ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଥିବା ନ୍ୟାୟ ଦେବୀ କିଏ; କ’ଣ ଏହାର ପ୍ରତୀକ

ମାନବ ସମାଜ ପାଇଁ ନ୍ୟାୟର ଆବଶ୍ୟକତା ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ରହିଆସିଛି। ରାଜନୀତିରେ ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଦୃଢତା ହିଁ କୌଣସି ଶାସନ ତନ୍ତ୍ରର ଆଧାର ହୋଇଆସିଛି। ଯେତେବେଳେ ନ୍ୟାୟର ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠେ ସେତେବେଳେ ଆମ ଆଖି ସାମ୍ନାରେ ନ୍ୟାୟର ଦେବୀଙ୍କ ଏକ ପ୍ରତିମା ସ୍ୱତଃ ଚାଲିଆସେ, ଯିଏ ଆଖିରେ ପଟି ବାନ୍ଧିବା ସହିତ ଗୋଟିଏ ହାତରେ ଖଣ୍ଡା ଓ ଅନ୍ୟ ହାତରେ ତରାଜୁ ଧରିଥାନ୍ତି।

ନ୍ୟାୟର ଏହି ଦେବୀଙ୍କ ଧାରଣା ପ୍ରଥମେ ଉଭୟ ଇଜିପ୍ଟ, ଗ୍ରୀକ୍ ଏବଂ ରୋମାନ୍ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। ସେବେଠାରୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ସେଗୁଡ଼ିକର ସମାନ ରୂପ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଦେଖାଯିବାକୁ ଲାଗିଲା। ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ସେ କିଏ ଏବଂ ଏହି ପ୍ରତୀକର ଅର୍ଥ କ’ଣ।

ଇଜିପ୍ଟର ଦେବୀ ମାଟ୍‌, ଗ୍ରୀକ୍ ଦେବୀ ଥେମିସ୍ ଏବଂ ଡାଇକ୍ କିମ୍ବା ଡାଇସ୍ ରୂପରେ ଲେଡି ଜଷ୍ଟିସ୍‌ଙ୍କୁ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ମାଟ୍‌ଙ୍କୁ ଇଜିପ୍ଟର ସନ୍ତୁଳନ, ସମନ୍ୱୟ, ନ୍ୟାୟ, ଆଇନ ଏବଂ ଶୃଙ୍ଖଳାର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ସେହିପରି ଗ୍ରୀସ୍‌ରେ ଥେମିସ୍‌ ସତ୍ୟ, ଆଇନ ଏବଂ ଶୃଙ୍ଖଳାର ପ୍ରତୀକ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଡାଇକ୍ ସଠିକ୍ ନ୍ୟାୟ ଏବଂ ନୈତିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରନ୍ତି। ଏଥିସହିତ, ରୋମାନ ପୁରାଣରେ ଜଷ୍ଟିଶିଆଙ୍କୁ ନ୍ୟାୟର ଦେବୀ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା। ପରେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଲେଡି ଜଷ୍ଟିସ୍‌ର ଧାରଣା ବିକଶିତ ହେଲା।

ନ୍ୟାୟର ଦେବୀଙ୍କ ହାତରେ ତରାଜୁ ଓ ଖଣ୍ଡା ସହିତ ଆଖିରେ ପଟି ନ୍ୟାୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ନୈତିକତାର ବିଶେଷ ପ୍ରତୀକ ଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ତେବେ ଏସବୁ ପ୍ରତିକର ମାନେ କ’ଣ ଆସନ୍ତୁ ନଜର ପକେଇବା।

ଆଖିରେ ପଟି:

ନ୍ୟାୟର ଏହି ଦେବୀଙ୍କ ଆଖିରେ ଥିବା ପଟି ସମାନତାର ପ୍ରତୀକ। ‌‌ଈଶ୍ୱର ଯେପରି ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସମାନ ରୂପରେ ଦେଖନ୍ତି, ଭେଦଭାବ କରନ୍ତି ନାହିଁ, ସେହିଭଳି ନ୍ୟାୟର ଦେବୀ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ସାମ୍ନାରେ କାହାକୁ ଛୋଟ ବଡ ନଜରରେ ଦେଖନ୍ତି ନାହିଁ। ନ୍ୟାୟରେ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ୧୭ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଆସିଥିବା କୁହାଯାଏ।

ହାତରେ ତରାଜୁ:

ନ୍ୟାୟର ଦେବୀଙ୍କ ହାତରେ ତରାଜୁର ଧାରଣା ଇଜିପ୍ଟ ସଂସ୍କୃତିରୁ ଆସିଛି ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ଇଜିପ୍ଟରେ ତରାଜୁକୁ ନ୍ୟାୟର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ, ଯାହା ସନ୍ତୁଳନର ପ୍ରତୀକ। ଏହା ଦର୍ଶାଏ ଯେ ନ୍ୟାୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଗୋଟିଏ ପଟେ ଅଧିକ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇ ନଥାଏ, ଉଭୟ ପକ୍ଷକୁ ସମାନ ଭାବରେ ଶୁଣାଯାଏ।

ହାତରେ ଖଣ୍ଡା:

ନ୍ୟାୟ ଦେବୀଙ୍କ ହାତରେ ଖଣ୍ଡା ଶକ୍ତିର ପ୍ରତୀକ ହୋଇଥାଏ, ଯାହା ନ୍ୟାୟର ବିଚାରକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ଏବଂ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପାଇଁ ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ। ଏହିପରି ଭାବରେ ନ୍ୟାୟର ଅର୍ଥ ଏହି ଖଣ୍ଡା ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ, ଯାହା ନ୍ୟାୟକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାକୁ ଅନ୍ତିମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନେଇଯିବାରେ ସମର୍ଥ ହୋଇଥାଏ।