ପ୍ରାଣାୟାମ, ମୁଖ୍ୟତଃ ଶ୍ୱସନ ଅଭ୍ୟାସ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା। ଏହା ଶରୀର ପାଇଁ ଅନେକ ଉପାୟରେ ଲାଭଦାୟକ ହୋଇଥାଏ। ଏହା କେବଳ ଫୁସ୍ଫୁସ୍ ଏବଂ ହୃଦୟର କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧିରେ ଲାଭଦାୟକ ନୁହେଁ, ବରଂ ସାମଗ୍ରିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉପକାରୀ। ପ୍ରାଣାୟାମ ଅଭ୍ୟାସ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ।
ପ୍ରାଣାୟାମ କୌଶଳ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଶ୍ୱାସ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଉପରେ ଗଭୀର ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଏ। ଏହା ନିଶ୍ୱାସ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ମାଧ୍ୟମରେ ଜୀବନଶୈଳୀକୁ ବିସ୍ତାର କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ। ଏହା ଉଭୟ ଶରୀର ଏବଂ ମନକୁ ସୁସ୍ଥ ରଖେ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ସର୍ବାଧିକ ଲାଭ ପାଇବା ପାଇଁ ପ୍ରତିଦିନ କେଉଁ ତିନୋଟି ବ୍ୟାୟାମ କରାଯାଇପାରିବ?
କପାଳଭାତି ପ୍ରାଣାୟାମ:
ସମସ୍ତ ଶ୍ୱାସଜନିତ ଯୋଗ ଅଭ୍ୟାସରେ କପାଳଭାତି ସବୁଠାରୁ ଲାଭଦାୟକ। ବଳପୂର୍ବକ ଶ୍ୱାସ ଛାଡିବା ଦ୍ୱାରା ଶରୀରରୁ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ବାହାରକୁ ଚାଲିଆସେ ଏବଂ ଶରୀ ଶୁଦ୍ଧ ହୋଇ ଉର୍ଜା ସ୍ତର ବଢିଯାଏ। ଦୈନନ୍ଦିନ ଏହି ଅଭ୍ୟାସ ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ସୁସ୍ଥ ରଖିବା ସହିତ ଅନେକ ରୋଗର ଲକ୍ଷଣ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସହାୟକ କରେ।
ଭସ୍ତ୍ରିକା ପ୍ରାଣାୟାମ:
ଭସ୍ତ୍ରିକା ପ୍ରାଣାୟାମକୁ ଉଷ୍ମ ପ୍ରାଣାୟାମ ବିଭାଗରେ ନିଆଯାଏ। ପ୍ରାଣାୟାମର ଏହି ରୂପ ମନକୁ ଶାନ୍ତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ। ଏହା ଦ୍ୱାରା ମସ୍ତିଷ୍କ ଯଥେଷ୍ଠ ଅମ୍ଳଜାନ ପାଇବା ସହ ଶରୀରକୁ ବିଜାତୀୟ ବାୟୁ ବାହାରିଯାଏ। ଏହା ଶରୀର ଏବଂ ମନକୁ ଶକ୍ତି ଯୋଗାଇବା ସହିତ ସ୍ନାୟୁ ଏବଂ ମୋଟର ସିଷ୍ଟମ୍କୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରିଥାଏ। ଉଦାସୀନତା ଏବଂ ଚିନ୍ତାରେ ପୀଡିତ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଏହାର ନିୟମିତ ଅଭ୍ୟାସ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ହୋଇଥାଏ।
ଭ୍ରାମରୀ ପ୍ରାଣାୟାମ:
ଭ୍ରାମାରୀ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ଅଭ୍ୟାସ ଏକ ମହୁମାଛି ଶବ୍ଦ ପରି। ଏହି ଗଭୀର ଶ୍ୱସନ ଯୋଗ ଅଭ୍ୟାସ ମନକୁ ଶାନ୍ତ କରାଏ। ଏହାର ନିୟମିତ ଅଭ୍ୟାସ ସ୍ମୃତି ଏବଂ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟାକୁ ଦୂରକରେ। ଏହାର ଅଭ୍ୟାସରେ ରକ୍ତଚାପ ରୋଗୀମାନେ ମଧ୍ୟ ଉପକୃତ ହୋଇପାରିବେ।