World Radio Day 2024: ପ୍ରତିବର୍ଷ ୧୩ ଫେବୃଆରୀରେ କାହିଁକି ପାଳନ ହୁଏ ‘ବିଶ୍ୱ ରେଡିଓ ଦିବସ’

ଆଜି ସ୍ମୃତି ହୋଇ ଆସିଲାଣି ରେଡିଓ। ଦେଶ ଦୁନିଆର ସମ୍ବାଦ ଦେଉଥିବା ଏହି ଲୋକପ୍ରିୟ ଯନ୍ତ୍ରଟି ଆଉ ପ୍ରାୟ କାହା ଘରେ ଦେଖାଯାଉନି। ହେଲେ ରେଡିଓର ଗୁରୁତ୍ୱ ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ୧୩ ଫେବୃଆରୀରେ ‘ବିଶ୍ୱ ରେଡିଓ ଦିବସ’ ପାଳନ କରାଯାଏ। ଆଜି ବି ଏମିତି ଅନେକ ଦେଶ ଅଛି ଯେଉଁ ଏହା ସୂଚନା ପ୍ରଦାନର ମୂଳ ଉତ୍ସ ହୋଇରହିଛି।

ଇତିହାସ:

ସାଧାରଣତଃ ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ପ୍ରଥମ ରେଡିଓ ପ୍ରସାରଣ ୧୮୯୫ ମସିହାରେ ଗୁଗ୍ଲିଲ୍ମୋ ମାର୍କୋନୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଏହା ପରୀକ୍ଷାମୂଳକ ଭାବେ ପ୍ରାୟ ୧୯୦୫–୧୯୦୬ ମସିହାରେ ଅସ୍ତିତ୍ୱକୁ ଆସିଥିଲା।

୧୯୨୦ ଦଶକ ପୂର୍ବରୁ ରେଡିଓ ବ୍ୟବସାୟିକ ରୂପରେ ଅସ୍ତିତ୍ୱକୁ ଆସିଥିଲା। ପ୍ରାୟ ତିନି ଦଶନ୍ଧି ପରେ ରେଡିଓ ଷ୍ଟେସନ୍‌ଗୁଡ଼ିକ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା ଏବଂ ୧୯୫୦ ଦଶକ ସୁଦ୍ଧା ରେଡିଓ ଏବଂ ପ୍ରସାରଣ ପ୍ରଣାଳୀ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଏକ ସାଧାରଣ ଜିନିଷ ହୋଇଗଲା।

ପ୍ରାୟ ୬୦ବର୍ଷ ପରେ, ୨୦୧୧ରେ, ୟୁନେସ୍କୋ ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ୧୩ ଫେବୃଆରୀକୁ ‘ବିଶ୍ୱ ରେଡିଓ ଦିବସ’ ଭାବରେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ। ୨୦୧୩ରେ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘ ସାଧାରଣ ସଭା ଦ୍ୱାରା ଏହା ଏକ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା।

ସ୍ପେନ୍‌ର ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବ ପରେ ୟୁନେସ୍କୋ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ବୋର୍ଡ ୨୦୧୧ ରେ ୟୁନେସ୍କୋ ଦ୍ୱାରା ନିଆଯାଇଥିବା ଏକ ପରାମର୍ଶ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଆଧାର କରି ସାଧାରଣ ସମ୍ମିଳନୀରେ ‘ବିଶ୍ୱ ରେଡିଓ ଦିବସ’ ଘୋଷଣା କରିବାକୁ ସୁପାରିଶ୍‌ କରିଥିଲା। ଏହା ପରେ ୟୁନେସ୍କୋର ତତ୍କାଳୀନ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘ ରେଡିଓ ଗଠନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ। ୧୩ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୪୬ରେ ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏହାର ୩୬ ତମ ଅଧିବେଶନରେ ୟୁନେସ୍କୋ ୧୩ ଫେବୃଆରୀ ୧୩କୁ ‘ବିଶ୍ୱ ରେଡିଓ ଦିବସ’ ଭାବରେ ଘୋଷଣା କଲା।

ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ସାଧାରଣ ସଭା ୧୪ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୨୩ ରେ ୟୁନେସ୍କୋର ‘ବିଶ୍ୱ ରେଡିଓ ଦିବସ’ ଘୋଷଣାକୁ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବେ ସମର୍ଥନ କଲା। ଏହାର ୬୭ ତମ ଅଧିବେଶନରେ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘ ୧୩ ଫେବୃଆରୀକୁ ‘ବିଶ୍ୱ ରେଡିଓ ଦିବସ’ ଭାବରେ ଘୋଷଣା କରି ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବ ଗ୍ରହଣ କଲା।

ଥିମ୍:

ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିମ୍‌କୁ ନେଇ ‘ବିଶ୍ୱ ରେଡିଓ ଦିବସ’ ପାଳନ କରାଯାଏ। ଏଥର ଏହାର ଥିମ୍ ହେଉଛି “ରେଡିଓ: ସୂଚନା, ମନୋରଞ୍ଜନ ଏବଂ ଶିକ୍ଷାର ଏକ ଶତାବ୍ଦୀ”।

ମହତ୍ତ୍ୱ:

ମିଳିତ ଜାତିସଂଘ ଅନୁଯାୟୀ, ରେଡିଓର ମହତ୍ତ୍ୱ ବିଷୟରେ ଜନସାଧାରଣ ତଥା ଗଣମାଧ୍ୟମ ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ହେଉଛି ‘ବିଶ୍ୱ ରେଡିଓ ଦିବସ’ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ। ଏହି ଦିନଟି ମଧ୍ୟ ରେଡିଓ ଷ୍ଟେସନ୍‌କୁ ନିଜ ମାଧ୍ୟମରେ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିବା ତଥା ପ୍ରସାରଣକାରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନେଟ୍‌ୱାର୍କିଂ ଏବଂ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସହଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖେ।