକ ଟିକସ ଆଦାୟ କରୁଛନ୍ତି ଯାହା କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲାଗୁ ହୋଇଥିବା ଟିକସଠାରୁ ବହୁତ ଅଧିକ ଏବଂ ତେଣୁ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ପେଟ୍ରୋଲ ମୂଲ୍ୟ ଏତେ ଅଧିକ ହୋଇଯାଇଛି।

ଦାବି ହେଉଛି ଯେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପେଟ୍ରୋଲ ପମ୍ପରେ ଏକ ବୋର୍ଡ ଲଗାଯିବା ଉଚିତ ଯେଉଁଥିରେ ପେଟ୍ରୋଲ ଟ୍ୟାକ୍ସ ସହ ଜଡିତ ସୂଚନା ଦେବ। ଯେପରି ବେସିକ୍ ମୂଲ୍ୟ - ୩୫.୫୦, କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରୀ ଟିକସ - ୧୯ ଟଙ୍କା, ରାଜ୍ୟ ସରକାରୀ ଟିକସ - ୪୧.୫୫ ଟଙ୍କା, ବିତରକ - ୬.୫ ଟଙ୍କା, ସମୁଦାୟ- ଲିଟର ପିଛା ୧୦୩ ଟଙ୍କା। ଏହା ହୋଇପାରିଲେ ପେଟ୍ରୋଲର ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ କିଏ ଦାୟୀ ତାହା ଜନସାଧାରଣ ସହଜେ ବୁଝିପାରିବେ।

ଓପେକ୍ (ତୈଳ ରପ୍ତାନି କରୁଥିବା ଦେଶର ସଂଗଠନ) ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ତୃତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ପେଟ୍ରୋଲ ଆମଦାନୀକାରୀ ଦେଶ, ଯେଉଁଠାରେ ଦିନକୁ ୩୦ ଲକ୍ଷ ବ୍ୟାରେଲ୍‌ ଅଶୋଧିତ ତୈଳ ଆମଦାନୀ ହେଉଛି।

ପେଟ୍ରୋଲକୁ ଜିଏସ୍‌ଟି ପରିସରରୁ ଦୂରରେ ରଖାଯାଇଛି। ଏହି କାରଣରୁ, ଏହା ଉପରେ ଲାଗୁଥିବା ଟିକସ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରେ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ। ଏହା ସହିତ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବଜାରରେ ଅଶୋଧିତ ତୈଳର ମୂଲ୍ୟ କେବେ ବଢୁଛି ତ କେବେ କମୁଛି। ତେଣୁ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରତିଦିନ ବଦଳୁଛି।

ତେବେ ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଏହା ଜାଣିବା ଯେ ତୈଳ ମୂଲ୍ୟ ଚାରୋଟି ସ୍ତରରେ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ-

• ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବଜାରରେ ତୈଳ ମୂଲ୍ୟ, ବିଶୋଧନାଗାରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ଲାଗୁଥିବା ଚାର୍ଜ (ସମୁଦ୍ରରେ ଆସୁଥିବା ସାମଗ୍ରୀ ଉପରେ ଟିକସ)।
• ଡିଲର ଲାଭ ଏବଂ ପେଟ୍ରୋଲ ପମ୍ପରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ଯାତ୍ରା ମୂଲ୍ୟ।
• ଯେତେବେଳେ ପେଟ୍ରୋଲ ପମ୍ପରେ ପହଞ୍ଚେ, ସେତେବେଳେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ସ୍ଥିର କରିଥିବା ଏକ୍ସାଇଜ୍ ଡ୍ୟୁଟି ଏଥିରେ ଯୋଗ କରାଯାଇଥାଏ।
• ଏହା ସହିତ, ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆଦାୟ କରାଯାଉଥିବା ଭାଟ୍ ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ଯୋଡା ଯାଇଥାଏ।

ଏବେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି, କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଏକ୍ସାଇଜ୍ ଡ୍ୟୁଟି ନାମରେ କେତେ ଟଙ୍କା ନେଉଛନ୍ତି?

ବର୍ତ୍ତମାନ ପେଟ୍ରୋଲ ଉପରେ ଏକ୍ସାଇଜ୍ ଡ୍ୟୁଟି ଲିଟର ପିଛା ୩୨.୯୦ ଟଙ୍କା ରହିଛି।

୨୦୧୪ ରୁ ୨୦୨୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପେଟ୍ରୋଲ ଏବଂ ଡିଜେଲ ଉପରେ ଏକ୍ସାଇଜ୍ ଡ୍ୟୁଟିରୁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଆୟ ୩୦୦% ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏହି ସତ୍ୟକୁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଚଳିତ ବର୍ଷ ମାର୍ଚ୍ଚରେ ଲୋକସଭାରେ କହିଥିଲେ।

୨୦୧୪ ମସିହାରେ ପେଟ୍ରୋଲ ଉପରେ ଏକ୍ସାଇଜ୍ ଡ୍ୟୁଟି ୯.୪୮ ଟଙ୍କା ଥିଲା, ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ଲିଟର ପିଛା ୩୨.୯୦ ଟଙ୍କାକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।

ଦିଲ୍ଲୀରେ ପେଟ୍ରୋଲ ମୂଲ୍ୟର ବିସ୍ତୃତ ବିବରଣୀ ଭାରତୀୟ ତୈଳ ନିଗମର ୱେବ୍‌ସାଇଟ୍‌ରେ ଦିଆଯାଇଛି। ଏଥିରୁ ଏହା ସହଜରେ ବୁଝିହେବ ଯେ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କିଏ ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କଠାରୁ କେତେ ଟିକସ ସଂଗ୍ରହ କରୁଛନ୍ତି।

୧୬ ଜୁଲାଇ ୨୦୨୧ରୁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ଏହି ଆକଳନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ପେଟ୍ରୋଲର ମୂଳ ମୂଲ୍ୟ ଲିଟର ପିଛା ୪୧ ଟଙ୍କା।

ଏଥିରେ ମାଲ ପରିବହନ ଚାର୍ଜ ଲିଟର ପିଛା ୦.୩୬ ଟଙ୍କା। ଏଥିରେ ୩୨.୯୦ ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ଏକ୍ସାଇଜ୍ ଡ୍ୟୁଟି ଲାଗିଛି ଯାହା କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟକୁ ଯିବ। ୩.୮୫ ଟଙ୍କା ଡିଲର ଲାଭ ଥିବାବେଳେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଦିଲ୍ଲୀ ସରକାର ସ୍ଥିର କରିଥିବା ଭାଟ୍ ୨୩.୪୩ ଟଙ୍କା ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଛି। ଏହିପରି ଦିଲ୍ଲୀରେ ପେଟ୍ରୋଲର ମୂଳ ମୂଲ୍ୟ ଲିଟର ପିଛା ୧୦୧.୫୪ ଟଙ୍କା ହୋଇଛି।

ପେଟ୍ରୋଲ ଉପରେ ଏକ୍ସାଇଜ୍ ଡ୍ୟୁଟି, ଡିଲର ଚାର୍ଜ ଏବଂ ମାଲ ପରିବହନ ଉପରେ ଆଦାୟ କରାଯାଉଥିବା ପେଟ୍ରୋଲ ଉପରେ ଦିଲ୍ଲୀ ସରକାର ୩୦ ପ୍ରତିଶତ ଭାଟ୍ ଆଦାୟ କରୁଛନ୍ତି।

କିନ୍ତୁ ପେଟ୍ରୋଲର ବେସ୍ ମୂଲ୍ୟ, ଡିଲରଙ୍କ ଲାଭ ଏବଂ ମାଲ ପରିବହନ ମୂଲ୍ୟ ଯୋଗକରି କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଆଦାୟ କରୁଥିବା ଏକ୍ସାଇଜ୍ ଡ୍ୟୁଟି ଆଦାୟ କରାଯାଏ। ସରକାର ଏଥିପାଇଁ ଶତକଡ଼ା ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିନାହାଁନ୍ତି।

ରାଜ୍ୟ ସରକାର କେତେ ଟାକ୍ସ ନେଉଛନ୍ତି?

ଜୁଲାଇ ୨୬ରେ କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ହରଦୀପ ସିଂ ପୁରୀ ଲୋକସଭାରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ସରକାର ପେଟ୍ରୋଲ ଉପରେ ସର୍ବାଧିକ ଭାଟ୍ ନେଉଛନ୍ତି। ଯାହା ଲିଟର ପିଛା ୩୧.୫୫ ଟଙ୍କା। ସେହିପରି, ରାଜସ୍ଥାନ ସରକାର ଡିଜେଲ ଉପରେ ସର୍ବାଧିକ ଭାଟ୍ ନେଉଛନ୍ତି ଯାହା ଲିଟର ପିଛା ୨୧.୮୨ ଟଙ୍କା। ଅର୍ଥାତ୍ ପେଟ୍ରୋଲ ଉପରେ ସର୍ବାଧିକ ଭାଟ୍ ଆଦାୟ କରୁଥିବା ରାଜ୍ୟ ସରକାର ମଧ୍ୟ ସେହି ମୂଲ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଏକ୍ସାଇଜ୍ ଡ୍ୟୁଟିଠାରୁ କମ୍। ସର୍ବନିମ୍ନ ଭାଟ୍ ଆଣ୍ଡାମାନ ଏବଂ ନିକୋବର ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜ ଦ୍ୱାରା ଆଦାୟ କରାଯାଏ, ଯେଉଁଠାରେ ପେଟ୍ରୋଲ ଉପରେ ଲିଟର ପିଛା ୪.୮୨ ଟଙ୍କା ଏବଂ ଡିଜେଲ ଉପରେ ଲିଟର ପିଛା ୪.୭୪ ଟଙ୍କା ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଛି।

ଭାଟ୍ ସହିତ ରାଜ୍ୟ ସରକାରମାନେ ବେଳେବେଳେ ଅନ୍ୟ କେତେକ ଟ୍ୟାକ୍ସ ଯୋଗ କରନ୍ତି ଯାହାକୁ ଗ୍ରୀନ୍ ଟାକ୍ସ, ଟାଉନ୍ ରେଟ୍ ଟାକ୍ସ ଭଳି ନାମ ଦିଆଯାଏ। ତେବେ ପେଟ୍ରୋଲ ଓ ଡିଜେଲ ଉଭୟ କେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଆୟର ଉତ୍ସ ହୋଇଥାଏ।