ନୂଆ ଅଧ୍ୟୟନ : କିପରି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ପୃଥିବୀ ଓ ମଙ୍ଗଳ

ପୃଥିବୀ ଓ ମଙ୍ଗଳ ପରି ଗ୍ରହମାନେ ସୌର ପ୍ରଣାଳୀର ବାହ୍ୟ ଗ୍ରହଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଭାବରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏହି ବିଷୟରେ ଅଧିକ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ। ଏକ ନୂତନ ଅଧ୍ୟୟନରେ, ଏହି ଦିଗରେ ନୂତନ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଛି। ଜର୍ମାନୀର ମୁନ୍‌ଷ୍ଟର୍ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ହୋଇଥିବା ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରେ ଏହା ଅନୁସନ୍ଧାନ କରାଯାଇଛି । ସେମାନେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଛନ୍ତି ଯେ ପୃଥିବୀ ଓ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ ନିର୍ମିତ ଅଧିକାଂଶ ସାମଗ୍ରୀ ସୌର ପ୍ରଣାଳୀର ଭିତର ଭାଗରୁ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଏହାର ଅଳ୍ପ କିଛି ଅଂଶ ବୃହସ୍ପତି ଗ୍ରହର କକ୍ଷପଥ ବାହାରୁ ଆସିଛି।

ଏହି ଅଧ୍ୟୟନ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୃଥିବୀ, ମଙ୍ଗଳ ଏବଂ ସୌର ପ୍ରଣାଳୀର ଭିତର ଓ ବାହାର ଅଂଶରୁ ପ୍ରାଚୀନ ଗ୍ରହ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀର ଆଇସୋଟୋପ୍ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବିସ୍ତୃତ ତୁଳନା କରିସାରିଛି। ଏହି ପଦାର୍ଥଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ କେତେକ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଉଲକାପିଣ୍ଡରେ ସୁରକ୍ଷିତ ଅଛି। ଏହି ଅଧ୍ୟୟନର ଫଳାଫଳ, ଆମର ସୌର ପ୍ରଣାଳୀରେ ବୁଧ, ଶୁକ୍ର, ପୃଥିବୀ ଏବଂ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ଗଠନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ବୁଝିବା ପାଇଁ ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ।

ଏହି କାରଣରୁ ଧାରଣା ଦୁର୍ବଳ ହେବା ପରି ମନେହୁଏ, ଯାହା ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ଚାରୋଟି ଗ୍ରହ ସୌର ପ୍ରଣାଳୀ ବାହାରେ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଧୂଳିକଣାରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା। ସୌର ପ୍ରଣାଳୀର ଗ୍ରହ ଗଠନ ବିଷୟରେ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ତତ୍ତ୍ୱ ଅଛି। ପୁରାତନ ତତ୍ତ୍ୱ ଅନୁଯାୟୀ, ସୌର ପ୍ରଣାଳୀର ଭିତର ଭାଗରେ ଧୂଳି କଣିକା ଧୀରେ ଧୀରେ ଜମା ହୋଇଗଲା ଓ ପରେ ଏହା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା। ସେମାନଙ୍କର ଧକ୍କା ଫଳରେ ଚାରିଟି ଗ୍ରହ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା। ସେହିପରି ନୂଆ ତତ୍ତ୍ୱ କହୁଛି ଯେ ମିଲିମିଟର ଆକାରର ଖଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ସୌର ପ୍ରଣାଳୀର ବାହ୍ୟ ଅଂଶରୁ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଆଡକୁ ଆସିବା ଆରମ୍ଭ କଲା ଏବଂ ବାଟରେ ସେଗୁଡିକ ବଡ ହୋଇ ନବଜାତ ଗ୍ରହର ଆକାର ନେଲେ ଏବଂ ସୌର ପ୍ରଣାଳୀର ଭିତର ଭାଗରେ ପହଞ୍ଚିଲେ।

ଉଭୟ ମତ ତାତ୍ତ୍ୱିକ ମଡେଲ ଏବଂ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ସିମ୍ୟୁଲେସନ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଯାହା ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସୌର ପ୍ରଣାଳୀର ଅବସ୍ଥା ଏବଂ ଗତିଶୀଳତା ଉପରେ ଆଧାରିତ। ଏହି ଦୁ‍ଇଟି ମଧ୍ୟରୁ କେଉଁଟି ଗ୍ରହ ଗଠନର ସଠିକ ବୋଲି ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଜାଣିବା ପାଇଁ ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀମାନେ ପୃଥିବୀ ଏବଂ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ଗଠନକୁ ଠିକ୍ ଭାବରେ ସ୍ଥିର କରିଥିଲେ। ଅଧ୍ୟୟନର ପ୍ରଥମ ଲେଖକ ଡ।. ଖ୍ରୀଷ୍ଟୋଫ ବୁର୍କାର୍ଟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ପୃଥିବୀ ଏବଂ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ନିର୍ମାଣ ସୌର ପ୍ରଣାଳୀ ଭିତରୁ କି ବାହାରୁ ଆସିଛି ତାହା ଦଳ ଜାଣିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି।

ଏଥିପାଇଁ ଗବେଷକମାନେ ପୃଥିବୀରେ ଟାଇଟାନିୟମ୍ ଏବଂ ଜିର୍କୋନିୟମ୍ ପରି ବିରଳ ଧାତୁର ଆଇସୋଟୋପ୍ ଦ୍ୱାରା ସାହାଯ୍ୟ ମିଳିଛି। ଏହି ପଦାର୍ଥଗୁଡିକ ଗ୍ରହର ବାହ୍ୟ ସ୍ତରରେ ମିଳିଛି, ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ସିଲିକେଟ୍ ଅଛି। ଆଇସୋଟୋପ୍ ହେଉଛି ଏକ ଉପାଦାନ ଯେଉଁଥିରେ ବିଭିନ୍ନ ମଲିକୁଲାର୍ ଓଜନ ଥାଏ। ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସୌର ପ୍ରଣାଳୀରେ ଏହି ବିରଳ ତଥା ଅନ୍ୟ ଧାତୁ ଆଇସୋଟୋପ୍‌ଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଚୁରତା ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଦୂରତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ।

ତେଣୁ, ଏହି ଆଇସୋଟୋପଗୁଡିକ କିଛି ବସ୍ତୁର ନିର୍ମାଣ ଉପାଦାନର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସୂଚନା ରଖେ। ଏଥିପାଇଁ ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀମାନେ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ମେଟେରାଇଟ୍ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ ଯାହା ଆଷ୍ଟେରଏଡ୍ ବେଲ୍ଟରେ ମିଳିଥାଏ। ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ସମୃଦ୍ଧ କାଣ୍ଡ୍ରାଇଟ୍ସ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ବିହୀନ କାଣ୍ଡ୍ରାଇଟ୍ସ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୃଥିବୀର ଗଠନ ଉପରେ ତ ଅଧ୍ୟୟନ କରାଯାଇଛି, କିନ୍ତୁ ଏହି ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ଅଧ୍ୟୟନ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀମାନେ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ୧୭ଟି ଉଲ୍‌କାପିଣ୍ଡର ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ୬ ପ୍ରକାରର ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ଚଟାଣର ତିଆରି କରାଯାଇଛି। ଏହା ତିନୋଟି ପ୍ରଚୁର ଧାତୁର ଆଇସୋଟୋପ୍ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲା।

ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀମାନେ ଏହି ଉଲ୍‌କାପିଣ୍ଡରେ ବହୁତ କମ ମାତ୍ରାରେ ଟାଇଟାନିୟମ୍, ଜିର୍କୋନିୟମ୍ ଏବଂ ମୋଲିବେଡେନିୟମ୍ ଭଳି ଦୁର୍ଲଭ ଧାତୁର ଆଇସୋଟୋପ୍ ପାଇଛନ୍ତି। ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀଙ୍କ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ପୃଥିବୀ ଏବଂ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ବାହ୍ୟ ସ୍ତରଗୁଡ଼ିକ ବାହ୍ୟ ସୌର ପ୍ରଣାଳୀର ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଧାରଣ କରିଥିବା କାଣ୍ଡ୍ରାଇଟ୍ସ ସହିତ କମ୍ ସମାନତା ରହିଛି ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକ ଗଠନର ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକର ମାତ୍ର ଚାରି ପ୍ରତିଶତ ଅଟେ।

ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯଦି ପୃଥିବୀ ଏବଂ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତ ବାହ୍ୟ ସୌରମଣ୍ଡଳର ଧୂଳି କଣିକା ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ହୋଇଥିଲେ, ତେବେ ବିରଳ ଧାତୁର ଆଇସୋଟୋପର ଶତକଡ଼ା ଅଧିକ ହେବ। କିନ୍ତୁ ସମସ୍ୟା ଏହା ଯେ ପୃଥିବୀ ଏବଂ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ଗଠନ ଅଣ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ କାଣ୍ଡ୍ରାଇଟ୍ସ ସହିତ ମଧ୍ୟ ମେଳ ଖାଉ ନାହିଁ।

କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଅନୁକରଣ ସୂଚିତ କରେ ଯେ ଏଠାରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ପ୍ରକାର ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀର ଭୂମିକା ଥିଲା। ଏହା ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ ଯେ ତୃତୀୟ ପ୍ରକାରର ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀ ସୌର ପ୍ରଣାଳୀର ଭିତର ଭାଗରୁ ଆସିଥିଲା। ତାହା ହେଉଛି, ଉଭୟ ଗ୍ରହର ଅଧିକାଂଶ ଗଠନ ସୌର ପ୍ରଣାଳୀର ଭିତର ଅଂଶର ସାମଗ୍ରୀରୁ ନିର୍ମିତ।