World River Day 2023: ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଏହି ସାତ ନଦୀକୁ ପବିତ୍ର କୁହାଯାଏ

ପ୍ରତିବର୍ଷ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ଚତୁର୍ଥ ରବିବାର ଦିନ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ନଦୀ ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଏ। ଚଳିତ ବର୍ଷ ‘ବିଶ୍ୱ ନଦୀ ଦିବସ’ ୨୪ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୨୩ରେ ପଡୁଛି। ଏହି ଦିବସକୁ 'ନଦୀର ଅଧିକାର' ଥିମ୍‌କୁ ନେଇ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ପାଳନ କରାଯିବ।

ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ନଦୀଗୁଡିକର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ୨୦୦୫ରେ ନଦୀ ଦିବସ ପାଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ସେବେଠାରୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଭାରତ ସମେତ ବିଶ୍ୱର ଅନେକ ଦେଶରେ ‘ବିଶ୍ୱ ନଦୀ ଦିବସ’ ପାଳନ କରାଯାଉଛି। ଏ ଦୁନିଆରେ ଅନେକ ନଦୀ ଅଛି ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନଦୀର ନିଜସ୍ୱ ଚମତ୍କାର କାହାଣୀ ମଧ୍ୟ ଅଛି। ସାରା ଦେଶରେ ପ୍ରବାହିତ ନଦୀଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କର ଗୌରବ ଏବଂ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର କାହାଣୀ ଗାନ କରନ୍ତି।

ଭାରତରେ ନଦୀର ମହତ୍ତ୍ୱ:

ଭାରତ ବିଷୟରେ କହିବାକୁ ଗଲେ ଭାରତକୁ ନଦୀର ଦେଶ କୁହାଯାଏ। ଏଠାରେ ଛୋଟ-ବଡ ପ୍ରାୟ ୨୦୦ ମୁଖ୍ୟ ନଦୀ ଅଛି। ଭାରତରେ ଥିବା ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ବିଶେଷ ଧାର୍ମିକ ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି। ଏଠାରେ ଥିବା ନଦୀଗୁଡିକୁ ପବିତ୍ର, ଶେଷ୍ଠ ଏବଂ ପୂଜନୀୟ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଅନେକ ନଦୀକୁ ଦେବୀ ଏବଂ ମାତାଙ୍କର ମାନ୍ୟତା ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଏ। ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଯମୁନା, ବ୍ରହ୍ମପୁତ୍ର, ସିନ୍ଦୁ, ଗୋଦାବରୀ, ନର୍ମଦା, କୃଷ୍ଣା, ମହାନାଦୀ, ରାବୀ, ସତଲୁଜ୍, ତାପ୍ତି, ଭିଭସ୍ତା, ସରସ୍ୱତୀ, କୁମ୍ବା ଇତ୍ୟାଦି ନଦୀକୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ମାନ୍ୟତା ଦିଆଯାଏ।

ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ନଦୀର ମହତ୍ତ୍ୱ:

ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ନଦୀଗୁଡିର ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି। ତେଣୁ ନଦୀ ପୂଜନ ଏବଂ ନଦୀ ସ୍ନାନକୁ ପୁଣ୍ୟ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ନଦୀ ସ୍ନାନ କରିବା ଦ୍ୱାରା ମନୁଷ୍ୟର ଶରୀର ଶୁଦ୍ଧ ହୁଏ, ମନ ଶାନ୍ତ ହୁଏ ଏବଂ ସମସ୍ତ ପାପ ଧୋଇଯାଏ।

ଏହା ସହିତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରତି ଏହାର ଆଶୀର୍ବାଦ ମଧ୍ୟ ରହିଥାଏ। ଶାସ୍ତ୍ରରେ ନଦୀ ସ୍ନାନ କରିବା ସମୟରେ ସାତୋଟି ନଦୀ (ଗଙ୍ଗା, ଯମୁନା, ସିନ୍ଦୁ, ଗୋଦାବରୀ, ନର୍ମଦା, ସରସ୍ୱତୀ ଏବଂ କାବେରୀ) ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ପାଇଁ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଏକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି। ବେଦ, ପୁରାଣ ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଗଙ୍ଗା ନଦୀକୁ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଏବଂ ଅନେକ ନଦୀକୁ ପବିତ୍ର ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି।

ଭାରତର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ନଦୀ:

ହିମାଳୟ ପାହାଡରୁ ପ୍ରବାହିତ ସିନ୍ଦୁ ନଦୀରୁ ଆମ ସଭ୍ୟତାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଏହି ନଦୀର ମଧ୍ୟ ଏକ ବିଶେଷ ଐତିହାସିକ ମୂଲ୍ୟ ରହିଛି, ଯେଉଁଠାରୁ ବୃହତ୍ତମ ମାନବ ସଭ୍ୟତା, ସିନ୍ଦୁ ଉପତ୍ୟକା ସଭ୍ୟତା ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲା।

ଭାରତର ଐତିହାସିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ସିନ୍ଦୁ ନଦୀ ସହିତ ଜଡିତ ଥିବାବେଳେ ଗଙ୍ଗାକୁ ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ତଥା ପୌରାଣିକ ନଦୀ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହାସହ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ସବୁଠାରୁ ପବିତ୍ର ନଦୀ, ଯାହାକୁ ଦେବୀ ଭାବରେ ପୂଜା କରାଯାଏ। ଗଙ୍ଗା ନଦୀ ହିମାଳୟର ଗାଙ୍ଗୋତ୍ରିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ। ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଏପରି କୌଣସି ନଦୀ ନାହିଁ ଯାହା ଗଙ୍ଗା ଭଳି ସମାନ ମହତ୍ତ୍ୱ ଏବଂ ଶ୍ରେୟ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଛି।

ସିନ୍ଦୁ ଏବଂ ଗଙ୍ଗା ସହିତ ଗୋଦାବରୀ ମଧ୍ୟ ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ନଦୀରେ ଯାଏ। ଗଙ୍ଗା ପରେ ଗୋଦାବରୀକୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ନଦୀ କୁହାଯାଏ। ଗୋଦାବରୀ ନଦୀ ମଧ୍ୟ ହିନ୍ଦୁ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଏକ ସମ୍ମାନଜନକ ନଦୀ ଭାବରେ ପରିଗଣିତ ହେଉଥିବା ବେଳେ ଅନେକ ଶତାବ୍ଦୀ ଧରି ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟ ବଜାୟ ରଖିଛି।